T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri
Genel Müdürlüğü
Tarih :
01.03.2018
Sayı : 98547999-010.06-E.1281350
Konu : Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Değişiklikleri
GENELGE
2018 /
9
5.12.2017 tarihli ve 30261 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak aynı tarih itibariyle yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ile Sosyal Sigorta
İşlemleri Yönetmeliği'nin 49. maddesinin beşinci fıkrasında, 50. maddesinin
ikinci ve dördüncü fıkralarında, 59. maddesinin ikinci fıkrasında, 60.
maddesinin ikinci fıkrasında, 62. maddesinin birinci fıkrasında, 67. maddesinin
altıncı fıkrasında, 78. maddesinin beşinci fıkrasında ve geçici 4. maddesinde
değişiklikler yapılmış, Yönetmeliğe ayrıca ek 8., ek 9., ek 10., geçici 35. ve
geçici 36. maddeler eklenmiştir.
Buna göre, söz konusu düzenlemeler sonucunda emeklilik
işlemlerinde meydana gelen değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.
1. Malul Sayılmasına Rağmen Aylık Bağlanamayan 4/l-(c)
Kapsamındaki Sigortalıların 4/1-(a) ve 4/l-(b) Kapsamında Çalışarak Malullük
Aylığı Talebinde Bulunması
Yönetmeliğin
49. maddesinin beşinci fıkrasında 5.12.2017 tarihinde yapılan değişiklik
gereğince, Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentlerinden birden fazlasına tabi sigortalı olanların malullük aylığı
bağlanmasına ilişkin talepleri, son sigortalılık haline göre sonuçlandırılacak
olmakla birlikte Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, Kanunun
25. maddesi uyarınca vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünün
kaybedilmesi veya hastalıkları kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam
etmesi nedeniyle Kurum sağlık kurulunca malul sayılmalarına rağmen, söz konusu
maluliyet kararları esas alınarak görevleriyle ilişiği kesilenlerden aylık
bağlanmasına ilişkin sigortalılık süresi ve/veya prim ödeme gün sayısı şartını
sağlamamaları nedeniyle bu statüdeki (4/l-(c)) görevlerinden ayrıldığı tarih
itibariyle aylık bağlanamayan sigortalılara, belirtilen koşulları sonradan
sağlamaları ve talepleri halinde yeniden sevk işlemi yapılmaksızın son
sigortalılık statüleri esas alınarak malullük aylığı bağlanacaktır.
Ancak, bu sigortalılardan Kurum sağlık kurulunca kontrol
muayenesine tabi tutulanlardan, malullük aylığı talep tarihinden önce kontrol
muayenesi bulunanlara kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk maluliyetinin
devam ettiği anlaşılmak kaydıyla son sigortalılık statüleri esas alınarak
malullük aylığı bağlanacaktır.
Örnek
1:
İlk defa Kanunun 4/l-(c) bendi kapsamında, 1.1.2009 tarihinde sigortalı olarak
çalışmaya başlayan ve hastalığının ilgili kanunlarında tayin edilen sürelerden
fazla devam etmesi nedeniyle Kurum sağlık kurulunca malul sayılan, ancak
Kanunun 26. maddesinde öngörülen prim ödeme gün sayısı şartım
yerine getirmemesi nedeniyle bu statüdeki görevinden ayrıldığı tarih itibariyle
4/l-(c) bendi kapsamında aylık bağlanamayan sigortalının, daha sonra 4/1-(b)
bendi kapsamında prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını yerine
getirerek malullük aylığı talebinde bulunması
halinde, yeniden sevk işlemi yapılmaksızın 4/l-(b) bendi kapsamında malullük aylığı
bağlanacaktır.
