T.C.
SOSYAL GÜVENLİK
KURUMU BAŞKANLIĞI
Sigorta Primleri
Genel Müdürlüğü
Tarih
: 15.11.2018
Sayı :
70660756-206.16.99-E.15466498
Konu :
6183 sayılı Kanunun 48/A
maddesine ilişkin tecil ve taksitlendirme işlemleri
GENELGE
2018/39
Bilindiği üzere 18.5.2017 tarihli ve 7020 sayılı Bazı Alacakların
Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 7. maddesiyle 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna 48/A maddesi eklenmiş olup buna göre
tecil ve taksitlendirme işlemleri Kanunun 48 ve 48/A maddeleri kapsamında
farklı usullere göre yürütüleceğinden 2011/53 sayılı Genelgenin Birinci Kısım,
İkinci Bölümünün "2. Tecil ve taksitlendirme işlemleri" başlığı
"2. 48. madde kapsamında tecil ve taksitlendirme işlemleri" şeklinde
değiştirilmiş ve Birinci Kısım, İkinci Bölümüne "3. 48/A maddesi
kapsamında tecil ve taksitlendirme işlemleri" başlığı altında
ayrıntıları aşağıda belirtilen yeni bir madde eklenmiştir.
3. 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme işlemleri
6183 sayılı Kanunun "Vergiye uyumlu mükelleflerin
borçlarının tecili" başlıklı 48/A maddesinde; "Devlete ait
olup Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen ve 213 sayılı
Kanun kapsamına giren vergi, resim, harç ve cezalar ile bu alacaklara bağlı
gecikme faizi ve gecikme zammının vadesinde ödenmesi veya haczin tatbiki
veyahut haczolunmuş malların paraya çevrilmesi amme
borçlusunu çok zor duruma düşürecekse, borçlu tarafından yazı ile istenmiş
olmak ve aşağıdaki şartları taşımak koşuluyla vadesi bir yılı geçmemiş
alacaklar, Maliye Bakanınca 36 ayı geçmemek üzere faiz ve teminat alınarak
tecil olunabilir.
Madde hükmünden yararlanacak borçlunun;
1. Başvuru tarihi itibarıyla en az 3 yıl süreyle; ticari, zirai veya
mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi
mükellefi olması,
2. Başvuru tarihinden
geriye doğru 3 yıla ait vergi beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş olması
(Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden
sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali
sayılmaz.),
3. Bu madde kapsamına giren ve başvuru tarihi itibarıyla vadesi 1 yılı
geçmemiş borcunun borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmasına rağmen ödenememiş
olması,
şarttır.
Şu kadar ki, bu madde ile 48. maddeye göre tecil edilen veya özel kanunlara
göre ödeme planına bağlanan borcun bulunması madde hükmünden yararlanılmasına
engel teşkil etmez.
Bu madde kapsamında tecil edilen alacaklara, 48 inci maddeye göre
belirlenen oranda faiz tatbik edilir.
Amme borçlusunun alacaklı tahsil daireleri itibarıyla tecil edilen
borçlarının toplamı beşyüz bin Türk lirasını (bu
tutar dâhil) aşmadığı takdirde teminat şartı aranmaz. Bu tutarın üzerindeki
amme alacaklarının tecilinde, gösterilmesi zorunlu teminat tutarı beşyüz bin Türk lirasını aşan kısmın %25'idir.
Cumhurbaşkanı;
1. Teminatsız tecil tutarını; yarısına kadar indirmeye, yeniden kanuni
tutarına getirmeye, zorunlu teminat oranını %50 'ye kadar artırmaya, sıfıra
kadar indirmeye, yeniden kanuni orana getirmeye,
2. Borçlunun çok zor durum hâlinin tespitinde kullanılmak üzere
varlıklar, yükümlülükler ve nakit akımlarını esas alan mali göstergeler ile
mali durumu tespite yarayan diğer ölçütlere dayalı kriterleri
belirlemeye, belirlenen kriterler çerçevesinde çok zor durum hâlini
derecelendirmeye ve bu dereceleri dikkate alarak;
a) Tecil süresini 60 aya kadar uzatmaya,
b) Farklı faiz oranları belirlemeye,
3. Tecil edilecek
gecikme zammını, Türkiye istatistik Kurumunun
her ay için belirlediği Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksinin (Yİ-ÜFE) aylık
değişim oranları esas alınarak hesaplatmaya,
4. Madde hükmünü,
alacaklı diğer amme idarelerini, alacak türlerini ve uyumlu borçlu kapsamına
girebilecek borçlu kriterlerini belirleyerek
uygulatmaya (Devlete ait olup Maliye Bakanlığına bağlı olanlar dışındaki tahsil
dairelerince takip edilen alacaklar dâhil),
yetkilidir. Bu fıkranın (4) numaralı bendindeki yetkinin kullanılması
hâlinde bu madde ile Maliye Bakanına tanınan yetkiler 48. maddede tanımlanan
alacaklı amme idarelerinin tecile yetkili makamları tarafından kullanılır.
Maliye Bakanı;
1.
Tecil edilecek amme alacağını tür ve tutar olarak belirlemeye,
2.
Tecilde taksit zamanlarını, ödemelerin başlayacağı ayı, tecil talep tarihini
takip eden aydan başlamak üzere 12
ayı geçmeyecek şekilde belirlemeye, ödeme dönemlerini, azami altı ayda bir
yapılacak şekilde düzenlemeye,
3.
Tecilde diğer şartları belirlemeye,
yetkilidir.
Maliye Bakanı, tecil yetkisini, sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı
olmak şartıyla oluşturulacak tecil komisyonlarına devredebilir. Komisyonların
teşkili ile çalışma usul ve esasları Maliye Bakanınca belirlenir.
Tecil şartlarına riayet edilmemesi nedeniyle muaccel olan amme
alacağının tecili, talep edilmesi hâlinde en fazla iki defa geçerli
sayılabilir.
Haciz yapılmışsa mahcuz mal, değeri tutarınca teminat yerine geçer.
Tecil edilen amme alacakları ile ilgili olarak daha önce tatbik edilen ve
borcun tamamını karşılayacak değerde olan hacizler, yapılan ödemeler nispetinde
kaldırılır ve buna isabet eden teminat iade edilir. Ancak, mahcuz malların
değeri tecil edilen borç tutarından az, zorunlu teminat tutarından fazla olması
hâlinde, tatbik edilen hacizler, tecil şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler
neticesinde kalan tecilli borç tutarı mahcuz mal değerinin altına inmediği
müddetçe kaldırılmaz. Tecilli borca karşılık alınan teminat ise, tecil
şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler neticesinde kalan tecilli borç
tutarının zorunlu teminat tutarının altına inmesi durumunda, yapılan ödemeler
nispetinde kaldırılır.
Tecil edilen amme alacağının ikimilyon Türk lirasını (bu
tutar dâhil) aşmaması, mahcuz malın 10. maddenin birinci fıkrasının (5)
numaralı bendinde sayılan mal olması ve bu Kanuna göre belirlenmiş değerinin
%50'sinden aşağı olmamak üzere satış bedelinin
%50'sinin tahsil dairesine ödenmesi
şartıyla mahcuz malın satışına izin verilir. Bu takdirde, kalan tecilli borç
tutarı için zorunlu teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat
bulunması şartıyla satılan mal üzerindeki haciz kaldırılır. Bu hüküm ikimilyon Türk lirasını aşan tecilli borçlarda, değeri ikimilyon Türk lirasına kadar olan mahcuz mallar için
uygulanır.
Tecil şartlarına riayet edilmemesi hâlinde tecil talep tarihinden
itibaren 5 yıl geçmedikçe bu madde hükümlerinden, sekizinci fıkra hükümleri
saklı kalmak kaydıyla, yararlanılamaz.
Bu madde kapsamında tecil edilen amme alacakları hakkında 48. maddenin
yedinci fıkrası hükümleri uygulanır ve tecil edilen gecikme zammının (Yİ-ÜFE)
aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanmış olması hâlinde gecikme zammı
hesabı 51. maddeye göre düzeltilir.
Muhtelif kanunlarda vergi borcu
bulunmadığına ilişkin şartları içeren
hükümler çerçevesinde 48. maddeye yapılan atıflar bu maddeye de yapılmış
sayılır."
5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin onaltıncı
fıkrasında "Cumhurbaşkanı, Kurumun 6183 sayılı Kanuna göre takip edilen
alacakları için anılan Kanunun 48/A maddesini; en az üç yıl süreyle prim
yükümlüsü olup son üç yıl içerisinde verilmesi gereken bildirgeleri kanuni
sürelerinde vermiş olanlardan başvuru tarihi itibarıyla vadesi bir yılı
geçmemiş borcunu borç ödemede hüsnüniyet sahibi olmasına rağmen ödeyememiş
olanlar hakkında uygulatmaya ve uyumlu prim borçlularını belirlemeye
yetkilidir. "
Hükümleri yer almaktadır.
Söz konusu Kanun hükümlerine dayanılarak 31.03.2018 tarihli
ve 30377 sayılı Resmî Gazetede 2018/11500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 31.05.2018
tarihli ve 30437 sayılı Resmi Gazetede ise "Sosyal Güvenlik Kurumu
Alacaklarının 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48/A
Maddesine Göre Tecil ve Taksitlendirilmesine İlişkin Yönetmelik" yayımlanmıştır.
Buna göre,
Kanunun 48/A maddesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş olup ünitelerimizce yürütülecek
işlemler aşağıda açıklanmıştır.
3.1. Uyumlu prim
borçlularının belirlenmesi
Ticari, zirai veya
mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir
veya kurumlar vergisi mükellefi olanlardan başvuru tarihi itibarıyla en az 3
yıldır prim ödeme yükümlüsü olup başvuru tarihinden geriye doğru son 3 yıl
içinde verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerini ve muhtasar ve prim
hizmet beyannamelerini süresinde vermiş (Kanuni süresinde verilen
belgelere/beyannamelere ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme
amacıyla verilen belgeler/beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) ancak borç
ödemede hüsnüniyet sahibi olmalarına rağmen başvuru tarihi itibarıyla vadesi
bir yılı geçmemiş borçlarını ödeyememiş olan borçlular, uyumlu prim borçlusu
olarak kabul edilecektir.
Buna göre, uyumlu prim borçlusu sayılması için;
a) Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya
kurumlar vergisi mükellefi olması,
b) Ünitede en az 3 yıl önce tescil edilmiş bir işyerinin
bulunması,
c) Ünitedeki işyerlerinin tamamında son 3 yıl içinde
verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin ve muhtasar ve prim hizmet
beyannamelerinin süresinde verilmiş olması,
ç) Borcun talep tarihinden geriye doğru son 1 yıllık döneme
ait olması,
d)
Mali açıdan çok zor durumun bulunması,
e) Sigortalı çalıştırma yönünden faal işveren olması ya da borcun 4/b
sigortalılıktan kaynaklanması halinde sigortalılığın devam ediyor olması,
Gerekmektedir.
3.1.1. Vergi mükellefiyeti yönünden uyumlu prim borçlusu olunması
6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirmeye başvurabilecek
borçluların öncelikle ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık
gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetinin bulunması gerekir. Borçluların,
ilgili vergi dairesinden alacakları vergi mükellefiyet türü ve gelir unsurunu
gösterir belgeyi, başvuru formu (Ek-1A) ile birlikte ünitelerimize ibraz
etmeleri gerekir. Borçlunun ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle
yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetinin bulunmaması halinde uyumlu
prim borçlusu olmadığından borçlarının 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi
kapsamında tecil ve taksitlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır,
3.1.2. Borçlunun başvuru tarihinden geriye doğru en az 3 yıllık prim
ödeme yükümlülüğünün bulunması
Borçlunun
ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar
vergisi mükellefiyetinin yanı sıra tecil ve taksitlendirmeye başvuru yaptığı
tarih itibarıyla taksitlendirme işlemini yapacak ünitede (icra takip yönünden
bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik merkezleri dâhil) en az 3 yıldır
prim ödeme yükümlüğünün bulunması gerekir.
Örnek-1: Borçlu
(B), 05.01.2015 tarihinde Kırıkkale Sosyal Güvenlik îl
Müdürlüğünde tescil ettirdiği işyerinden olan borçlarını 6183 sayılı Kanunun
48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için 10.01.2019 tarihinde
üniteye başvurmuştur. 10.01.2016 tarihinden (tecil talep tarihinden geriye
doğru 3. yılın başladığı tarihtir) itibaren 3 yıldır prim ödeme yükümlüsü
olduğu kabul edilecektir.
Borçlunun, tecil ve taksitlendirme başvurusu yapılan ünitede
(icra takip yönünden bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik merkezleri
dâhil) birden fazla işyerinin bulunması halinde bu işyerlerinden borcu bulunup
bulunmadığına bakılmaksızın herhangi bir işyerinin kanun kapsamına almış (KKA)
tarihi tecil ve taksitlendirme başvuru tarihinden 3 yıl önce ise bu borçlunun 3
yıl önce açılmış işyerinin bulunduğu kabul edilecektir.
Örnek-2: Borçlu
(B) 'nin, 11.07.2016 tarihinde Sincan Sosyal Güvenlik
Merkezinde (SGM) tescil edilen bir işyeri, 24.03.2015 tarihinde Keçiören SGM'de tescil edilen bir işyeri, 23.02.2018 tarihinde Kahramankazan SGM'de tescil
edilen bir işyeri bulunmaktadır. Borçlu, Kahramankazan
SGM'de tescil ettirmiş olduğu işyerinin borçlarını
6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için 02.01.2019
tarihinde Rüzgarlı SGM'ye
başvuruda bulunmuştur. Sincan, Keçiören ve Kahramankazan
SGM'lerinde icra takip haciz ve satış servisi
bulunmadığından ve bu üç SGM için Rüzgârlı SGM'de
icra işlemleri yürütüldüğünden Rüzgârlı SGMfnin
kapsam alanı içerisinde bulunan SGM'lerde tescil
edilen en az bir işyerinden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartının
yerine getirilmesi yeterli olacaktır. Bu takdirde Kahramankazan SGM'de tescil
edilen işyerinden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı yerine
getirilmese de Keçiören SGM'de tescil edilen işyerinden
dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı yerine getirildiğinden ve bu iki
SGM icra işlemleri yönünden Rüzgârlı SGM'de işlem
gördüğünden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartının yerine getirildiği
kabul edilecektir.