Örnek
2: 18
yaşını doldurduktan sonra 1.9.2010 tarihinde okula başlayıp 31.8.2012 tarihinde astsubay nasp
edilen sigortalının çalışmakta iken sağlık kurulu raporuna göre 11.4.2019
tarihinde malulen emekliye sevk edilmesi halinde; toplam prim ödeme gün sayısı
(FHSZ dahil) 10 yıl 3 ay 11 gün olmasına rağmen, sigortalılık süresinin 10
yıldan az (1.9.2010-14.4.2019 tarihleri arasında 8 yıl 7 ay 14 gün) olması nedeniyle
malullük aylığı bağlanamayacaktır. Bu sigortalının 1.11.2019 tarihinde
4/1-(a) statüsünde çalışmaya başlayıp 1.9.2020 tarihinde sigortalılık süresini
doldurarak malullük aylığı talebinde bulunması durumunda yeniden sevk işlemi
yapılmaksızın 4/l-(a) kapsamında malullük aylığı bağlanacaktır.
Diğer taraftan, Kurum sağlık kurulunca malul sayılan
4/l-(c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, maluliyetleri nedeniyle
görevleriyle ilişikleri kesilmeyip, malullüklerinin mani olmadığı başka vazife veya
sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak suretiyle göreve devam etmeyi tercih ederek, 4/1-(c) kapsamında
sigortalı olarak çalışmaya devam etmekte iken görevleri malulen emekliye sevk
edilmeleri dışında, herhangi bir nedenle sona eren sigortalılar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Bu durumda olanlardan, alacakları yeni sağlık kurulu raporunun Kurum sağlık
kurulunca incelenerek çalışma güçlerinin en az % 60'ını kaybettiği tespit
edilenlere ise gerekli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartını
yerine getirmiş olmaları halinde malullük aylığı bağlanabilecektir.
Örnek
3:
Kanunun 4/1-(c) bendi kapsamında 1.2.2009 tarihinde ilk defa sigortalı olarak
çalışmaya başlayan ve Kuram sağlık kurulunca malul sayılmasına rağmen, sınıf
değiştirerek görevine devam etmekte iken kurumunca 01/09/2017 tarihinde
görevine son verilmesi nedeniyle 4/1 -(c)
kapsamındaki sigortalılığı sona eren (göreviyle ilişiği kesilen) sigortalı bu
kapsamda değerlendirilmeyecektir. Yani, söz konusu sigortalının 4/1-(a)
veya 4/l-(b) kapsamında sigortalı olmak
suretiyle veyahut herhangi bir sigortalılık statüsünde görev yapmaksızın daha
sonra 10 yıllık sigortalılık süresini tamamlayarak, malullük aylığı
talebinde bulunması halinde daha önceki malullük kararına istinaden tarafına aylık
bağlanamayacaktır.
2. Prim
Borcu Olan Sigortalıların
Malullük Şevklerinde Aranacak Şartlar ve Masrafların Karşılanması
Kanunun 25. maddesine göre sigortalıların veya işverenlerin malullük
durumunun tespiti için Kurumca
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk istemesi halinde, en az 1800
gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalan primi bildirilmiş olması şartıyla
sigortalıların şevkleri yapılmakla birlikte, bunlardan prim borcu
olanların maluliyet tespitine ilişkin masrafları kendilerince karşılanmaktaydı.
Yönetmeliğin
50. maddesinin ikinci fıkrasına eklenen cümle ile; Kanunun 4/1-(a) ve 4/1 -(b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan,
prim ve prime ilişkin her türlü borcu bulunanlardan, primi ödenmiş gün
sayısı en az 1800 olanların sevk işlemleri yapılacak ve buna ilişkin masraflar
Kurumca karşılanacaktır.
3. Kontrol
Muayene İşlemleri
Sigortalının isteği veya
Kurumca yaptırılan kontrol muayenesinde yeniden tespit edilecek malullük
durumuna göre, sigortalı ve hak sahiplerine bağlanacak malullük, yaşlılık ve
ölüm aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri, yeni malullük durumuna
esas tutulan rapor tarihim takip eden ödeme
dönemi başından başlanarak artırılacak, azaltılacak veya kesilecektir.
Çalışma gücünün en az %
60'mı yitiren malul çocuklara bağlanmış bulunan gelir ve aylıklar ise, kontrol muayenesi
sonunda malullük durumunun ortadan kalkması
halinde, rapor tarihinden sonraki ödeme dönemi başından itibaren
kesilecektir.