Ancak aynı il müdürlüğüne bağlı icra takip işlemlerinin birden fazla SGM'de yürütülmesi halinde, 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü
yönünden sadece tecil ve taksitlendirme talep ettiği ünitedeki (icra takip
yönünden bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik merkezleri dâhil) işyerleri
dikkate alınacaktır.
Örnek-3: Borçlu
(A)'nın, 11.07.2016 tarihinde Fethiye SGM'de tescil edilen bir işyeri, 24.03.2015 tarihinde
Bodrum SGM'de tescil edilen bir işyeri, 23.02.2018
tarihinde Marmaris SGM'de tescil edilen bir işyeri
bulunmaktadır. Borçlu, Marmaris SGM'de tescil
ettirmiş olduğu işyerinin borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine
istinaden tecil ve taksitlendirmek için 02.01.2019 tarihinde Marmaris SGM'ye başvuruda bulunmuştur. Fethiye, Bodrum ve Marmaris SGM'lerinin her birinde icra takip haciz ve satış servisi
bulunduğundan dolayı her bir SGM'de tescil edilen
işyerleri ayrı ayrı değerlendirileceğinden Bodrum ve Fethiye SGM'de tescil edilen işyerleri bakımından sorgulama
yapılmayacaktır. Bu takdirde Marmaris SGM'de tescil
edilen işyerinden dolayı 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı yerine
getirilmediğinden başvurusu reddedilecektir,
Örnek-4: Borçlu
(C)'nin, 16.03.2015 tarihinde İnegöl SGM'de tescil edilen bir işyeri, 23.02.2018 tarihinde
Osmangazi SGM'de tescil edilen bir işyeri olmak üzere
iki işyeri bulunmaktadır. Borçlu, Osmangazi SGM'de
tescil ettirmiş olduğu işyerinin borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine
istinaden tecil ve taksitlendirmek için 02/01/2019
tarihinde Osmangazi SGM'ye başvuruda bulunmuştur.
İnegöl SGM'de icra takip haciz ve satış servisi
bulunmadığından ve Bursa ilinde icra işlemleri Osmangazi SGM bünyesinde
yürütüldüğünden, il müdürlüğünde tescilli en az bir işyerinden dolayı 3 yıllık
prim ödeme yükümlülüğü şartının yerine getirilmesi yeterli olacaktır. Bu
takdirde Osmangazi SGM'de tescil edilen işyeri için 3
yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı yerine getirilmese de İnegöl SGM'de tescil edilen işyeri için 3 yıllık prim ödeme
yükümlülüğü şartı yerine getirildiğinden dolayı işverence 3 yıllık prim ödeme
yükümlülüğü şartının yerine getirildiği kabul edilecektir.
Ancak, aynı ilde bulunmakla beraber icra servisinin takip ile görevli
olmadığı bir sosyal güvenlik merkezinde bulunan işyeri 3 yıllık prim ödeme
yükümlülüğü şartı araştırmasında dikkate alınmayacaktır.
Örnek-5: Borçlu
(D)'nin, 11.07.2016 tarihinde Manavgat Sosyal
Güvenlik Merkezinde (SGM) tescilli bir işyeri, 24.03.2015 tarihinde Alanya SGM'de tescilli bir işyeri, 23.02.2018 tarihinde Kemer SGM'de tescilli bir işyeri bulunmaktadır. Borçlu, Kemer SGM'de tescil ettirmiş olduğu işyerinin borçlarını 6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için 02.01.2019
tarihinde Muratpaşa SGM'ye
başvuruda bulunmuştur. (Kemer SGM'de icra takip haciz
ve satış servisi bulunmadığından Kemer SGM'de
tescilli işyerlerinden kaynaklanan icra işlemleri Muratpaşa
SGM'de yürütülmektedir.) Alanya ve Manavgat SGM'lerinde icra takip, haciz ve satış işlemleri ayrı
yürütüldüğünden bu SGM'lerde takip edilen işyerleri
araştırılmayacaktır. Dolayısıyla 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartı Alanya
ve Manavgat SGM'de tescil edilen işyerleri için
yerine getirilse de Muratpaşa SGM'de
takip edilen işyeri için yerine getirilmediğinden başvurusu kabul
edilmeyecektir.
Diğer
taraftan 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartının sağlanıp sağlanmadığı hususu
bağlı bulunulan il müdürlüğü ile sınırlı tutulacak olup başka bir ildeki
işyerleri söz konusu şartın sağlanıp sağlanmadığı hususundaki araştırmaya dâhil
edilmeyecektir.
Sosyal Sigorta işlemleri Yönetmeliğinin 34. maddesi kapsamında, özel
nitelikteki inşaat işyerleri ile ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere
kapanma, terk veya tasfiye olmadığı hâlde işyerinde en fazla iki yıl süre ile
sigortalı çalıştırılmadığı, işverenler tarafından bildirilen veya Kurumca
tespit edilen işyerlerinin bulunması 3 yıllık prim ödeme yükümlülüğü şartının
ihlali sayılmaz. Yönetmelik hükmü gereğince iki yılın
aşılması halinde işyeri kanun kapsamından çıkacağı için bu kapsamda sigortalı
çalıştırılmayan sürenin iki yıldan fazla olmaması gerekmektedir.
Örnek-6: Borçlu
(E), 01.09.2016 tarihinde Kuruma tescil ettirdiği işyerinde 01.12.2018-01.04.2019
tarihleri arasında sigortalı çalıştırmamıştır. 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden
borçlarını tecil ve taksitlendirmek
için 25.09.2019 tarihinde Kuruma başvurduğunda 25.09.2016 tarihinden (tecil
talep tarihinden geriye doğru 3. yılın başladığı tarihtir) itibaren 3 yıldır
prim ödeme yükümlüsü olarak kabul edilecek, sigortalı çalıştırmadığı 4 aylık
süre yok sayılmayacaktır. Bu takdirde, diğer şartları da taşıması şartıyla
başvurusu kabul edilecektir.
3.1.3. Ünitedeki işyerlerinin tamamında son 3 yıl içinde verilmesi
gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin ve muhtasar ve prim hizmet
beyannamelerinin süresinde verilmiş olması
Tecil ve taksitlendirme başvuru tarihi itibarıyla geriye doğru 3 yıl boyunca o
ünitedeki (icra takip yönünden bu ünitede işlem gören diğer sosyal güvenlik
merkezleri dâhil) işyerlerinin tamamında (borcu olmayan işyerleri de dahil) asıl aylık prim ve hizmet belgelerinin ve muhtasar ve
prim hizmet beyannamelerinin süresinde verilmiş olması (kanuni süresinde
verilen belgelere/beyannamelere ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme
amacıyla verilen belgeler/beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) halinde bu
işveren prim belgelerini süresinde vermiş uyumlu prim borçlusu olarak kabul
edilecektir.
Başvuru
tarihinden geriye doğru prime ilişkin belgelerin süresinde verilip
verilmediğinin incelenmesinde borçlunun başvuruda bulunduğu ünitedeki borçlu
bulunsun bulunmasın tüm işyerleri dikkate alınacaktır.
Söz
konusu 3 yıllık süre içerisinde 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin birinci
fıkrasının;
(c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (4) numaralı alt bendi uyarınca asıl
nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmemesinden,
(m) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (4) numaralı alt bendi uyarınca asıl
nitelikteki muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilmemesinden,
dolayı idari para
cezası uygulanmamış olması gerekir.
3.1.4. Tecil ve taksitlendirme
talep tarihi itibarıyla
1 yılı geçmiş borcunun bulunmaması
Genelgenin "3.2.1. Kapsama
giren borç türleri" maddesinde belirtilen borç türlerinden, tecil ve
taksitlendirme talep tarihi itibarıyla ödeme süresi 01.01.2018 tarihinden sonra
olan ve bir yılı aşmayan borçlar 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında
değerlendirilecektir. Dolayısıyla, söz konusu hükümden yararlanılabilmesi için
tecil talep tarihi itibarıyla kapsamda yer alan alacaklardan vadesi 1 yılı
geçmiş borcun bulunmaması gerekmektedir.
Örnek-7: 10.9.2019
tarihinde borçlarını 48/A kapsamında taksitlendirmek için müracaat eden bir
işverenin geriye doğru 1 yılın başlangıcı olan 10.9.2018 tarihi itibarıyla
yasal ödeme vadesi geçmemiş olan 2018/08 ve sonrası aylara ilişkin sosyal
sigorta primleri ile işsizlik sigortası primlerinden kaynaklanan borçları 48/A
maddesi kapsamındadır. Şayet,
bu işverenin 2018/08 öncesi kapsama giren borcunun bulunması halinde borç
türüne bakılmaksızın hiçbir borcu 48/A maddesi kapsamında
değerlendirilmeyecektir.
Örnek-8: Yukarıdaki
örnekte borçlunun 2017 Aralık ayı ila 2018 Temmuz ayları arasında borçları
bulunması halinde başvuru tarihi (10.09.2019) itibarıyla ödeme süresi 1 yılı
aşan borcunun bulunması nedeniyle hiçbir borç türünden dolayı başvurusu kabul
edilemeyecektir.
Diğer
taraftan, 1.1.2018 tarihinden itibaren vadesi gelen borçlar madde kapsamında
değerlendirileceğinden 2017 Aralık ve takip eden aylara ilişkin borçlar 48/A maddesi
kapsamına alınacaktır. Dolayısıyla, 2017/Kasım ve öncesine ait borçlar 48/A
maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir. Ancak, borçlunun başvuru tarihi
itibarıyla 2017/Kasım ve öncesine ait borçlarının bulunması halinde bu borçlar,
başvuru tarihinden geriye doğru 1 yılı geçmiş borcun bulunmamasına ilişkin
yapılacak hesaplamada dikkate alınacaktır.
Örnek-9: Borçlu
(H), 27.12.2018 tarihinde 2017/11-12 ile 2018/01-02-03-04-05-06-07 aylarına
ilişkin sosyal sigorta ile işsizlik sigortası primlerinden kaynaklanan
borçlarını 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve
taksitlendirmek için başvurmuştur. Başvuru tarihinden geriye doğru 1 yılı aşan
borcunun olmaması nedeniyle tecil talebi kabul edilecek ancak tecil kapsamına
2017 Aralık ve sonrası dönemler alınacaktır.
Başvuru
tarihi itibarıyla Kanunun 48. veya 48/A maddesine göre tecil ve taksitlendirme yapılmış
ya da özel kanunlara göre borçlar yapılandırılmış ise söz konusu borçlar 1
yılın hesabında dikkate alınmayacaktır.
Öte
yandan ödemeleri ertelenen borçlar yönünden, ertelenen borcun erteleme sonrası
belirlenen son ödeme tarihi (01.01.2018 ve sonrası olmak üzere) ile başvuru
tarihi arasında 1 yıldan fazla sürenin geçmemiş olması halinde bu borçlar da 1
yılı geçmeyen borç olarak değerlendirilecektir.
3.1.5. Borçlunun çok zor durum hali, tecil ve taksitlendirme süreleri
ile tecil faiz oranlarının tespiti
6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesi uyarınca yapılacak tecil ve taksitlendirme işlemlerinde,
borçluların "çok zor durum" halinin tespitinde;
Bilanço
esasına göre defter tutan yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin
çok zor durum halinin tespitinde aşağıdaki mali göstergeler kullanılır.
Nakit Oranı |
Hazır
Değerler + Menkul Kıymetler Kısa Vadeli
Yabancı Kaynaklar |
Likidite Oranı |
Dönen
Varlıklar – Stoklar Kısa Vadeli
Yabancı Kaynaklar |
Kaldıraç Oranı |
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar + Uzun Vadeli
Yabancı Kaynaklar Toplam Varlıklar |
İşletme
hesabı veya zirai işletme hesabı esasına göre defter tutan, ticari kazancı
basit usulde tespit edilen ve serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin
çok zor durum halinin tespitinde aşağıdaki mali göstergeler kullanılır.
Nakit Oranı |
Kasa + Banka Kısa Vadeli Borçlar |
Likidite Oranı |
Kasa + Banka + Kısa Vadeli Alacaklar Kısa Vadeli Borçlar |
Kaldıraç Oranı |
Kısa Vadeli Borçlar + Uzun Vadeli Borçlar Toplam Varlıklar |
Borçluların mali durumlarının değerlendirilmesi sonucu;
a) Nakit oranının 0,1 veya 0,1' den küçük olması,
b) Likidite oranının 0,7 veya 0,7'den küçük olması,
c) Kaldıraç oranının 0,7 veya 0,7' den büyük olması
Şartlarının bir arada bulunması gerekir.
Söz
konusu 3 şartı birlikte sağlayan borçluların çok zor durumda oldukları kabul
edilerek aşağıda belirtilen likidite ve kaldıraç analizi tablolarına göre ayrı
ayrı tespit edilen dereceler toplanarak "Çok Zor Durum Derecesi" bulunur.
Söz konusu 3 şartın birlikte sağlanamaması halinde ise tecil ve taksitlendirme
talepleri reddedilir.
Likidite
Analizi Tablosu |
|
Derece
(L) |
Oran (X) |
1 |
0,6≤X≤0,7 |
2 |
0,5≤X<0,6 |
3 |
0,4≤X<0,5 |
4 |
0,3≤X<0,4 |
5 |
X<0,3 |
|
|
Kaldıraç Analizi Tablosu |
|
Derece (K) |
Oran (Y) |
1 |
0,7≤Y≤0,8 |
2 |
0,8<Y≤0,9 |
3 |
0,9<Y≤1 |
4 |
1<Y≤ 1,1 |
5 |
1,1<Y |
Çok
zor durum derecesine göre azami tecil süresi ile 6183 sayılı Kanunun 48.
maddesine göre belirlenen tecil faizinin (Yürürlükteki Tecil Faiz Oranı = TFO)
belirli bir yüzdesi esas alınarak bulunan faiz oranı "Tecil Süresi ve
Faiz Oranı Belirleme Tablosu' ndan tespit edilir.
Tecil
Süresi ve Faiz Oranı Belirleme
Tablosu |
||
Çok Zor Durum Derecesi (L+K) |
Azami Tecil Süresi |
Tecil Faiz Oranı |
2-3 |
18
aya kadar |
TFO
x 0,75 |
2-3 |
12
aya kadar |
TFO
x 0,7 |
2-3 |
6
aya kadar |
TFO
x 0,65 |
4-5 |
24
aya kadar |
TFO
x 0,7 |
4-5 |
18
aya kadar |
TFO
x 0,6 |
4-5 |
12
aya kadar |
TFO
x 0,5 |
4-5 |
6
aya kadar |
TFO
x 0,4 |
6-7 |
36
aya kadar |
TFO
x 0,7 |
6-7 |
24 aya kadar |
TFO x
0,6 |
6-7 |
18 aya kadar |
TFO x
0,5 |
6-7 |
12 aya kadar |
TFO x 0,4 |
6-7 |
6 aya kadar |
TFO x 0,3 |
8-9 |
48 aya kadar |
TFO x 0,6 |
8-9 |
36 aya kadar |
TFO x 0,5 |
8-9 |
24 aya kadar |
TFO x 0,4 |
8-9 |
18 aya kadar |
TFO
x 0,3 |
8-9 |
12 aya kadar |
TFO
x 0,2 |
8-9 |
6 aya kadar |
TFO x 0,1 |
10 |
60 aya kadar |
TFO
x 0,5 |
10 |
48 aya kadar |
TFO
x 0,4 |
10 |
36 aya kadar |
TFO x 0,3 |
10 |
24 aya kadar |
TFO
x 0,2 |
10 |
18 aya kadar |
TFO x 0,15 |
10 |
12 aya kadar |
TFO x 0,1 |
10 |
6 aya kadar |
TFO
x 0,05 |
Tecil süresi
ve faiz oranı belirleme tablosuna göre tespit edilen tecil süresi ve tecil faiz
oranı uygulandıktan sonra aylık eşit taksitler halinde ödenmesini sağlayacak
şekilde söz konusu borçlar ünitece ödeme planına bağlanır.
Tabloda belirtilen süreler azami tecil ve taksitlendirme süreleri olup tecil ve
taksitlendirmeye yetkili makamlarca daha az süreli tecil ve taksitlendirme
yapılabilir.
Çok
zor durum halinin tespitinde kullanılan oran hesaplamalarında virgülden sonraki
iki rakam dikkate alınır ve herhangi bir yuvarlama işlemi yapılmaz.
Örneğin;
nakit oranının 0,1091 olarak tespit edildiği bir durumda virgülden sonraki ilk
iki rakam dikkate alınarak 0,10 olarak tespit edilecektir.
1.6.1989 tarihli ve
3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali
Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre ruhsat almış olan serbest
muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler, "Serbest Muhasebeci
Mali Müşavirler veya Yeminli Mali Müşavirler Tarafından Düzenlenen Çok Zor
Durum Halinin Tespitine İlişkin Rapor" (Ek-1B) örneğine uygun olarak
düzenleyecekleri, talep tarihinden en çok 3 ay öncesine ait rapora, ruhsat
belgeleri ile bağlı bulundukları meslek odalarından alınmış faaliyet belgesini
ve yaptıkları hesaplamalara esas olan belgelerin fotokopilerini de
ekleyeceklerdir.
İşverenin veya alt işverenin defter ve belgelerini düzenleyen
meslek mensupları, aynı işveren ve alt işveren için veya kendilerinin, boşanmış
dahi olsa eşinin usul ve füruundan birinin veya üçüncü dereceye kadar (bu
derece dâhil) kan ve ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) kayın hısımlarının
ya da bunların yönetici oldukları veya yönetimde görev alarak ortak oldukları
işyerleri hakkında rapor düzenleyemezler.
Örnek-10: Borçlu
(K), 2018/01-02-03-04-05 aylarına ilişkin sosyal sigorta priminden olan 800.000
TL asıl, 90.000 TL gecikme cezası ve gecikme zammı olmak üzere toplam 890.000
TL borcunun 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine göre 12 ay süreyle tecil ve
taksitlendirilmesi amacıyla bağlı bulunduğu Ümraniye SGM'ye
20.12.2018 tarihinde müracaat etmiştir.
Tecile yetkili makam tarafından yapılan değerlendirmede tecil
başvuru tarihi (20.12.2018) itibarıyla borçlunun;
- Tecilini talep ettiği borç türünün madde kapsamında
olduğu, vadesinden itibaren 1 yılı geçmediği ve vadesinin 1.1.2018 tarihinden
sonra olduğu,
- Ticari kazançtan dolayı faal gelir vergisi
mükellefiyetinin bulunduğu,
- Bağlı bulunduğu üniteye 20.12.2015 tarihinden (Tecil talep
tarihi olan 20.12.2018 tarihinden geriye doğru 3. yılın başladığı tarihtir.)
itibaren 5510 sayılı Kanun kapsamında verilmesi gereken prime ilişkin belgeleri
(APHB ile MPHB) süresinde verdiği,
- Sunmuş olduğu bilgi ve belgeler ile yapılan araştırmalar
neticesinde nakit oranının (0,05), likidite oranının (0,45) ve kaldıraç
oranının ise (0,85) olduğu,
tespit edilmiş olduğundan, talebinin madde kapsamında değerlendirilmesi
için gerekli şartların oluştuğu anlaşılmıştır.
Borçlunun, likidite oranı (0,45) karşılığı olan 3 derecesi ile
kaldıraç oranı (0,85) karşılığı olan 2 derecesinin toplanması neticesinde çok
zor durum derecesi 5 olarak tespit edilmiştir.
Çok
zor durum derecesi 5 olan borçlular için belirlenen azami tecil süresi ve faiz
oranları aşağıda yer almaktadır,
Tecil Süresi ve Faiz Oranı Belirleme
Tablosu |
||
Çok Zor Durum Derecesi (L+K) |
Azami
Tecil Süresi |
Tecil
Faiz Oranı |
4-5 |
24
aya kadar |
TFO x 0,7 |
4-5 |
18
aya kadar |
TFO x 0,6 |
4-5 |
12
aya kadar |
TFO x 0,5 |
4-5 |
6
aya kadar |
TFO x 0,4 |
Tecile yetkili makam, söz konusu borcun 12 ayda 12 eşit taksitte ödenmesini uygun
bulmuştur.
Bu durumda, tecil edilen borç için yürürlükteki tecil faiz oranının %50'si esas alınarak
faiz hesaplanması (Yıllık %2 2 olan tecil faizi oranı yerine yıllık % 11 tecil
faizi oranı uygulanacaktır.) gerekir.
Gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan YI-ÜFE tutarı 58.027,00
TL'dir. Dolayısıyla tecil edilen borç için asgari [(858.027-500.000) = 358.027) x 0,25] = 89.506,75 TL değerinde teminat gösterilmesi
gerekir.
Yürürlükteki Faiz Oranı |
%22 |
Uygulanan Faiz Oranı (48/A) |
%11 |
Tecil Süresi |
12
ay |
İlk Ödeme Tarihi |
20.12.2018 |
İkinci Taksit Ödeme Tarihi |
18.01.2019 |
Borç Aslı |
800.000,00
TL |
Gecikme Zammı Yerine Alınacak Yİ-ÜFE |
58.027,00
TL |
Toplam |
858.027,00
TL |
İlk Taksit |
71.502,25
TL |
Sıra No |
Tecil
Faizine Konu Taksitler |
Tecil Faizi |
Tahsil Edilecek Toplam Tutar |
Tecil Gün Sayısı |
Ödeme Günü |
1 |
71.502,25 TL |
0,00
TL |
71.502,25
TL |
0 |
20.12.2018 |
2 |
71.502,25 TL |
633,59
TL |
72.135,84
TL |
29 |
18.01.2019 |
3 |
71.502,25 TL |
1.245,33
TL |
72.747,58
TL |
57 |
15.02.2019 |
4 |
71.502,25 TL |
1.922,62
TL |
73.424,87
TL |
88 |
18.03.2019 |
5 |
71.502,25 TL |
2.578,05
TL |
74.080,30
TL |
118 |
17.04.2019 |
6 |
71.502,25 TL |
3.255,34
TL |
74.757,59
TL |
148 |
17.05.2019 |
7 |
71.502,25 TL |
3.910,78
TL |
75.413,03
TL |
179 |
17.06.2019 |
8 |
71.502,25 TL |
4.588,06
TL |
76.090,31
TL |
210 |
18.07.2019 |
9 |
71.502,25 TL |
5.265,35
TL |
76.767,60
TL |
239 |
16.08.2019 |
10 |
71.502,25 TL |
5.920,78
TL |
77.423,03
TL |
270 |
17.09.2019 |
11 |
71.502,25 TL |
6.598,07
TL |
78.100,32TL |
301 |
18.10.2019 |
12 |
71.502,25 TL |
7.253,51
TL |
78.755,76
TL |
329 |
15.11.2019 |
Toplam |
858.027,00 TL |
43.171,47
TL |
901.198,47
TL |
|
|
Örnek-11: Borçlu
L Tic. Ltd. Şti., 2019/01-02-03-04-05-06 aylarına
ilişkin sosyal sigorta priminden olan borcunun 48/A maddesine göre 24 ay
süreyle tecil ve taksitlendirilmesi amacıyla bağlı bulunduğu Beykoz SGM'ye 20.08.2019 tarihinde müracaat etmiştir.
Tecile yetkili makam tarafından yapılan değerlendirmede tecil başvuru tarihi (20.08.2019)
itibarıyla borçlunun;
- Tecilini talep ettiği borç türünün madde kapsamında olduğu, vadesinden
itibaren 1 yılı geçmediği ve vadesinin 1.1.2018 tarihinden sonra olduğu,
- Ticari kazançtan dolayı faal kurumlar vergisi
mükellefiyetinin bulunduğu,
- Bağlı bulunduğu üniteye 20.08.2016 tarihinden (Tecil talep
tarihi olan 20.08.2019 tarihinden geriye doğru 3. yılın başladığı tarihtir.)
itibaren 5510 sayılı Kanun kapsamında verilmesi gereken prime ilişkin belgeleri
(APHB ile MPHB) süresinde verdiği,
- Sunmuş olduğu bilgi ve belgeler ile yapılan araştırmalar
neticesinde nakit oranının (0,15), likidite oranının (0,65) ve kaldıraç
oranının ise (0,95) olduğu,
tespit edilmiştir.
Nakit oranı 0,1 'den büyük olduğu için çok zor durumda olmadığı kabul
edilecek ve 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme talebi
reddedilecektir.
3.1.6. Sigortalı çalıştırma yönünden faal işveren olması ya da borcun 4/b
sigortalılıktan kaynaklanması halinde sigortalılığın devam ediyor olması
Borcun ünitede
tescilli işyerlerinden kaynaklanması halinde, tecil ve taksitlendirme talep
tarihi itibarıyla ünitedeki işyerlerinden en az bir tanesinin faal olması
(sigortalı çalıştırmaya devam etmesi) gerekir.
Bu bakımdan
işverenler yönünden tecil ve taksitlendirme talep tarihinden önce verilmesi
gereken aylık prim ve hizmet belgesi ve muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin
yasal süresinde verilmiş olması gerekir. Yasal süresi geçmemiş olmakla birlikte
başvuru tarihi itibarıyla bu belgelerin henüz verilmediği durumda bir önceki
ayda verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi ve muhtasar ve prim hizmet
beyannamesinin verilmiş olması gerekmektedir.
Borçlunun
o ünitede birden fazla işyerinin bulunması halinde bir işyeri bakımından bu
şartın sağlanmış olması yeterlidir.
Ömek-12a: Borçlu
(M), 02.01.2019 tarihinde madde kapsamına giren borçlarını taksitlendirmek için
Rüzgarlı SGM'ye
başvurmuştur. Başvuru tarihinden önce verilmesi gereken en son prim belgesi
olan 2018 Aralık ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmiş olması
halinde işyerinin faal olduğu kabul edilecektir.
Örnek-12b: Borçlu
(M), 02.01.2019 tarihinde madde kapsamına giren borçlarını taksitlendirmek için
Rüzgarlı SGM'ye
başvurmuştur. Başvuru tarihinden önce verilmesi gereken en son prim belgesi
olan 2018 Aralık ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin henüz
verilmediği durumda 2018 Kasım ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin
verilmiş olması halinde işyerinin faal olduğu kabul edilecektir.
Borcun 4/b sigortalılığından kaynaklanması halinde ise talep tarihinde bu
statüdeki sigortalılığının terk edilmemiş olması gerekmektedir.
Borçlunun
5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi (4/b)
sigortalı olması yanında işveren sıfatının da bulunması durumunda 4/b
sigortalılığından kaynaklanan borcu ile işveren olmasından kaynaklanan borçları
ayrı ayrı değerlendirilecektir.
4/b sigortalılığı yönünden aktif olunmasına rağmen işverenlik yönünden
faal olunmaması (sigortalı çalıştırılmaması) halinde sadece 4/b
sigortalılığından kaynaklanan borçlar için başvurulabilecektir.
4/b sigortalılığı devam ederken başka bir işyerinde 5510 sayılı Kanunun
4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışılması halinde 4/b
sigortalılığından kaynaklanan borçlar için başvurulabilecektir.
3.2. Kapsam
3.2.1. Kapsama giren
borç türleri
1.1.2018 tarihinden itibaren vadesi
gelen ve tecil talep tarihi itibarıyla
1 yılı aşmayan sosyal sigorta primleri, işsizlik sigortası primleri ve idari
para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı 6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirilebilecektir.
Söz
konusu borç türlerinden ödemeleri ertelenenler bakımından, erteleme sonrası
ödeme vadesi 1.1.2018 tarihinden sonra olanlar da diğer şartları taşımak
kaydıyla kapsama alınacaktır.
Örnek-13: Borçlu
(N), 2019/04-05-06-07-08-09-10 aylarına ilişkin damga vergisinden kaynaklanan
420 TL asıl 80 TL gecikme cezası ve gecikme zammı ile sosyal sigorta priminden
olan 1.100.000 TL asıl, 300.000 TL gecikme cezası ve gecikme zammı olmak üzere
toplam 1.400.500 TL borcunun 48/A maddesine göre 60 ay süreyle tecil ve
taksitlendirilmesi amacıyla bağlı bulunduğu Beşiktaş SGM'ye
16.12.2019 tarihinde müracaat etmiştir.
Damga vergisi borcu madde kapsamında olmadığından damga vergisi yönünden tecil ve
taksitlendirme talebi reddedilecektir. Ancak sosyal sigorta primi madde
kapsamında olduğundan değerlendirmeye alınacaktır.