Kurumun yazılı bildiriminde
belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi başına kadar kabul edilebilir
bir özrü olmadığı halde kontrol muayenesini yaptırmayan sigortalının malullük
aylığı veya sürekli iş göremezlik geliri ile çalışma gücünün en az % 60'mı
yitiren malul çocukların bağlanmış olan
gelir veya aylığı, kontrol muayenesi için belirtilen tarihten sonraki ödeme
dönemi başından itibaren kesilecektir.
Ancak, kontrol muayenesini Kuramım yazılı bildiriminde belirtilen tarihten başlayarak;
-
Üç ay içinde yaptıran ve malullük durumunun veya sürekli iş göremezlik halinin
devam ettiği tespit edilen sigortalı veya ölüm geliri/ölüm aylığı bağlanmış
olan malul çocuğun kesilen aylığı veya geliri kesildiği tarihten,
- Üç ay geçtikten sonra yaptıran ve malullük durumunun
veya sürekli iş göremezlik halinin devam ettiği tespit edilenlerin malullük
aylığı veya sürekli iş göremezlik derecesine göre hesaplanacak geliri, malul
çocukların ise almakta oldukları ölüm gelir veya aylığı, rapor tarihinden
sonraki aybaşından,
başlanarak yeniden
bağlanacaktır.
Diğer taraftan, Yönetmeliğin 78. maddesinin beşinci
fıkrasında yapılan değişiklik gereğince
Kurumun yazılı çağrısı üzerine, kontrol muayene tarihinden önceki en az 45 gün
içinde sevk için başvuruda bulunmak kaydıyla gelir ve aylıkların kontrol
muayene tarihine göre durdurulmasının dört
aya kadar Kurumca erteleneceğine ilişkin uygulamaya son verilmiş, sosyal güvenlik
il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince kontrol muayenesine tabi
tutulması gereken sigortalılara; kontrol muayene tarihlerinden en az 3 ay önce
yazı ile sevk talebinde bulunarak kontrol
muayene işlemlerini yaptırmaları gerektiğinin bildirilmesi öngörülmüştür.
Buna göre, 5.12.2017 tarihinden itibaren, kontrol muayenesine
tabi tutulması gereken sigortalılara;
kontrol muayene tarihlerinden en az 3 ay önce yazı ile kontrol muayene
işlemlerini yaptırmaları gerektiği bildirilecek olup, 3 aylık sürenin hesabında
Kurumun sigortalıya göndermiş olduğu bildirim yazısında yer alan ve
Kurum sağlık kurulu veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararında
belirtilen kontrol muayene tarihi esas alınacaktır.
Kurum sağlık kurulu veya Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık
Kurulu kararlarında belirtilen kontrol
muayene tarihinde sadece yıl ve ay belirtildiği durumlarda belirtilen ayın ilk
günü kontrol muayene tarihi olarak sisteme işlenecek ve 3 aylık sürenin
hesabında bu tarih esas alınarak bildirim yapılacaktır.
Sigortalıya veya hak
sahiplerine kontrol muayene tarihlerinden en az 3 ay önce yapılacak bildirim
yazısı ile birlikte e-maluliyet programından alınacak sevk yazısı da
gönderilecektir.
3.1. Sağlık
Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Önceki 3 Ay İçinde Olması
Sigortalı veya hak sahiplerinin Kurum sağlık kurulu
kararma esas sağlık kurulu rapor tarihinin, Kurumca yapılan bildirimde
belirtilen kontrol muayene tarihinden önceki 3 aylık süre içinde olması durumunda, Kurum sağlık kurulunca
malullük veya sürekli iş göremezlik halinin;
- Devam ettiğine karar verilenler
hakkında, gelir/aylıklar kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle herhangi bir kesilme olmaksızın ödenmeye
devam edilecek, kesilmiş olan gelir/aylıklar ise kesildiği tarih
itibariyle ödenmeye başlanacaktır.