Tecile yetkili makam tarafından yapılan değerlendirmede tecil başvuru tarihi (16.12.2019)
itibarıyla borçlunun;
- Tecilini talep ettiği sosyal sigorta priminin madde kapsamında olduğu,
vadesinden itibaren 1 yılı geçmediği ve vadesinin 1.1.2018 tarihinden sonra
olduğu,
- Ticari kazançtan dolayı faal gelir vergisi mükellefiyetinin
bulunduğu,
- Bağlı bulunduğu üniteye 16.12.2016 tarihinden (Tecil talep tarihi olan 16.12.2019 tarihinden geriye doğru 3. yılın başladığı tarihtir.) itibaren 5510 sayılı Kanun
kapsamında verilmesi gereken prime ilişkin belgeleri (APHB ile MPHB) süresinde
verdiği,
- Sunmuş olduğu bilgi ve belgeler ile yapılan araştırmalar
neticesinde nakit oranının (0,04), likidite oranının (0,25) ve kaldıraç
oranının ise (1,11) olduğu,
tespit edildiğinden, talebinin madde kapsamında değerlendirilmesi için
gerekli şartların oluştuğu anlaşılmıştır.
Borçlunun, likidite oranı (0,25) karşılığı olan 5 derecesi ile
kaldıraç oranı (1,11) karşılığı olan 5 derecesinin toplanması neticesinde çok
zor durum derecesi 10 olarak tespit edilmiştir.
Çok
zor durum derecesi 10 olan borçlular için belirlenen azami tecil süresi ve faiz
oranları aşağıda yer almaktadır.
Tecil Süresi ve Faiz Oranı Belirleme Tablosu |
||
Çok
Zor Durum Derecesi (L+K) |
Azami
Tecil Süresi |
Tecil
Faiz Oranı |
10 |
60 aya kadar |
TFOx0,5 |
10 |
48 aya kadar |
TFOx0,4 |
10 |
36 aya kadar |
TF0x0,3 |
10 |
24 aya kadar |
TFOx0,2 |
10 |
18 aya kadar |
TFOx0,15 |
10 |
12 aya kadar |
TFOx0,1 |
10 |
6 aya kadar |
TFOx0,05 |
Tecile yetkili makam, söz konusu borcun 48 ayda 48 eşit taksitte ödenmesini uygun
bulmuştur.
Bu durumda, tecil edilen borç için yürürlükteki tecil faiz oranının %40'i esas alınarak
faiz hesaplanması (Yıllık %2 2 olan tecil faizi oranı yerine yıllık % 8,8 tecil
faizi oranı uygulanacaktır.) gerekir.
Gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan Yİ-ÜFE tutarı 80.000
TL'dir. Dolayısıyla tecil edilen borç için asgari [(1.180.000-500.000) =
680.000) x 0,25] = 170.000 TL değerinde teminat
gösterilmesi gerekir.
Yürürlükteki Faiz Oranı |
%22 |
Uygulanan Faiz Oranı (48/A) |
%8,8 |
Tecil Süresi |
48
ay |
İlk Ödeme Tarihi |
16.12.2019 |
İkinci Taksit Ödeme Tarihi |
16.01.2020 |
Borç Aslı |
1.100.000,00
TL |
Gecikme Zammı Yerine Alınacak Yİ-ÜFE |
80.000,00
TL |
Toplam |
1.180.000,00
TL |
İlk Taksit |
24.583,33
TL |
Sıra
No |
Tecil Faizine Konu
Taksitler |
Tecil Faizi |
Tahsil Edilecek
Toplam Tutar |
Tecil Gün
Sayısı |
Ödeme Günü |
1 |
24.583,33 TL |
0,00 TL |
24.583,33 TL |
0 |
16.12.2019 |
2 |
24.583,33 TL |
186,29 TL |
24.769,62 TL |
31 |
16.01.2020 |
3 |
24.583,33 TL |
354,55 TL |
24.937,88 TL |
59 |
13.02.2020 |
4 |
24.583,33 TL |
540,83 TL |
25.124,17 TL |
90 |
13.03.2020 |
5 |
24.583,33 TL |
721,11 TL |
25.304,44 TL |
120 |
14.04.2020 |
6 |
24.583,33 TL |
907,40 TL |
25.490,73 TL |
151 |
15.05.2020 |
7 |
24.583,33 TL |
1.087,68 TL |
25.671,01 TL |
181 |
12.06.2020 |
8 |
24.583,33 TL |
1.273,96 TL |
25.857,30 TL |
212 |
15.07.2020 |
9 |
24.583,33 TL |
1.460,25 TL |
26.043,58 TL |
243 |
14.08.2020 |
10 |
24.583,33 TL |
1.640,53 TL |
26.223,86 TL |
273 |
14.09.2020 |
11 |
24.583,33 TL |
1.826,81 TL |
26.410,15 TL |
304 |
15.10.2020 |
12 |
24.583,33 TL |
2.007,09 TL |
26.590,43 TL |
334 |
13.11.2020 |
13 |
24.583,33 TL |
2.193,38 TL |
26.776,71 TL |
365 |
15.12.2020 |
14 |
24.583,33 TL |
2.379,67 TL |
26.963,00 TL |
396 |
15.01.2021 |
15 |
24.583,33 TL |
2.547,93 TL |
27.131,26 TL |
424 |
12.02.2021 |
16 |
24.583,33 TL |
2.734,21 TL |
27.317,55 TL |
455 |
15.03.2021 |
17 |
24.583,33 TL |
2.914,49 TL |
27.497,82 TL |
485 |
14.04.2021 |
18 |
24.583,33 TL |
3.100,78 TL |
27.684,11 TL |
516 |
14.05.2021 |
19 |
24.583,33 TL |
3.281,06 TL |
27.864,39 TL |
546 |
14.06.2021 |
20 |
24.583,33 TL |
3.467,34 TL |
28.050,68 TL |
577 |
15.07.2021 |
21 |
24.583,33 TL |
3.653,63 TL |
28.236,96 TL |
608 |
13.08.2021 |
22 |
24.583,33 TL |
3.833,91 TL |
28.417,24 TL |
638 |
14.09.2021 |
23 |
24.583,33 TL |
4.020,19 TL |
28.603,53 TL |
669 |
15.10.2021 |
24 |
24.583,33 TL |
4.200,47 TL |
28.783,81 TL |
699 |
12.11.2021 |
25 |
24.583,33 TL |
4.386,76 TL |
28.970,09 TL |
730 |
15.12.2021 |
26 |
24.583,33 TL |
4.573,05 TL |
29.156,38 TL |
761 |
14.01.2022 |
27 |
24.583,33 TL |
4.741,31 TL |
29.324,64 TL |
789 |
11.02.2022 |
28 |
24.583,33 TL |
4.927,59 TL |
29.510,93 TL |
820 |
15.03.2022 |
29 |
24.583,33 TL |
5.107,87 TL |
29.691,20 TL |
850 |
14.04.2022 |
30 |
24.583,33 TL |
5.294,16 TL |
29.877,49 TL |
881 |
13.05.2022 |
31 |
24.583,33 TL |
5.474,44 TL |
30.057,77 TL |
911 |
14.06.2022 |
32 |
24.583,33 TL |
5.660,72 TL |
30.244,06 TL |
942 |
15.07.2022 |
33 |
24.583,33 TL |
5.847,01 TL |
30.430,34 TL |
973 |
15.08.2022 |
34 |
24.583,33 TL |
6.027,29 TL |
30.610,62 TL |
1003 |
14.09.2022 |
35 |
24.583,33 TL |
6.213,57 TL |
30.796,91 TL |
1034 |
14.10.2022 |
36 |
24.583,33 TL |
6.393,85 TL |
30.977,19 TL |
1064 |
14.11.2022 |
37 |
24.583,33 TL |
6.580,14 TL |
31.163,47 TL |
1095 |
15.12.2022 |
38 |
24.583,33 TL |
6.766,43 TL |
31.349,76 TL |
1126 |
13.01.2023 |
39 |
24.583,33 TL |
6.934,69 TL |
31.518,02 TL |
1154 |
10.02.2023 |
40 |
24.583,33 TL |
7.120,97 TL |
31.704,31 TL |
1185 |
15.03.2023 |
41 |
24.583,33 TL |
7.301,25 TL |
31.884,58 TL |
1215 |
14.04.2023 |
42 |
24.583,33 TL |
7.487,54 TL |
32.070,87 TL |
1246 |
15.05.2023 |
43 |
24.583,33 TL |
7.667,81 TL |
32.251,15 TL |
1276 |
14.06.2023 |
44 |
24.583,33 TL |
7.854,10 TL |
32.437,44 TL |
1307 |
14.07.2023 |
45 |
24.583,33 TL |
8.040,39 TL |
32.623,72 TL |
1338 |
15.08.2023 |
46 |
24.583,33 TL |
8.220,67 TL |
32.804,00 TL |
1368 |
14.09.2023 |
47 |
24.583,33 TL |
8.406,95 TL |
32.990,29 TL |
1399 |
13.10.2023 |
48 |
24.583,33 TL |
8.587,23 TL |
33.170,56 TL |
1429 |
14.11.2023 |
Toplam |
1.180.000,00 TL |
205.949,33 TL |
1.385.949,33 TL |
|
|
3.2.2. Tecil ve taksitlendirmeler ile
yapılandırmalar devam ederken oluşan
cari ay prim borçları
6183 sayılı
Kanunun 48. maddesi ile 48/A maddesine göre tecil edilen veya özel kanunlara
göre ödeme planına bağlanan borcun bulunması 48/A maddesinden yararlanılmasına
engel teşkil etmez.
Buna göre,
daha önce 6183 sayılı Kanunun 48 veya 48/A maddelerine göre taksitlendirilen ya
da çeşitli kanunlara göre yapılandırılan borçlara ilişkin cari ay primlerinin
oluşması halinde aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılması gerekmektedir.
a) 48. madde kapsamında tecil ve taksitlendirme devam ederken oluşan cari ay prim
borçları
48. madde kapsamında tecil ve taksitlendirmesi devam ederken ödenmeyen cari
ay primlerinin 48/A maddesi kapsamında taksitlendirilmesinin talep edilmesi
halinde cari ay primlerinin 48/A maddesi şartlarını taşıması koşuluyla
taksitlendirme süresi içinde bir defaya mahsus olmak üzere 48/A maddesi
kapsamında taksitlendirilebilecektir. Bu takdirde cari ay primlerinin 48/A
maddesi kapsamında taksitlendirilmesi nedeniyle 48. maddeye göre yapılan
taksitlendirme işlemi bu cari aylar (48/A maddesi kapsamında taksitlendirilen
cari aylar) yönünden bozma şartı oluşmadığı sürece dikkate alınmayacaktır.
Ancak, bu cari ay
(48/A maddesi kapsamında taksitlendirilen cari aylar)
primlerinin 48/A maddesi kapsamındaki taksitlendirmesinin (gerek taksitler
yönünden gerekse cari ay primleri yönünden) bozulması halinde, bozma koşulunun
oluştuğu tarih itibarıyla 48. madde taksitlendirmesinin de bozma koşuluna
girmiş olması halinde (bir takvim yılında en fazla dört cari ay priminin son
taksit süresini geçmemek kaydıyla izleyen takvim yılı sonuna kadar ödenmemiş
olması) 48. madde taksitlendirmesi de bozulacaktır.
Örnek-14: Borçlu
(P), 29.12.2017 tarihinde 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden
borçlarını 36 ay süre ile tecil ve taksitlendirdikten sonra 2018/03-04-05-06
aylarına ilişkin cari ay primlerini ödeyememiştir. Ödeyemediği dört cari ay
primini 48/A maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için Kuruma
başvurduğunda diğer şartları da taşıması halinde bu başvurusu kabul
edilecektir. Ancak bu cari ay (2018/03-04-05-06 ayları) primlerinin
48/A kapsamında taksitlendirmesinin 15.03.2019 tarihinde taksitler yönünden
bozulduğu ve ödenen taksitler sonucu 2018/03-04 ayların tahsil edilmiş olduğu
düşünüldüğünde, 2018/05-06 ayların devam eden 48. madde taksitlendirmesi
bakımından da cari aylar olması ve en geç son taksit süresini geçmemek kaydıyla
izleyen takvim yılı sonuna kadar ödenmesi gerektiğinden 2018/05-06 ayların en
geç 31.12.2019 sonuna kadar ödenmesi halinde 29.12.2017 tarihinde yapılan 48.
madde taksitlendirilmesi cari ay yönünden bozulmayacaktır.
Ancak yukarıdaki örnekte 48/A maddesi kapsamındaki tecil ve
taksitlendirmenin 31.12.2019 tarihinden sonra bozulması halinde 29.12.2017
tarihindeki 48. madde kapsamındaki tecil ve taksitlendirme de bozulacaktır.
b) 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme devam ederken oluşan cari ay prim
borçları
48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme yapıldıktan sonra ödenmeyen
cari ay primlerinin 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirmesinin talep
edilmesi halinde bu talep 48. madde uygulamasında olduğu gibi mevcut
taksitlendirmeye ekleme şeklinde değil ayrı bir tecil ve taksitlendirme
şeklinde uygulanacaktır.
48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirmesi devam ederken taksitlendirme
bozma koşulu oluşmaması kaydıyla ödenmeyen cari ay primlerinin 48/A maddesi kapsamında
taksitlendirilmesinin talep edilmesi (yeni bir 48/A talebi) halinde cari ay
primlerinin 48/A maddesi şartlarını taşıması koşuluyla taksitlendirme süresi
içinde bir defaya mahsus olmak üzere 48/A maddesi kapsamında ayrı
taksitlendirilebilecektir. Bu
takdirde cari ay primlerinin 48/A maddesi kapsamında taksitlendirilmesi
nedeniyle ilk yapılan 48/A maddesi taksitlendirme işleminde bu aylar (yeni
talep neticesinde 48/A maddesi kapsamında taksitlendirilen aylar) yönünden
bozma şartı olarak dikkate alınmayacaktır.
Ancak, bu cari ay
(yeni talep neticesinde 48/A maddesi kapsamında
taksitlendirilen aylar) primlerinin 48/A maddesi kapsamındaki
taksitlendirmesinin (gerek taksitler yönünden gerekse cari ay primleri
yönünden) bozulması halinde, bozma koşulunun oluştuğu tarih itibarıyla ilk
yapılan 48/A maddesi kapsamındaki taksitlendirmenin de bozma koşuluna girmiş
olması halinde (bir takvim yılında en fazla iki cari ay priminin son taksit
süresini geçmemek kaydıyla izleyen takvim yılı sonuna kadar ödenmemiş olması)
ilk yapılan 48/A maddesi kapsamındaki taksitlendirme de bozulacaktır.
Örnek-15: Borçlu
(B), 30.01.2019 tarihinde 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden
borçlarını 36 ay süre ile tecil ve taksitlendirdikten sonra 2019/06-07 aylarına
ilişkin cari ay primlerini ödeyememiştir. Ödeyemediği iki cari ay primini 48/A
maddesine istinaden tecil ve taksitlendirmek için Kuruma başvurduğunda diğer
şartları da taşıması halinde bu başvurusu kabul edilecektir. Ancak
bu cari ay primlerinin 48/A kapsamında taksitlendirmesinin (sonraki
taksitlendirmenin) 30.06.2020 tarihinde taksitler yönünden bozulduğu ve ödenen
taksitler sonucu 2019/06 ayının tahsil edilmiş olduğu düşünüldüğünde 2019/07
ayının ilk yapılan 48/A taksitlendirmesi bakımından da cari ay olması ve en geç
son taksit süresini geçmemek kaydıyla izleyen takvim yılı sonuna kadar ödenmesi
gerektiğinden 2019/07 ayının en geç 31.12.2020 sonuna kadar ödenmesi halinde 30.01.2019
tarihinde yapılan (ilk taksitlendirme) 48/A maddesi taksitlendirmesi cari ay
yönünden bozulmayacaktır,
Ancak yukarıdaki örnekte sonraki 48/A maddesi taksitlendirmesinin 31.12.2020
tarihinden sonra bozulması halinde 30.01.2019 tarihindeki 48/A maddesi
kapsamındaki taksitlendirme de bozulacaktır.
c) Tecil ve
taksitlendirme yapıldıktan sonra geriye doğru ortaya
çıkan borçlar
6183 sayılı Kanunun 48. veya 48/A maddesi kapsamında tecil ve
taksitlendirme işlemi yapıldıktan sonra tecil başlangıç tarihinden önceki bir
döneme ilişkin borç tahakkuk etmesi halinde bu ayların 48/A maddesi şartlarım
taşımaları ve ikinci defa 48/A hakkı kullanılmamış olması halinde bu borçlar da
48/A maddesi kapsamında ayrı olarak tecil ve taksitlendirilebilecektir.
3.3. Tecil ve
taksitlendirme başvuruları
3.3.1 Başvuru şekli ve kapsamı
6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesinden yararlanmak isteyen borçluların bağlı bulundukları sosyal
güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine, Genelge ekinde belirtilen
başvuru belgeleri ile birlikte yazılı olarak başvurmaları gerekir.
Borçlunun
bu kapsamda birden fazla sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi
tarafından takip edilen borcunun bulunması halinde yazılı başvurular
işyerlerinin/sigortalıların icra takip işlemlerinin yürütüldüğü ünitelere ayrı
ayrı yapılır.
Kapsama giren borç türlerinin tamamı için tecil talebinde bulunulması
gerekir.
Asıl Kurum borçlusu (gerçek veya tüzel kişi) dışında kalan
kefiller, şirket ortakları, üst düzey yöneticiler, şirket müdürleri,
yönetim kurulu başkanı veya üyeleri ve kanuni temsilciler gibi Kurum borçlusu
sayılan kişiler sorumlu oldukları tutarlar için madde hükmünden yararlanamayacaktır.
Örnek-16:
Borçlu B-B Tic. Ltd. Şti.
ortaklarından R.S. 21.11.2019 tarihinde 2019/01-02-03-04-05-06-07 aylarına
ilişkin sosyal sigorta primleri ile işsizlik sigortası primlerinden kaynaklanan
borçlarından dolayı kendi hissesine düşen kısmının sadece sosyal sigorta
primleri için 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine istinaden tecil ve
taksitlendirme talebinde bulunmuştur. Asıl Kurum borçlusu şirket tüzel kişiliği olduğundan dolayı
şirket ortağı kendi hissesine düşen borç için başvuruda bulunamayacaktır. Diğer
taraftan asıl borçlu olan şirket tüzel kişiliği adına başvurulması halinde ise
borcun tamamı için başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Ünitelerimizce,
gerek menkul gerekse gayrimenkul malların satış ilanına kadar, borçlu
tarafından yapılan 48/A maddesi kapsamındaki tecil ve taksitlendirme talepleri
değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.
3.3.2 Asıl işveren ve alt işveren borçları
a)
Asıl işverenin başvurusu
Asıl
işverenin tecil ve taksitlendirme için başvuruda bulunması halinde, alt
işverenin borçlarından da sorumlu olduğundan alt işverenin borçları da dahil edilmek suretiyle tecil ve taksitlendirme işlemi
yapılacaktır. Bu kapsamda alt işverenlikten kaynaklanan borçlar, asıl işverenin
herhangi bir işyerinden kaynaklanan borçları gibi değerlendirilecek olup
Genelgenin "3.1. Uyumlu prim borçlularının
belirlenmesi" maddesi ve devamında belirtilen ''işverenin aynı
ünitede işlem gören birden fazla işyerinin bulunması" hükümlerine göre
işleme tabi tutulacaktır.
b)
Alt işverenin başvurusu
Asıl
işveren tecil ve taksitlendirme talebinde bulunmamış ise, alt işverenin kendi
borcu için başvuruda bulunması halinde, bu borç asıl işverenin borcundan
bağımsız olarak taksitlendirilebilecektir.
Alt işverenlikten
kaynaklanan borçlar ile birlikte alt işverenlikten kaynaklanmayan borçların da
bulunabileceği, dolayısıyla her bir icra kartının ayrı olduğu hususları dikkate
alındığında, alt işverenin 48/A maddesi kapsamındaki tecil ve taksitlendirme
işlemleri asıl işverenin borçlarından bağımsız olarak değerlendirileceği gibi
alt işverenlik haricindeki kendi işyerlerinin borçlarından da bağımsız olarak değerlendirilecektir.
3.4.
Niyabeten takipte taksitlendirme işlemleri
6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesinden yararlanmak isteyen borçluların bağlı bulundukları
sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine yazılı olarak
başvurmaları gerektiğinden işyerinin bağlı bulunduğu ünite dışında başka bir
ünitede niyabeten taksitlendirme yapılmayacaktır.
3.5.
Tecil ve taksitlendirme yetki tutarları
Genelgenin "2.1.
Tecil ve taksitlendirme yetki tutarları” maddesinde
belirtilen usul ve esaslara göre işlem yapılacaktır.
3.6.
Kurumun denetim yetkisi ve sorumluluk
Genelgenin "3.1.5.
Borçlunun çok zor durum hali, tecil ve
taksitlendirme süreleri ile tecil faiz oranlarının tespiti" maddesinde belirtilen hesaplama yöntemine uygun olarak
yapılacak mali tablo analizinde, Kurumun denetim yetkisi saklı kalmak kaydıyla,
3568 sayılı Kanuna göre yetki verilmiş serbest muhasebeci mali müşavirler ile
yeminli mali müşavirler tarafından işyeri kayıtlarının incelenmesi sonucu
düzenlenen raporlar esas alınacaktır.
Düzenlenen
rapor neticesinde, tecil ve taksitlendirmeden yararlanmaması gerektiği halde
yararlanılmış olması durumunda borç ödenerek tecil ve taksitlendirme işlemi
bitmiş olsa bile tecil ve taksitlendirme işlemi iptal edilecektir. Kasten
gerçeğe aykırı rapor düzenleyerek Kurum zararına sebebiyet verdiği anlaşılan meslek
mensupları oluşan Kurum zararından borçlu ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.
Çok
zor durum derecesinin olması gerekenden yüksek gösterildiği durumlarda ise
tecil işleminin devam etmesi halinde ödeme planı revize edilerek yeni plana
göre aradaki fark tutarın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ödenmesi
istenecektir. Ödenmemesi halinde tecil işlemi iptal edilecektir. Tecil ve
taksitlendirmeye konu borcun ödenmesinden sonra bu hususun ortaya çıkması
halinde ise aradaki farkın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde
ödenmesi istenecek, aksi halde geriye doğru iptal işlemi yapılacaktır.
Kurum zararına sebebiyet verdikleri veya henüz zarar doğmamış olsa bile
Kurumu yanılttıkları tespit edilen meslek mensuplarının 5 yıl boyunca bu
kapsamda düzenledikleri raporlara itibar edilmeyecektir.
Söz
konusu meslek mensuplarının şirket hâlinde çalışması durumunda, düzenlenecek
raporlardan doğacak cezai ve mali sorumluluk, raporu düzenleyen meslek
mensubuna aittir.
Kurum zor durum
halini incelemeye her zaman yetkilidir.
3.7. Gecikme cezası ve gecikme zammı
6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesi uyarınca yapılacak tecil ve taksitlendirme işlemlerinde,
5510 sayılı Kanunun 89. maddesinde belirtilen ve tecil başlangıç tarihine kadar
hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammı oranı yerine Türkiye İstatistik
Kurumunun yayımladığı Yİ-ÜFE aylık değişim oranları basit usulde
uygulanacaktır.
Yİ-ÜFE
tutarı hesaplamalarında ilk aya ilişkin esas alınacak Yİ-ÜFE aylık değişim
oranı, alacağın vadesinin rastladığı ay için açıklanmış olan oran esas
alınacaktır. Tecil başvurusunun yapıldığı tarihte, başvuru tarihinden önceki
aya ilişkin Yİ-ÜFE aylık değişim oranının açıklanmamış olması halinde bir
önceki aya ilişkin Yİ-ÜFE aylık değişim oranı esas alınacaktır.
Yİ-ÜFE
aylık değişim oranlarının eksi değer çıkması durumunda bu oranlar da
hesaplamada eksi değer olarak dikkate alınacaktır. Hesaplamaya konu döneme
ilişkin olarak Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarının toplamı eksi değer olduğu
takdirde gecikme cezası ve zammı yerine alınması gereken Yİ-ÜFE tutarı sıfır
kabul edilecektir.
3.8.
Teminat ve teminat aranmayacak durumlar
Borçlunun
alacaklı Kurum ünitesine olan ve 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine göre tecil
ve taksitlendirmeye konu borç toplamının işyeri ve borç türüne bakılmaksızın
500.000 (beşyüzbin) Türk Lirasını (bu tutar dâhil)
aşmaması şartıyla tecil edilecek borçlar için teminat aranmayacaktır.
Tecil ve taksitlendirilecek Kurum
alacaklarının toplam tutarının 500.000 (beşyüzbin) Türk Lirasını aşması durumunda, gösterilmesi
zorunlu olan teminat tutarı 500.000 (beşyüzbin) Türk
Lirasını aşan kısmın %25'i kadardır. Ayrıca, alınacak teminat tutarının
tespitinde, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE tutarı dikkate
alınacaktır.
Örnek-17: Borçlu
(B), 2018/01-02-03-04-05 aylarına ilişkin sosyal sigorta priminden olan 800.000
TL asıl 200.000 TL gecikme cezası ve gecikme zammı olmak üzere toplam 1.000.000
TL borcunun 48/A maddesine göre 18 ay süreyle tecil ve taksitlendirilmesi
amacıyla bağlı bulunduğu Rüzgarlı SGM'ye
27.12.2018 tarihinde müracaat etmiştir. Gecikme cezası ve gecikme zammı yerine
hesaplanan Yİ-ÜFE tutarı 50.000 TL'dir. Bu durumda tecil edilecek borç için
asgari [(850.000-500.000) = 350.000) x 0,25] = 87.500
TL değerinde teminat gösterilmesi gerekir.
Teminat aranmaksızın yapılacak tecil ve taksitlendirmelere ilişkin olarak
belirlenen 500.000 (beşyüzbin) Türk Lirası
tutarındaki sınır, tecil ve taksitlendirilen borçların toplamı esas alınarak uygulanacağından,
borçlunun tecil ve taksitlendirilen ve tecil şartlarına uygun olarak ödeme
yaptığı borçları için bu sınır dikkate alınmış ise yeni tecil ve taksitlendirme
taleplerinde daha önce tecil edilmiş borç tutarı ile talepte bulunulan borç
tutarının toplamı dikkate alınır.
Kurum alacakları teminat aranmaksızın tecil ve taksitlendirilmiş olmakla
birlikte şartlara uygun ödeme yapılmaması nedeniyle tecil ve taksitlendirme
işlemi bozulmuş veya talep edilmesiyle birlikte en fazla iki kez tecili geçerli
sayılmışsa, borçlunun teminatsız tecil ve taksitlendirme uygulamasından
yararlandığı başka bir tecil ve taksitlendirilmiş borcu bulunmadığı takdirde,
500.000 (beşyüzbin) Türk Lirası tutarındaki
teminatsız tecil ve taksitlendirme uygulamasından tekrar yararlandırılır. Ancak 48/A maddesi kapsamındaki taksitlendirmenin ihyasının
talep edildiği durumlarda talep tarihi itibarıyla borcun değişmesi veya 48/A
maddesi kapsamında başka teminatsız tecil ve taksitlendirmenin bulunması
halinde toplam borcun dikkate alınması gerekmektedir.
Tecil ve
taksitlendirilen borç toplamının 500.000 (beşyüzbin) Türk Lirasından fazla olması ve tecil şartlarına
uygun taksit ödemeleri devam ettiği sürece borçlu tarafından başkaca borçları
için yeni tecil ve taksitlendirme talebinde bulunulduğunda, daha önce tecil
edilmiş borçların 500.000 (beşyüzbin) Türk Lirasına
kadar olan kısmı için teminat aranmamış olması nedeniyle tecil ve
taksitlendirilmesi talep edilen borcun %25'i oranında teminat gösterilmesi
istenir.
3.9.
Teminat olarak gösterilen taşınır ve taşınmazların
değer tespitlerinin yapılması
Genelgenin "2.8.
Teminat olarak gösterilen taşınır ve taşınmazların
değer tespitlerinin yapılması" maddesinde
belirtilen usul ve esaslara göre işlem yapılacaktır.
Örnek-18: Borçlu
(B) Tic. Ltd. Şti. 2018/04-05-06-07-08 aylarına ilişkin sosyal sigorta priminden
olan 900.000 TL asıl, 250.000 TL gecikme cezası ve gecikme zammı olmak üzere
toplam 1.150.000 TL borcunun 48/A maddesine göre 18 ay süreyle tecil ve
taksitlendirilmesi amacıyla bağlı bulunduğu Ulucanlar SGM'ye
16.01.2019 tarihinde müracaat etmiştir. Gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan Yİ-ÜFE
tutarı 75.000 TL'dir. Bu durumda tecil edilecek borç için asgari
[(975.000-500.000) = 475.000) x 0,25] = 118.750 TL
değerinde teminat gösterilmesi gerekir. İl Müdürlüğünce yapılan takipler
sonucunda tapu kayıtları üzerine haciz konulan fabrika niteliğindeki
gayrimenkul dışında başkaca malının bulunmadığı anlaşılmış ve bu gayrimenkulün
değerinin de bilirkişi raporu ile 900.000 TL olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu gayrimenkul üzerinde Kurum alacağı için konulmuş
hacizlerden önce tesis edilmiş ipotek ve hacizlerin toplam güncel değerinin
600.000 TL olarak tespit edildiği varsayılır ise, takyidatın
değeri ile tecil ve taksitlendirmeye konu Kurum alacağı için gösterilmesi
gereken teminat tutarının toplamı (600.000+118.750) = 718.750 TL, gayrimenkulün
değeri olan 900.000 TL'den az olduğu için fabrika niteliğindeki bu gayrimenkulün
teminat olarak alınması mümkündür.