- Ortadan kalktığına karar verilenler
hakkında ise, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme döneminde
gelir/aylıklar kesilmiş olacağından, kişinin kazanılmış hakkı da korunarak kontrol muayene tarihini takip eden ödeme
dönemine kadar olan gelir/aylıklar ödenecektir.
Örnek:
Kontrol muayene tarihi 01.04.2018 olan 4/l-(a) kapsamındaki sigortalının
(tahsis numarasının son rakamı 9) malullük aylığı, kontrol muayene tarihini
takip eden ödeme dönemi olan 17.4.2018
tarihinde kesilecek, 17.4.2018 tarihine kadar ilgili hastanece rapor
düzenlenmesi ve sigortalının Kurum sağlık kurulunca malul sayılması
halinde, aylıkları kesilmeksizin ödenmeye devam edecektir. Sigortalının Kurum sağlık kurulunca malul sayılmaması
halinde ise aylıkları 17.4.2018 tarihinde kesilmiş olacağından, malul
sayılmamasına ilişkin rapor tarihinin kontrol muayene tarihinden önce olması
durumunda aylıkları 17.4.2018 tarihine kadar ödenecektir.
3.2. Sağlık
Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Sonraki 3 Ay İçinde Olması
Sigortalı veya hak sahiplerinin Kurum sağlık kurulu
kararma esas sağlık kurulu rapor tarihinin, Kurumca yapılan bildirimde
belirtilen kontrol muayene tarihinden sonraki 3 aylık süre içinde olması
durumunda, Kurum sağlık kurulunca malullük veya sürekli iş göremezlik halinin;
- Devam ettiğine karar verilenler
hakkında, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilmiş
olan gelir/aylıklar, bu tarih itibariyle yeniden ödenmeye başlanacaktır.
- Ortadan kalktığına karar verilenler
hakkında ise, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle
gelir/aylığı kesilmiş olduğundan, bu sigortalılar hakkında herhangi bir işlem
yapılmayacaktır.
Örnek:
Kontrol muayene tarihi 01.04.2018 olan 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının
malullük aylığı (tahsis numarasının son rakamı 9) kontrol muayene tarihini
takip eden ödeme dönemi olan 17.4.2018 tarihinde kesilecek, Kurum sağlık kurulu
kararma esas sağlık kurullunca, Kuramca yapılan bildirimde belirtilen kontrol
muayene tarihinden sonraki 3 aylık süre içinde rapor düzenlenmesi halinde,
sigortalının Kurum sağlık kurulunca;
- Malul sayılması halinde, 17/4/2018
tarihinde kesilmiş olan aylıkları, kesildiği tarih itibariyle yeniden ödenmeye
başlanacak, rapor tarihine kadar ödenmeyen aylıklar birikmiş olarak sigortalıya
ödenecektir.
- Malul sayılmaması halinde ise bu
sigortalının aylığı kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle
kesildiğinden, bu sigortalı hakkında herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
3.3. Sağlık
Kurulu Rapor Tarihinin Kontrol Muayene Tarihinden Sonraki 3 Aylık Süre Dışında
Olması
Sigortalı veya hak sahiplerinin Kurum sağlık kurulu
kararına esas sağlık kurulu rapor tarihinin, Kurumca yapılan bildirimde
belirtilen kontrol muayene tarihinden sonraki 3 aylık süre geçtikten sonra
olması durumunda, Kurum sağlık kurulunca malullük veya sürekli iş göremezlik
halinin;
- Devam ettiğine karar verilenler
hakkında, Kurum sağlık kurulu kararma esas olan yeni rapor tarihini takip eden
aybaşı itibariyle gelir/aylıkları başlatılacak, aylığın kesildiği tarih ile
yeni rapor tarihi arasındaki süreye ilişkin aylıklar ödenmeyecektir.
- Ortadan kalktığına karar verilenler
hakkında ise, kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle
gelir/aylığı kesilmiş olduğundan, bu sigortalılar hakkında herhangi bir işlem
yapılmayacaktır.