3.10.
Tecil ve taksitlendirmelerde şahsi
kefaletin kabul edilmesi
Genelgenin “2.15. Tecil ve
taksitlendirmelerde şahsi kefaletin
kabul edilmesi" maddesinde belirtilen usul ve
esaslara göre işlem yapılacaktır.
3.11.
Taksit süreleri, tecil ve taksitlendirmenin
başlaması
Taksitler aylık dönemler hâlinde eşit olarak ödenir. Ancak borçlularca
kademeli ödeme planında ısrar edilmesi ve ünitece borçlunun taksitlerini eşit
olarak ödeyemeyecek durumda olduğuna kanaat getirilmesi halinde, en fazla ilk
altı taksit, eşit taksitlere bölünmüş ödeme planındaki taksit tutarının
%50'sinden az olmamak kaydıyla kademeli olarak tecil ve taksitlendirilebilir.
Tecil ve taksitlendirme, tespit edilen
taksit sayısına göre hesaplanan ilk taksit
tutarının tamamının ödendiği tarihte başlar.
3.12.
Tecil ve taksitlendirme şartlarına
uyulmaması
3.12.1.
Taksit ödemeleri yönünden
İkiden
fazla aylık taksitin süresinde ve tam olarak ödenmemesi halinde tecil ve
taksitlendirme işlemi bozulur. Ancak tam olarak ödenmeyen en fazla iki taksitin
en geç son taksit süresine kadar (bu tarih dâhil) tam olarak ödenmesi halinde
tecil ve taksitlendirme işlemi bozulmaz. Aylık taksit miktarının %10'unu
geçmemek kaydıyla 10 TL'ye kadar eksik ödemeler taksit ihlali sayılmaz.
Örnek-19: Borçlu
(C) 'nin Erzurum Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne olan
borçları 2019/Mart ayında 24 ay süre ile 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine
göre tecil ve taksitlendirilmiştir. Borçlu tarafından 2019 yılı içerisindeki tüm
taksitler süresinde ve tam olarak ödenmiştir. Ancak, 2020 yılı Ocak ve Mart
ayları içinde ödenmesi gereken taksit tutarları ödenmemiştir. Ödenmeyen bu iki
taksitin en geç 24. taksit süresine kadar ödenmesi durumunda tecil ve
taksitlendirme işlemi bozulmayacaktır.
Ancak ödenmeyen
ya da eksik ödenen kısmın son taksite ait olması halinde, azami taksitlendirme
süresinin aşılmaması kaydıyla bu tutarın son taksiti izleyen ayın sonuna kadar
ödenmeyen kısmın tecil faizi ile birlikte ödenmesi halinde de tecil ve
taksitlendirme işlemi bozulmaz.
3.12.2.
Cari ay prim ödemeleri yönünden
Ünitedeki
işyerlerinin tamamında (tecil ve taksitlendirmeye dahil
edilen veya edilmeyen ya da tecil ve taksitlendirme süresince yeni tescil
edilmiş işyerleri dahil) tecil ve taksitlendirme başlangıç tarihinden sonraki
dönemlere ilişkin ortaya çıkan borçlar cari ay borçları olarak
değerlendirilecektir.
Bir takvim yılında ikiden fazla cari ay priminin süresinde ve tam olarak
ödenmemesi halinde tecil ve taksitlendirme işlemi bozulur. Bir takvim yılında
tam olarak ödenmeyen en fazla iki cari ay priminin son taksit süresini geçmemek
kaydıyla borç dönemini izleyen takvim yılı sonuna kadar tam olarak ödenmesi
halinde tecil ve taksitlendirme işlemi bozulmaz.
İdari para cezaları yönünden cari ay kavramı bulunmamaktadır. Ayrıca cari ay
yönünden bozma işlemi ödenmeyen borç türü bazında yapılacaktır.
3.12.3.
Tecil ve taksitlendirmenin ihyası
Tecil şartlarına
uyulmaması nedeniyle muaccel olan Kurum alacağı, bozulma şartının oluştuğu
(alacağın muaccel olduğu) tarihten itibaren 30 gün içinde yazılı olarak talep
edilmesi ve ödenmeyen taksitlerin tecil faiziyle birlikte ve/veya cari ay
primlerinin tamamının bu sürede ödenmesi halinde tecil ve taksitlendirme işlemi
geçerli sayılacaktır.
Aylık
taksitin ve/veya cari ay priminin ödenmemesi nedeniyle bozulan tecil ve
taksitlendirme işleminin geçerli sayılması hakkından en fazla iki kez
yararlanılabilir. Bu hak toplamda en fazla iki kez kullanılabilecek olup cari
ay primleri için iki, taksitler için iki defa şeklinde değerlendirilmeyecektir.
Ancak her ikisi yönünden de bozulma şartı aynı 30 günlük süre içinde
gerçekleşiyorsa bunlardan yalnız biri yönünden bozulmuş sayılacak ve ikinci
ihya hakkı korunacaktır.
Buna göre,
ödenmeyen taksit ile cari ay primi aynı aya denk geldiğinde 30 günlük süre her
iki borç için bir kez işlenmiş olacağından borçlunun bir kez daha ihya hakkı
kalmış olacaktır.
Örnek-20: Borçlu
(S)'nin Eskişehir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne olan
borçları 2019/Ocak ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine göre 18 ay süre
ile tecil ve taksitlendirilmiştir. Her taksitin son ödeme süresi o ayın son
günü olarak belirlenmiştir. 2019 yılı Ağustos ayı ile 2020 yılı Ocak ve Mart
ayları içinde ödenmesi gereken taksit tutarları ödenmemiştir. İkiden fazla
taksit süresinde ve tam olarak ödenmediğinden 1 Nisan 2020 itibarıyla
taksitlendirme işlemi bozulmuş ve Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir. Ancak
bozma işlemi hemen yapılmayacak, bozma şartının oluştuğu tarihten itibaren 30
gün içerisinde (1 Mayıs 2020 resmi tatil olduğundan 2 Mayıs gününe kadar) borçlunun
yazılı olarak başvurması ve yine bu süre içerisinde ödenmeyen taksitleri tecil
faizi ile birlikte ödemesi durumunda tecil işlemi ihya edilecektir.
Örnek-21: Borçlu
(B)'nin Bartın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne olan
borçları 2019/Ocak ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine göre 36 ay süre
ile tecil ve taksitlendirilmiştir. Borçlu tarafından 2019 yılı içerisindeki tüm
taksitler süresinde ve tam olarak ödenmiştir. Ancak, 2020 yılı Nisan ayı içinde
ödenmesi gereken taksit tutarı Mayıs ayı içinde ödenmiş, Mayıs ayında ödenmesi
gereken taksit tutarı süresinde ödenmekle birlikte eksik ödenmiş, Haziran ayı
içinde ödenmesi gereken taksit tutarı ise ödenmemiştir. Eksik ve geç ödeme
"süresinde ve tam olarak ödenme" şartının ihlali sayıldığından 1 Temmuz
2020 itibarıyla taksitlendirme işlemi bozulmuş ve Kurum alacağı muaccel hale
gelmiştir. Ancak bozma işlemi hemen yapılmayacak, bozma şartının oluştuğu tarihten
itibaren 30 gün içerisinde (31 Temmuz 2020 gününe kadar) borçlunun yazılı
olarak başvurması ve yine bu süre içerisinde ödenmeyen Haziran ayı taksiti ile
eksik ödenen Mayıs ayı taksitinin kalan kısmını tecil faizi ile birlikte
ödemesi durumunda tecil işlemi ihya edilecektir.
Örnek-22: Borçlu (M)’nin Aydın Sosyal Güvenlik
İl Müdürlüğüne olan borçları 2019/Ocak ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A
maddesine göre 36 ay süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. Borçlu taksitlerini
düzenli ödemesine rağmen 2019 yılı Mayıs ayına ilişkin cari ay primini 20
Temmuz tarihinde ödemiş, Ağustos ve Eylül aylarına ilişkin cari ay primlerini
ise ödememiştir. İki cari ay priminin ödenmemesi, bir cari ay priminin ise geç
ödenmesi nedeniyle 1 Kasım 2020 tarihi itibarıyla tecil ve taksitlendirme
işlemi bozulmuş ve Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir. Ancak bozma işlemi
hemen yapılmayacak, bozma şartının oluştuğu tarihten itibaren 30 gün içerisinde
(1 Aralık 2020 gününe kadar) borçlunun yazılı olarak başvurması ve yine bu süre
içerisinde ödenmeyen cari ay primlerini gecikme cezası ve gecikme zammı ile
birlikte tam olarak ödemesi durumunda tecil işlemi ihya edilecektir.
Örnek-23: Borçlu (U)'nun Muğla Sosyal Güvenlik
İl Müdürlüğüne olan borçları 2019/Şubat ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A
maddesine göre 36 ay süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. 2020 yılı Ocak,
Haziran ve Kasım ayları içinde ödenmesi gereken taksit tutarları ile 2020 yılı
Ocak, Nisan ve Ekim aylarına ilişkin cari ay primleri ödenmemiştir. İkiden
fazla taksit ile ikiden fazla cari ay primleri süresinde ve tam olarak
ödenmediğinden Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir. Borçlu,
bozma şartının oluştuğu tarihten (Kasım ayı taksitinin son ödeme süresinden) 10
gün sonra (Bu süre aynı zamanda Ekim ayına ilişkin cari ay priminin son ödeme
süresini takip eden günden itibaren 30 günlük süre içerisindedir.) yazılı
olarak başvurmuş ve ödemediği üç taksiti tecil
faizi ile birlikte, üç cari ay primini ise gecikme cezası ve gecikme zammı ile
birlikte ödeyerek tecil işlemini ihya ettirmiştir. Bu hak taksitlendirme
süresi içerisinde en fazla iki kez kullanılabileceğinden ve borçlunun ödemediği
üçüncü taksiti ile üçüncü cari ay primi aynı aya denk geldiğinden 30 günlük
süre her iki borç için bir kez işlemiş olacağından borçlunun bir kez daha ihya
hakkı kalmış olacaktır.
Taksit veya cari ay priminin ödenmemesi bakımından bozma koşulunun oluşması halinde
hangisinden bozma koşuluna girilmişse (taksit veya cari ay) bozma koşulunun
oluştuğu ödeme yükümlülüğü yönünden tahsilatın yapılması yeterli olacaktır.
Örnek-24: Borçlu (N) 'nin Kayseri Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüğüne olan borçları 2019/Ocak ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A
maddesine göre 36 ay süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. 2019 yılı Mart,
Mayıs ve Ağustos ayları içinde ödenmesi gereken taksit tutarları ile 2019/Ocak ve
Mayıs aylarına ilişkin cari ay primleri ödenmemiştir. İkiden fazla taksit
süresinde ve tam olarak ödenmediğinden Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir.
Borçlu, bozma şartının oluştuğu tarihten (Ağustos ayı taksitinin son ödeme
süresini takip eden günden) 15 gün sonra yazılı olarak başvurmuş ve ödemediği
üç taksiti tecil faizi ile birlikte ödeyerek tecil işlemini ihya ettirmiştir.
Bu durumda ihya işleminde ödemediği iki cari ay priminin tahsil edilmesi
üzerinde durulmayacaktır. Bu cari ay primlerinin ihya işleminde tahsil edilmiş
olması cari aylar yönünden ihlal yapılmadığı anlamına gelmeyecektir. Ancak,
daha sonra 2020 yılı Ocak ayına ilişkin cari ay primini ödeyemediğinden dolayı
Kurum alacağı tekrar muaccel hale gelmiştir. Borçlu, 2020 yılı Mart ayı
içerisinde yazılı olarak başvurmuş ve ödemediği üç cari aya ilişkin prim
borcunu gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödeyerek tecil işlemini
tekrar ihya ettirmiştir. İhya hakkı taksitlendirme süresi içerisinde en fazla
iki kez kullanılabileceğinden ve borçlu iki hakkını da kullandığından dolayı
taksitlendirme süresi içerisinde tekrar bozma şartının oluşması durumunda artık
ihya işlemi yapılamayacak ve tecil işlemi bozulacaktır.
3.12.4. Tecil ve taksitlendirmenin bozulması
Tecil ve
taksitlendirmeye ait üç taksitin süresinde ve tam olarak
ödenmemesi sonucu ödenmeyen üçüncü taksitin ödeme süresini izleyen 30 gün
içinde taksitlendirmenin ihyası yönünde üniteye yazılı başvuru yapılmaması veya
ihya başvurusu yapılmasına rağmen bu süre içerisinde ödenmeyen tüm taksitlerin
tecil faiziyle birlikte tamamının ödenmemesi halinde tecil ve taksitlendirme
işlemi bozulacaktır.
Örnek-25: Borçlu (R) 'nin Eskişehir Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüğüne olan borçları 2019/Ocak ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A
maddesine göre 24 ay süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. 2019 yılı Ağustos
ayı, 2020 yılı Şubat ve Mayıs ayları içinde ödenmesi gereken taksit tutarları
ödenmemiştir. İkiden fazla taksit süresinde ve tam olarak ödenmediğinden Kurum
alacağı muaccel hale gelmiştir. Bozma şartının oluştuğu tarihten itibaren 30
gün geçmiş olmasına rağmen borçlu Kuruma başvurmadığından dolayı tecil ve
taksitlendirme işlemi bozulacaktır.
Örnek-26: Borçlu (D) 'nin Erzincan Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüğüne olan borçları 2019/Mayıs ayında 6183 sayılı Kanunun
48/A maddesine göre 36 ay süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. 2019 yılı
Ekim ayı, 2020 yılı Mart ve Temmuz ayları içinde ödenmesi gereken taksit
tutarları ödenmemiştir, ikiden fazla taksit süresinde ve tam olarak
ödenmediğinden Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir. Bozma şartının oluştuğu
tarihten (Temmuz ayı taksitinin son ödeme süresini takip eden günden) 20 gün sonra
ödeme yapmasına rağmen 30 günlük sürenin sonuna kadar (son gün dahil) ihya için yazılı başvuruda bulunmadığından ihya
işlemi kabul edilmeyecek, tecil ve taksitlendirme işlemi bozulacaktır.