Örnek:
Kontrol muayene tarihi 01.04.2018 olan 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının
malullük aylığı (tahsis numarasının son rakamı 9) kontrol muayene tarihini
takip eden ödeme dönemi olan 17.4.2018 tarihinde kesilecek, Kurum sağlık kurulu
kararma esas sağlık kurulunca, 1.8.2018 tarihinde rapor düzenlenmesi ve
sigortalının Kurum sağlık kurulunca;
- Malul sayılması durumunda aylıkları
malul sayılmasına esas olan yeni rapor tarihini takip eden aybaşı olan 1.9.2018
tarihi itibariyle başlatılacak, aylığın kesildiği tarih ile yeni rapor tarihi arasındaki
süreye ilişkin aylıklar ödenmeyecektir.
- Malul sayılmaması durumunda ise bu
sigortalının aylığı kontrol muayene tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle
kesildiğinden, yapılacak herhangi bir işlem bulunmamaktadır.
4. Prim Borcu Olan Sigortalıların Malullük ve Yaşlılık Aylığının
Başlangıcı
Kanunun yürürlük tarihinden sonra malullük ve yaşlılık
aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan sigortalıların, yazılı istek
tarihi itibariyle genel sağlık sigortası primleri, dahil, kendi sigortalılığı
nedeniyle prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması
gerekmektedir.
4.1. Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalılardan kendi sigortalılığı
nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü
borcu olanlardan, talep tarihinden öncesine ait muaccel hale gelmeyen prim
borcu dışında talepte bulundukları tarihteki borçlan, Yılı Merkezi Yönetim
Bütçe Kanunu ile belirlenen, muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutarlar ve
tahsil edilmeyecek alacaklara ilişkin miktar ve bu miktarın altında olanların
aylıkları talep tarihini takip eden aybaşından başlayacak ve borçları ilk
aylıklarından kesilerek tahsil edilecektir. Bu miktar, 2008 ila 2016 yılları
için 15 TL ve altı, 2017 yılında 16 TL ve altı, 2018 yılında ise 17 TL ve altı
olarak belirlenmiştir. Söz konusu miktar, sigortalı ve hak sahiplerine
bağlanacak aylık ve gelirler için geçerlidir.
Örnek: 4/1-(b) kapsamında
15.12.2017 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalının anılan
tarih itibariyle gecikme cezası ve zammı dahil 16 TL prim ve prime ilişkin
borcu bulunmaktadır. Sigortalının aylığı, talep tarihini takip eden aybaşı olan
1.1.2018 tarihi itibariyle başlatılacak ve 16 TL prim borcu bağlanan ilk
aylıktan kesilerek tahsil edilecektir.
4.2. Yönetmeliğin ek 8. maddesi uyarınca, 5.12.2017 tarihinden
sonra malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunup, Kanunun
4/1-(b) bendi kapsamında hizmet olarak değerlendirilen süreler dahil olmak
üzere, prim ödeme yükümlüsü kendisi olup aylık bağlanması için yazılı istekte
bulunduğu tarih itibariyle prim borcu olanların malullük ve yaşlılık aylığı
talebi, borcun ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılacak ve bağlanacak
aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Buna göre, 2008/Ekim öncesi isteğe bağlı ve topluluk sigortası
prim borcu olanlar, 2925 sayılı Kanun ile Kanunun 4/1-(b) bendi, ek 5. ve ek 6.
maddeleri ile ek 9. maddesinin ikinci fıkrasına göre prim öderken malullük veya
yaşlılık aylığı talebinde bulunanların talep tarihinden öncesine ait muaccel
hale gelmeyen prim borcu dışında primi ödenmemiş sürelerinin olması halinde,
malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmasında yeniden yazılı istekte bulunma
şartı aranmaksızın, primlerin gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte
tahsil edildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır.
Diğer taraftan, 5.12.2017 tarihinden önce malullük ve
yaşlılık aylığı talebinde bulunmakla birlikte henüz talebi reddedilmemiş
sigortalıların da Yönetmelik değişikliği gereğince talepleri reddedilmeyecek
olup, borcun ödendiği tarih itibariyle talepleri geçerli sayılacak ve
bağlanacak aylıklar borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren
başlatılacaktır.
Ayrıca, Kanunun ek 5. maddesi kapsamında prim ödeyen ve sadece bu kapsamda prim
borcu bulunan sigortalıların, tahsis talep tarihinden önce veya sonra ek 5 prim
borcunu ödemek istemeyerek talepte bulunmaları halinde, bu sigortalıların primi
ödenmiş son günden itibaren sigortalılıkları sona ereceğinden aylıkları talep
tarihini takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Öte yandan, içinde bulunulan ay ile bir
önceki aya ait prim borçları talep tarihi itibariyle muaccel hale gelmeyen
sigortalıların aylıkları, prim borçlarının yasal süresi içinde ödenmesi halinde
tahsis talep tarihini takip eden aybaşından, ödenmemesi halinde ise borcun
ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Prim ödeme yükümlüsü kendisi olan sigortalıların talep tarihi
itibariyle prim borcu olup olmadığının kontrolü programsal düzenlemeler
yapılıncaya kadar ilgili programlar üzerinden manuel yapılacaktır.
4/1-(a) veya 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık
sigortası prim borçlan dikkate alınmayacaktır.
Örnek
1:
1.1.2018 tarihinde 4/1-(b) kapsamında yaşlılık aylığı talebinde bulunan
sigortalının aylığa hak kazanma koşulları yerine gelmiş olmakla birlikte tahsis
talep tarihi itibariyle prim borcu bulunması halinde söz konusu tahsis talebi
reddedilmeyerek, sigortalının prim borcunu ödediği 3.2.2018 tarihi İtibariyle
tahsis talebi geçerli sayılacak, bu tarih itibariyle hesaplanacak aylık
3.2.2018 tarihini takip eden aybaşı itibariyle başlatılacaktır.
Örnek
2:
Örnek l'deki sigortalının tahsis talep tarihinde ticari faaliyetinin devam
etmesi halinde, borcun ödendiği tarihin tahsis talep tarihinden sonraki bir
tarih olması nedeniyle, borcun ödendiği tarihe kadar geçen 4/1-(b)
hizmetlerinin karşılığı prim borcunun da ödenmesi kaydıyla 3.2.2018 tarihine
kadar geçen hizmetler de aylık hesabında dikkate alınacak, borcun ödendiği
tarih itibariyle statü tespiti yapılarak hesaplanacak aylık 3.2.2018 tarihini
takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
4.3. Yönetmeliğin ek 9. maddesinin birinci cümlesi uyarınca,
tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, aylık bağlama
işlemleri sırasında tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari
ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu tespit edilenlerin aylık
başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin aylıkları bağlanacak ve prim borçlan bağlanacak
aylıklardan 1/3 oranında kesilerek tahsil edilecektir.
Buna göre, 5.12.2017 tarihinden sonra malullük ve yaşlılık
aylığı talebinde bulunan sigortalılar için Yönetmelik değişikliği hükümleri
uygulanacaktır.
Sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel
sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu (cari ay
prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme zammı dahil) brüt asgari ücretin iki
katı tutarına dahil olacak olup, prim borcunun kontrolü programsal düzenlemeler
yapılıncaya kadar ilgili programlar üzerinden manuel yapılacaktır.
Tahsis talep tarihinden önceki sürelere ait brüt asgari ücretin iki
katı tutarından daha fazla prim borcu olanların aylıkları ise borcun ödendiği
tarihi takip eden aybaşından başlatılacaktır.
4/1-(a) veya 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık
sigortası prim borçlan dikkate alınmayacaktır.