Bir takvim yılı içinde üç aya ilişkin cari ay priminin süresinde ve tam
olarak ödenmemesi sonucu ödenmeyen üçüncü aya ilişkin cari ay priminin ödeme
süresinin son gününü izleyen 30 gün içinde
taksitlendirmenin ihyası yönünde üniteye yazılı başvuru yapılmaması veya ihya
başvurusu yapılmasına rağmen bu süre içerisinde ödenmeyen cari ay primlerinin
gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödenmemesi halinde tecil ve
taksitlendirme işlemi bozulacaktır.
Örnek-27:
Borçlu (B) 'nin Batman Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne
olan borçları 2019/Şubat ayında 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesine göre 24 ay
süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. Borçlu, 2019/Ağustos ve Kasım aylarına
ilişkin cari ay primlerini 2020 yılı Ocak ayında ödemiş, 2020/Mart ayına
ilişkin cari ay primini ise ödeyememiştir. İkiden fazla cari ay primi süresinde
ve tam olarak ödenmediğinden Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir. Borçlu,
bozma koşulunun oluştuğu tarihten (2020/Mart ayına ilişkin primin son ödeme
süresi olan 30 Nisan gününü takip eden günden) 30 gün geçmiş olmasına rağmen
Kuruma başvurmadığından dolayı 31 Mayıs itibarıyla tecil ve taksitlendirme işlemi
bozulacaktır,
Taksitlendirmenin yapıldığı ünite itibarıyla, tecil şartlarına uyulmaması
nedeniyle tecil ve taksitlendirme işleminin bozulması halinde tecil talep
tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe hangi borç türünden olursa olsun 6183
sayılı Kanunun 48/A maddesinden yararlanılamaz. Söz konusu haktan 5 yıl
geçmedikçe yararlanamama durumu tecil ve taksitlendirmenin yapıldığı her bir
ünite itibarıyla ayrı ayrı uygulanacaktır.
Örnek-28: Borçlu (B) 'nin Bayburt Sosyal
Güvenlik İl Müdürlüğüne olan borçları 2019/Haziran ayında 6183 sayılı Kanunun
48/A maddesine göre 40 ay süre ile tecil ve taksitlendirilmiştir. 2020 yılı
Ocak, Şubat ve Mayıs ayları içinde ödenmesi gereken taksit tutarları ile
2019/Aralık, 2020/Ocak aylarına ilişkin cari ay primleri ödenmemiştir. İkiden
fazla taksit süresinde ve tam olarak ödenmediğinden Kurum alacağı muaccel hale
gelmiştir. Borçlu, bozma şartının oluştuğu tarihten (Mayıs ayı taksitinin son
ödeme süresini takip eden günden) 20 gün sonra yazılı olarak başvurmuş ve
ödemediği üç taksiti tecil faizi ile birlikte ödeyerek tecil işlemini ihya
ettirmiştir. Ancak, 2020 yılı Haziran ayına ilişkin cari ay primini de
ödeyemediğinden dolayı Kurum alacağı tekrar muaccel hale gelmiştir. Borçlu,
2020 yılı Ağustos ayı içerisinde yazılı olarak başvurmuş ve ödemediği üç cari
aya ilişkin prim borcunu gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödeyerek
tecil işlemini tekrar ihya ettirmiştir. Ancak 2021/Ocak, Şubat ve Mayıs ayları
içinde ödenmesi gereken taksit tutarları ödenmemiştir. İkiden fazla taksit
süresinde ve tam olarak ödenmediğinden Kurum alacağı muaccel hale gelmiştir. İhya hakkı taksitlendirme süresi içerisinde en fazla iki kez
kullanılabileceğinden ve borçlu iki hakkını da kullandığından dolayı artık 30
günlük süre beklenilmeden taksitlendirme işlemi bozulacak ve tecil talep
tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe hangi borç türünden olursa olsun 6183
sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında Bayburt Sosyal Güvenlik II Müdürlüğüne olan tecil ve
taksitlendirme talepleri kabul edilmeyecektir.
Değerini
kaybeden teminatın veya mahcuz malların, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün
içinde tamamlanmaması veya yerlerine başkalarının gösterilmemesi hallerinde
Kurum alacağı muaccel olur ve tecil ve taksitlendirme işlemi ihya yapılmaksızın
bozulur ancak tecil talep tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe 48/A maddesi
kapsamında taksitlendirmeye başvuramayacağı hükmü bu durumda uygulanmaz.
Haczedilen malın satışına muvafakat verildiği durumlarda Kuruma ödenmesi
gereken bedelin satış işlemini takip eden 10 gün içinde ödenmemesi halinde
borçlunun hüsnüniyet şartını ihlal ettiği gerekçesiyle Kurum alacağı muaccel
olur ve tecil ve taksitlendirme işlemi ihya yapılmaksızın bozulur ve tecil
talep tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında
ilgili üniteye olan tecil ve taksitlendirme talepleri kabul edilmeyecektir.
3.12.5. Tecil ve
taksitlendirmenin bozulması
halinde mahsup
Tecil ve taksitlendirmenin bozulması halinde, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak
hesaplanan tutar yerine, gecikme cezası ve gecikme zammı hesabı 5510 sayılı
Kanunun 89. maddesine
göre yeniden hesaplanır.
Ödenen
taksitler (tecil faizi hariç) borca mahsup edilir, tahsil edilmiş bulunan tecil
faizlerinin, tecile konu toplam borç içindeki gecikme cezası ve gecikme zammına
isabet eden bölümü Kuruma irat kaydedildikten sonra, kalan tutar gecikme
zammına mahsup edilir.
3.13. Ödemeler nispetinde hacizlerin kaldırılması, teminatın
iadesi ve teminat
değişikliği
Borçlunun
malları üzerine haciz tatbik edildikten sonra söz konusu borcun tecil ve
taksitlendirilmesi halinde, daha önce haczedilmiş malları, tecil ve
taksitlendirilen borçları için değerleri tutarınca teminat yerine geçer.
Tecil ve
taksitlendirme işleminden önce uygulanan ve tecile
konu alacağın tamamını karşılayacak değerde olan hacizler ile alınmış olan
teminatlar üzerindeki hacizlerden bir kısmının borçlu tarafından daha sonraki
bir tarihte kaldırılmasının veya iadesinin istenmesi durumunda, talep tarihine
kadar olan taksit tutarlarının ve cari ay primlerinin ödenmiş ve daha önce
alınmış olan teminatın bölünebilir nitelikte olması durumunda ödenen miktarı
aşmamak kaydıyla tecil ve taksitlendirilen borçtan fazlaya ilişkin teminatlar
üzerindeki hacizler kaldırılır veya iade edilir.
Tecil ve taksitlendirme işleminden önce haczedilen malların değeri tecil ve
taksitlendirmeye konu borç tutarından az, zorunlu teminat tutarından fazla ise
tecil ve taksitlendirme şartlarına uygun olarak ödenen taksitler sonucunda
kalan borç tutarı, hacizli mal değerinin altına inmediği sürece Kurum hacizleri
kaldırılmaz.
Tecil ve taksitlendirme şartlarına uygun olarak yapılan ödemeler neticesinde kalan
tecilli borç tutarı hacizli malın değerinin altına inmesi durumunda, mahcuz
malın bölünebilir nitelikte olması şartıyla yapılan ödemeler nispetinde haciz
kaldırılır.
Tecil ve taksitlendirilen borç tutarı teminat aranılmayacak sınırın (beşyüzbin
TL) altında olsa dahi tecil ve taksitlendirme işleminden önce borçlunun malları
üzerine Kurum lehine haciz işlemleri tatbik edilmiş ise söz konusu hacizler
mahcuz malın bölünebilir nitelikte olması ve kalan borcu karşılayacak düzeyde
teminatın bulunması şartıyla yapılan ödemeler nispetinde kaldırılır.
Borcun tecil ve taksitlendirilmesinden
önce haczedilen malların değeri,
tecil ve taksitlendirilen borç tutarından ve zorunlu teminat tutarından az ise
haczedilen malların değeri ile gösterilmesi gereken zorunlu teminat tutarı
arasındaki fark kadar teminat gösterilmesi istenir. Bu durumda yapılan tecil ve
taksitlendirme işlemlerinde zorunlu teminat tutarı belirlenirken 500.000 (beşyüzbin) Türk Lirası sınırı dikkate alınır.
6183 sayılı
Kanun uyarınca herhangi bir haciz uygulaması olmadan tecil ve taksitlendirilen
borçlar için alman teminatlar; tecil ve taksitlendirme şartlarına uygun olarak
yapılan ödemeler sonucunda kalan tecilli borç tutarının zorunlu teminat
tutarının altına inmesi durumunda, yapılan ödemeler nispetinde (bölünebilir
nitelikte olması şartıyla) iade edilir.
Tecil ve taksitlendirme için alınmış teminatlarda değişiklik talep edilmesi halinde,
değişiklik talep edilen tarihe kadar olan taksitler ile cari ay primlerinin
ödenmiş olması kaydıyla, borçlunun verdiği teminat, tamamen aynı değerde ve
aynı nitelikte veya paraya çevrilmesi daha kolay başka teminatlarla
değiştirilebilir.
Haczinin kaldırılması talep edilen mahcuz malın değeri borç tutarından
fazla ise yeni verilecek teminatın değeri tecil faizleri dahil
kalan tecilli borç toplamı kadar olması gerekir.
Haczinin kaldırılması talep edilen mahcuz malın değeri borç tutarından
düşük ise yeni verilecek teminatın değeri en az mahcuz malın değeri kadar,
ancak teminat değişikliği yapıldığı tarih itibarıyla yapılan ödemeler sonucu
kalan borç toplamı (tecil faizleri dahil kalan tecilli
borç) haczedilmiş malın değerinin altına düşmesi halinde ise verilecek
teminatın değeri kalan borç toplamı (tecil
faizleri dahil kalan tecilli borç) kadar olması gerekir.
3.14. Haczedilen malın satışına muvafakat
3.14.1.
Muvafakat işlemleri
Tecil edilen Kurum alacağının 2.000.000 (ikimilyon) Türk
Lirasını (bu tutar dâhil) aşmaması, mahcuz malın menkul ve/veya gayrimenkul
olması ve 6183 sayılı Kanuna göre belirlenmiş değerinin %50'sinden aşağı
olmamak üzere satış bedelinin %50'sinin Kuruma ödenmesi şartıyla mahcuz malın
satışına izin verilir. Bu takdirde, tecil ve taksitlendirmenin yapıldığı borç
için hesaplanan zorunlu teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya
teminat bulunması ve Kuruma ödenmesi gereken bedelin ödenmesi şartıyla satılan
mal üzerindeki haciz kaldırılır,
Tecil edilen Kurum alacağının 2.000.000 (ikimilyon) Türk
Lirasını aşması halinde ise birinci paragraf hükmü, değeri 2.000.000 (ikimilyon) Türk Lirasına kadar olan mahcuz mallar için
uygulanır. Bu takdirde, satışına izin verilecek hacizli malların her birinin
değerinin 2 milyon lirayı aşmaması gerekir.
Hacizli menkul veya gayrimenkul malların satılmasına Kurumca izin verilebilmesi için borçlunun,
Kurumun diğer ünitelerine olan borç durumunun da dikkate alınması gerekir. Buna
göre;
a- 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında alacaklı tüm ünitelere
olan borçların tamamının tecil edildiği hallerde haciz tatbik eden ünitelerin
her birinin ayrı ayrı satış izni vermesi gerekir.
b- 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında borçlunun tüm ünitelere
olan borçlarının tamamının tecil edilmediği hallerde ise tecil edilmeyen alacak
tutarlarına karşılık tatbik edilmiş hacizler, borcu karşılayacak değerde mal
bulunmadığı sürece kaldırılmayacak dolayısıyla satış izni verilemeyecektir.
6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında borçları tecil edilen
borçlunun hacizli menkul veya gayrimenkul malları için satış izni alması
halinde, alacaklı ünitece borçluya "söz konusu malın satışına hacizler
baki kalmak şartıyla muvafakat edildiğine" yönelik bir yazı (Ek-2)
verilecek, bu malların resmi sicile kayıtlı olması halinde ise, söz konusu
şerhi içerecek bir yazı (gönderilecek yazıda ayrıca, satış bedeli, satış tarihi
ve alıcı bilgilerinin satış işlemini takip eden 3 iş günü içinde Kuruma
bildirilmesi istenecektir) ilgili sicil kaydını tutan idareye gönderilerek
satışa muvafakat verildiği bildirilecektir.
Haczedilen malın satışına muvafakat verilebilmesi için asıl borçluya ait
olması gerekmektedir. Söz konusu borcun ödenmesinde ilgili
kanunlar gereği müşterek ve müteselsil sorumlu olanlara ait (şirket ortağı,
şirket müdürü, kanuni temsilci, yetkili, üst düzey yönetici, yönetim kurulu
başkanı veya üyeleri ya da üçüncü kişi vb.) olması halinde bu kişilerin sorumlu
olduğu borçları 48/A maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirme hakları
bulunmadığından bu kişilere ait malların satışına muvafakat verilmesi mümkün
bulunmamaktadır.
3.14.2.
Rayiç bedelin tespiti
Satışına
muvafakat verilecek malın rayiç bedelinin tespiti, Genelgenin "2.8 Teminat olarak gösterilen taşınır ve taşınmazların değer
tespitlerinin yapılması" maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre
yapılır.
Muvafakat verilmesinden itibaren malın değerinin tekrar tespit edilmesini gerektirecek kadar
uzun bir süre geçmesi halinde değer tespit işlemi tekrar yapılır. 2 milyon
TL'yi aşan borçlar için, tekrar değerleme neticesinde malın yeni değeri 2
milyon TL'yi aşıyorsa muvafakat işlemi iptal edilerek gerekli bilgilendirmeler
derhal yapılır.
3.14.3. Satış sonrası işlemler
Satışına
muvafakat verilen malın satılması halinde satış bedelinin tespitinde; resmi
sicile kayıtlı mallar için sicil kaydını tutan idareden alınan bilgi ve belge,
araçlar için noter devir sözleşmesinde yazılı bedel, fiilen haczedilen mallarda
icra memurunca belirlenen bedel dikkate alınacaktır,
Satış
sonrasında haczin kaldırılabilmesi için tecil talebi üzerine hesaplanan zorunlu
teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat bulunması gerekir.