Örnek:
16.1.2018 tarihinde tahsis talebinde bulunan ve talep tarihi itibariyle prim
borcu olmayan ancak, aylık bağlama işlemleri sırasında (1.2.2018) tahsis talep
tarihinden önce vergi kaydının devam ettiği anlaşılan sigortalının 30 günlük
4/1-(b) hizmeti ve bu hizmete ilişkin prim borcu bulunduğu tespit edilmiş olup,
söz konusu prim borcunun gecikme cezası ve gecikme zammı dahil brüt asgari
ücretin (2018 yılı için 2.029,50 x 2 - 4.059,00 TL) iki katını geçmemesi
nedeniyle, sigortalının aylığı talep tarihini takip eden aybaşından itibaren
başlatılarak prim borçlan ödenecek aylıklarından kesilerek tahsil edilecektir.
5. Prim Borcu Olan Sigortalıların Ölüm Aylığının Başlangıcı
5.1. Yönetmeliğin 60., 62. ve 67. maddelerinde yapılan
değişiklikler gereğince, 4/1-(b) bendi kapsamında veya bu kapsamda geçen
hizmetlerle birlikte 4/1-(a) ve 4/1-(c) bentleri kapsamındaki sigortalıların
hak sahiplerine aylık bağlanacağı durumlarda, 4/1-(b) bendi kapsamında geçen
hizmetlere ait prim ve prime ilişkin her türlü borçların ödenmesi zorunlu
olmakla birlikte, hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıkları prim ve prime ilişkin
her türlü borçlarının ödenmesini takiben, sigortalının ölüm tarihini veya hak
sahibi olma niteliğinin ölüm tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin
kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
4/1-(b) bendi kapsamı dışında prim ödeme yükümlüsü kendisi olan
2008/Ekim öncesi isteğe bağlı ve topluluk sigortası prim borcu olanlar, 2925
sayılı Kanun ile Kanunun ek 5. ve ek 6. maddeleri ile ek 9. maddesinin ikinci
fıkrasına göre prim öderken vefat eden ve ölüm tarihinden Öncesine ait prim ve
prime ilişkin her türlü borcu bulunan sigortalıların hak sahiplerine bağlanacak
ölüm aylıkları da prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmesini
takiben, sigortalının ölüm tarihini veya hak sahibi olma niteliğinin ölüm
tarihinden sonra kazanılması halinde, bu niteliğin kazanıldığı tarihi takip
eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Buna göre, söz konusu değişiklik ile 5.12.2017 tarihinden sonra
vefat eden sigortalıların prim borçlarını ödemesini takiben ölüm tarihini/hak
sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren ölüm
aylığı başlatılacaktır. Ancak, ölüm tarihi 5.12.2017 tarihinden önce olup, prim
borcunu 5.12.2017 tarihinden sonra ödeyen hak sahiplerinin aylıkları ise
5.12.2017 tarihini takip eden aybaşından
itibaren ödenmeye başlanacaktır.
Örnek
1:
12.3.2017 tarihinde vefat eden 4/1-(b) sigortalısının ölüm tarihinde 4300 prim
ödeme gün sayısı ve bu sürelere ilişkin prim borcu bulunmakta olup, hak
sahipleri tarafından prim borçlarının 20.1.2018 tarihinde ödenmesi halinde
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 5.12.2017 tarihini takip eden aybaşı olan
1.1.2018 tarihinden itibaren ölüm aylığı başlatılacaktır. Ancak, söz konusu
prim borçlarının 1.10.2017 tarihinde ödenmiş olması halinde hak sahiplerine
bağlanacak ölüm aylığı, prim borçlarının ödendiği tarihi takip eden 1.11.2017
tarihinden itibaren başlatılacaktır.
Örnek 2:
10.3.2018 tarihinde vefat eden 4/1-(a) sigortalısının ölüm tarihinde 4/1-(b)
kapsamındaki 1200 prim ödeme gün sayısı ve bu sürelere ilişkin prim borcu
bulunmakta olup, hak sahipleri tarafından prim borçlarının 20.6.2018 tarihinde
ödenmesi halinde ölüm aylığı sigortalının ölüm tarihini takip eden aybaşı olan
1.4.2018 tarihi itibariyle başlatılacaktır.