Borçlu
tarafından, söz konusu malın yukarıda belirtilen şartlara uygun olarak
satılması sonucunda satış bedelinden üniteye yapılması gereken ödemelerin,
satış işlemini takip eden 10 gün içinde yapılması ve tecil talebi üzerine
hesaplanan zorunlu teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat bulunması
halinde satışa konu mal üzerindeki hacizler kaldırılacaktır.
Satış sonrasında tahsil edilen tutar taksitlere mahsup edilir.
Birden fazla ünitece satışa muvafakat verilmesi halinde, satış bedelinden
ödenecek tutar bu ünitelerin alacaklarına yetmediği takdirde satış bedelinden
ödenen tutar ilk haczi koyan ünite tarafından tahsil edilerek haczi bulunan tüm
üniteler arasında ödenmesi gereken tecilli alacak tutarı dikkate alınarak garameten taksim edilecektir.
Örnek-29: Borçlu (A) Tic. Ltd. Şti.’nin 2018/06-07-08-09-10
aylarına ilişkin sosyal sigorta priminden olan borcu için Salihli SGM'ce arsa vasfındaki taşınmazı ile bağımsız bölüm
vasfındaki taşınmazına 18.12.2018 tarihinde haciz tatbik edilmiştir.
Ayrıca aynı dönemlere ilişkin sosyal sigorta priminden olan
borcu için Burdur Sosyal Güvenlikli Müdürlüğünce de söz konusu taşınmazlara 15.01.2019
tarihinde haciz tatbik edilmiştir.
Salihli SGM'ye
olan borç 11.06.2019 tarihinde 6183 sayılı
Kanunun 48/A maddesi kapsamında taksitlendirilmiştir. Bu tarih itibarıyla
borcun güncel tutarı 600.000 TL asıl, 350.000 TL gecikme cezası ve gecikme
zammı olmak üzere toplam 950.000 TL 'dir. Ancak
gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan YI-ÜFE tutarı 100.000 TL'dir.
Dolayısıyla tecil edilen borç için gösterilmesi zorunlu teminat miktarı asgari
[(700.000-500.000) = 200.000) x 0,25] = 50.000 TL 'dir.)
Burdur Sosyal Güvenlik II Müdürlüğüne
olan borç ise 12.06.2019 tarihinde 6183 sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında
taksitlendirilmiştir. Bu tarih itibarıyla borcun güncel tutarı 700.000 TL asıl
450.000 TL gecikme cezası ve gecikme zammı olmak üzere toplam 1.150.000 TL'dir.
Ancak gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan YI-ÜFE tutarı 150.000
TL'dir. Dolayısıyla tecil edilen borç için gösterilmesi zorunlu teminat miktarı
asgari [(850.000-500.000) = 350.000) x 0,25] = 87.500 TL'dir.
Arsa vasfındaki taşınmazın rayiç bedeli 200.000 TL, bağımsız bölüm
vasfındaki taşınmazın rayiç bedeli ise 1.000.000 TL olarak tespit edilmiştir.
Taşınmazların toplam değeri, iki üniteye olan toplam borç için gösterilmesi
zorunlu teminat tutarını karşıladığından ilave teminat istenmeyecektir.
Borçlu, 26.06.2019 tarihinde bağımsız bölüm vasfındaki
taşınmazı 1.000.000 TL 'ye satacağını ve 500.000 TL bedeli Kuruma ödeyeceğini
beyan ederek satışa muvafakat verilmesi yönünde Salihli SGM'ye
başvuruda bulunmuştur.
Bunun üzerine, borçlunun talebi ile birlikte değer tespit raporu
ikinci sırada haciz tatbik eden Burdur Sosyal Güvenlik II Müdürlüğüne gönderilmiştir.
Söz
konusu şirkete, taşınmaz üzerindeki haciz baki kalmak kaydıyla üçüncü kişiye
satılmasına muvafakat edildiği bilgisi verilmiş, ayrıca ilgili tapu sicil
müdürlüğüne de söz konusu taşınmazın satılmasına muvafakat edildiği bilgisi
verilerek satış sonrasında satış bedeli bilgisi ile tapu senedi suretinin
gönderilmesi istenmiştir. Satışa
muvafakat edildiğine dair Burdur Sosyal Güvenlikli Müdürlüğünce de ilgili tapu
sicil müdürlüğüne bilgi verilmiştir.
Söz
konusu taşınmaz 24.07.2019 tarihinde satılmış ve tapu senedindeki satış bedeli
1.100.000 TL olarak belirtilmiştir. Bu durumda Kuruma ödenmesi gereken asgari
tutar 550.000 TL’dir.
İki
üniteye olan toplam borç için gösterilmesi zorunlu teminat tutarı 137.500 TL
olup teminat olarak alınan arsa vasfındaki taşınmazın değerinin 200.000 TL
olması nedeniyle 550.000 TL ödenmesi kaydıyla (satışa muvafakatten önce ödenen
taksitlerin tutarları hariç) bağımsız bölüm üzerindeki iki ünitenin haczi fek
edilecektir.
Ödenen
550.000 TL ise ödeme yapıldığı gündeki kalan taksitler dikkate alınarak aşağıda
belirtildiği şekilde garameten taksim edilecektir.
Salihli SGM'nin kalan alacağı
(tecil faizleri dâhil kalan taksitler): 641.666,67 TL
Burdur SGİM'nün kalan alacağı (tecil faizleri dâhil kalan taksitler):
779.166,67 TL
Satış bedelinden tahsil edilen tutar: 550.000TL
Bu durumda;
Salihli SGM'ye mahsup edilecek tutar:
(641.666,67*
550.000,00) /'1.420.833,34=248.387,10
Burdur Sosyal Güvenlikli Müdürlüğüne mahsup edilecek tutar:
Birinci yol:
(779.166,67 * 550.000,00) /1.420.833,34=301.612,90
İkinci yol: 550.000,00-248.387,10=301.612,90
Ayrıca bu taşınmaz için Kurumca yapılmış takip masrafı varsa
(haciz tebligatları, değer tespit ücretleri, satışa konu masraflar vb) bu masrafların da ayrıca borçlu tarafından ödenmesi
gerekir.
Örnek-30: Yukarıdaki
örnekte Burdur Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne olan borcun gecikme cezası ve
gecikme zammı yerine hesaplanan YI-ÜFE tutarı dahil
400.000 TL, arsa vasfındaki taşınmazın değerinin de 100.000 TL olması durumunda
sadece Salihli SGM'ye ait olan borç için 50.000 TL
tutarında zorunlu teminat gösterilmesi yeterli olacağından her iki ünitece de
bağımsız bölüm üzerindeki taşınmazın satışına muvafakat verilecek ve hacizler
kaldırılacaktır.
Örnek-31: Borçlu
(B)'nin, 2018/04-05-06-07-08-09-10 aylarına ilişkin
sosyal sigorta priminden olan 1.200.000 TL asıl, 300.000 TL gecikme cezası ve gecikme
zammı olmak üzere toplam 1.500.000 TL borcu için Konya Sosyal Güvenlik İl
Müdürlüğünce 1.000.000 TL değerindeki bir adet gayrimenkulüne haciz tatbik
edilmiştir. Borçlu,
borcunun 48/A maddesine göre 36 ay süreyle tecil ve taksitlendirilmesi amacıyla
bağlı bulunduğu üniteye 21.02.2019 tarihinde müracaat etmiş, talebi uygun
görülerek söz konusu borçlar 24 ay eşit taksitte ödenmek üzere tecil
edilmiştir.
Gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan YI-ÜFE tutarı 90.000
TL'dir. Dolayısıyla tecil edilen borç için asgari [(1.290.000-500.000) =
790.000) x 0,25] = 197.500 TL değerinde teminat
gösterilmesi gerekir.
Haczedilen gayrimenkulün değeri tecil edilen borç tutarından az, ancak madde hükmüne
göre gösterilmesi zorunlu teminat tutarından fazladır. Bu nedenle, borçludan
tecil edilen borçlara karşılık ilave teminat istenmeyecektir.
Borçlu tarafından söz konusu mahcuz malın satılması amacıyla il
müdürlüğünden talepte bulunulması üzerine il müdürlüğünce Kanunda aranılan
şartlar kendisine bildirilmek suretiyle gayrimenkulün satışına izin verilmiştir. Borçlu, belirtilen gayrimenkulü
1.100.000 TL'ye satmış ve il müdürlüğüne satış bedelinden 550.000 TL ödeme
yapmıştır.
Borçlunun yapılan bu ödeme neticesinde (1.290.000-550.000) =
740.000 TL borcu kalmış olmasına rağmen satış sonrasında tecil talebi üzerine hesaplanan
zorunlu teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat bulunması
gerektiğinden, gayrimenkul üzerindeki haczin kaldırılabilmesi için
[(1.290.000-500.000 = 790.000) x 0,25] = 197.500 TL tutarında teminat
gösterilmesi gerekmektedir.
Örnek
olaydaki gayrimenkulün borçlu tarafından 800.000 TL'ye satılması durumunda, İl
Müdürlüğüne satış bedelinden ödenmesi gereken tutar, gayrimenkulün takdir
edilen bedeli olan 1.000.000 TL 'nin yarısından
(500.000 TL) aşağı olamayacaktır.
Örnek-32: Borçlu
(S)'nin 10.000.000 TL asıl 3.000.000 gecikme cezası
ve zammı bulunan sosyal sigorta prim borcu için İl Müdürlüğünce sırasıyla
değerleri 500.000, 750.000, 1.000.000, 2.500.000 ve 3.000.000 TL değerinde 5
adet gayrimenkulü haczedilmiştir. Borçlu, borçlarının 48/A maddesi kapsamında
tecil ve taksitlendirilmesini talep etmiş, talebi uygun görülerek söz konusu
borçlar 48 ay eşit taksitte ödenmek üzere tecil edilmiştir.
Gecikme cezası ve gecikme zammı yerine hesaplanan Yİ-ÜFE tutarı 1.000.000
TL'dir. Dolayısıyla tecil edilen borç için asgari [(11.000.000-500.000) =
10.500.000) x 0,25] = 2.625.000 TL değerinde teminat
gösterilmesi gerekir.
Haczedilen gayrimenkullerin toplam değeri (7.750.000 TL) tecil edilen borç tutarından az, ancak
madde hükmüne göre gösterilmesi zorunlu teminat tutarı olan 2.625.000 TL 'den
fazladır. Bu nedenle borçludan tecil edilen borçlara karşılık ayrıca bir
teminat istenmeyecektir.
Borçlu tarafından hacizli gayrimenkullerin satışına izin
verilmesi talep edilmiştir. Talep tarihi itibarıyla tecilli borca karşılık
5.000.000 TL taksit ödemesi yapılmıştır.
Hacizli gayrimenkullerin değerleri dikkate alındığında, değeri 2.000.000 TL'nin altında
olan ve satışına izin verilebilecek 3 adet (500.000, 750.000 ve 1.000.000 TL
değerindeki) gayrimenkul bulunmaktadır.
Borçlunun gayrimenkul satışına ilişkin talebinin il
müdürlüğünce uygun bulunması üzerine, borçlu tarafından 3 adet gayrimenkulün
satıldığı varsayıldığında, il müdürlüğüne ödenecek asgari tutarlar aşağıda
gösterilmiştir.
|
Takdir Edilen Değer |
Satış Bedeli |
Ödenecek Asgari Tutar |
1 |
500.000 TL |
700.000
TL |
350.000
TL |
2 |
750.000 TL |
650.000
TL |
375.000
TL |
3 |
1.000.000 TL |
1.200.000
TL |
600.000
TL |
TOPLAM |
2.250.000 TL |
2.550.000
TL |
1.325.000 TL |
Borçlunun tecilli borca ilişkin olarak daha önce yaptığı
5.000.000 TL ödeme ile gayrimenkullerin satışından yapılan 1.325.000 TL
tahsilat sonucunda tecilli borç (11.000.000 -6.325.000) = 4.675.000 TL ye
inmiştir.
Satış sonrasında tecil talebi üzerine hesaplanan zorunlu
teminat tutarını karşılayacak mahcuz mal ve/veya teminat bulunması
gerektiğinden, gayrimenkul üzerinden haczin kaldırılabilmesi için
[(11.000.000-500.000) = 10.500.000) x 0,25] =
2.625.000 TL tutarında teminat bulunması gerekir.
Hacizli diğer gayrimenkullerin toplam değeri olan (2.500.000 + 3.000.000) = 5.500.000 TL zorunlu teminat
tutarının üzerinde bulunduğundan, borçludan ilave teminat istenmeyecek ve
satılan gayrimenkuller üzerindeki hacizler kaldırılacaktır.
3.15.
Hak ve alacak üzerindeki hacizlerin kaldırılması
ve haczedilen tutarın mahsubu
Borçlunun üçüncü kişiler nezdinde bulunan hak ve alacaklarına
(maaş, kira, hakediş, istihkak vb.) 6183 sayılı
Kanunun 79. maddesine göre haciz konulmasından sonra hacze konu borç 6183
sayılı Kanunun 48/A maddesi kapsamında taksitlendirilmiş ise taksitlendirme
talebinin tecil ve taksitlendirme komisyonunca kabul edildiği tarihe kadar
haczedilmiş olan tutarların Kurum hesaplarına aktarılması gerekmektedir. Aktarılan bu tutar ilk taksitin ödendiği tarihten sonra
aktarılmış ise taksitlere mahsup edilmesi, ilk taksitin ödendiği tarihten önce
aktarılmış tutarların ise cari usullere göre borca mahsup edilmesi
gerekmektedir.
3.16.
Diğer hususlar
Tecil ve taksitlendirme işlemleri bozulduğunda, Genelgenin "2.12. Tecil ve
taksitlendirme şartlarına uyulmaması" maddesinde belirtilen usul ve
esaslara göre işlem yapılacaktır.
Genel Müdürlüğe
gönderilecek taksitlendirme taleplerinde, Genelgenin "2.18. Sigorta
Primleri Genel Müdürlüğüne gönderilecek tecil ve taksitlendirme talepleri'' maddesinde
belirtilen usul ve esaslara göre işlem yapılacaktır.
Tecil faizinin değişmesi durumunda Genelgenin "2.19. Tecil
faizi" maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre işlem yapılacaktır.
Bilgi edinilmesini ve
gereğini rica ederim.
EKLER:
Ek-1B : SMMM/YMM Tarafından Düzenlenen Çok Zor Durum Halinin Tespitine
İlişkin Rapor
Ek-2 : Satışa Muvafakat Yazısı