5.2. Yönetmeliğin ek 9. maddesinin birinci cümlesi uyarınca,
ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, ölüm tarihinden önceki
sürelere ait brüt asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu
aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilenlerin aylık başlangıç
tarihlerinde değişiklik yapılmaksızın aylıkları bağlanacak, prim borçlan
ödenecek aylıklarından 1/3 oranında kesilerek tahsil edilecektir.
Buna göre, 5.12.2017 tarihinden sonra vefat eden ve ölüm tarihi
itibariyle prim borcu olmamakla birlikte aylık bağlama işlemleri sırasında prim
borcu olduğu tespit edilen sigortalılar hakkında Yönetmelik değişikliği
hükümleri uygulanacaktır.
Sigortalının ölüm tarihi itibariyle, bu tarihten
önceki sürelere ait asgari ücretin iki katı tutarından daha fazla prim borcu
olması halinde ise, 5.12.2017 tarihinden sonra vefat eden sigortalıların prim
borçlarım ödemesini takiben ölüm tarihini/hak sahibi olma niteliğinin
kazanıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren, ölüm tarihi 5.12.2017
tarihinden önce olup, prim borcunu 5.12.2017 tarihinden sonra ödeyen hak
sahiplerinin aylıkları ise 5.12.2017 tarihini takip eden aybaşından itibaren
ödenmeye başlanacaktır.
Sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel
sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borcu (cari ay
prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme zammı dahil) brüt asgari ücretin iki
katı tutarına dahil olacak olup, prim borcunun kontrolü programsal
düzenlemeler yapılıncaya kadar ilgili programlar üzerinde manuel yapılacaktır.
4/1-(a) veya 4/1-(c) kapsamında aylık bağlanmasında genel sağlık
sigortası prim borçlan dikkate alınmayacaktır.
Örnek: 16.12.2017 tarihinde ölen
4/1-(b) sigortalısının ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmadığı, ancak aylık
bağlama işlemleri sırasında (26.12.2017) ölüm tarihinden önceki sürelere ait
daha önce hizmet olarak değerlendirilmemiş 4 aylık vergi kaydına istinaden
hizmet ve bu hizmete ilişkin prim borcu bulunduğu tespit edilmiş olup, söz
konusu prim borcunun gecikme cezası ve gecikme zammı dahil brüt asgari ücretin
(2017 yılı için 1.777,50 x 2 = 3.555 TL) iki katını geçmemesi nedeniyle,
hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden aybaşı itibariyle aylık bağlanarak,
prim borçları ödenecek aylıklarından kesilerek tahsil edilecektir.
6. Aylık Bağlandıktan Sonra Prim Borcu Olduğu
Tespit Edilenler
Yönetmeliğin
ek 9. maddesinin ikinci cümlesi uyarınca, malullük veya yaşlılık aylığı
bağlanan sigortalılar için tahsis talep tarihinden, ölen sigortalılar için ise
ölüm tarihinden önceki sürelere ilişkin miktarına bakılmaksızın prim borcu
olduğu aylık bağlandıktan sonra tespit edilenlerden; söz konusu süreleri aylık
bağlama işleminde dikkate alınmamış olanlar için tahsis talep tarihi ya da ölüm
tarihi itibariyle yeniden aylık hesaplanacak, dikkate alınmış olanlar için ise aylıkların
ödenmesine devam edilecektir. Bu durumda olanların aylıkları durdurulmaksızın
ve aylık başlangıç tarihleri değiştirilmeksizin prim borçlan ödenmekte olan
aylıklardan 1/3 oranında kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Tahsis talep tarihinden önce sigortalılığı sona erenlerden, aylık bağlamaya esas
hizmetlerine ilişkin prim borcu bulunduğunun aylık bağlandıktan sonra
anlaşılması halinde, sigortalıların aylıkları durdurulmaksızın ve aylık
başlangıç tarihi değiştirilmeksizin, eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan 1/3 oranında kesilmek
suretiyle tahsil edilecektir.
Tahsis talep tarihinden önce aylık bağlama işlemleri sırasında gerek
sigortalılar tarafından beyan edilmemesi
gerek Kurum tarafından yeterli kontrollerin yapılmaması gerekse herhangi bir nedenle
hizmetin tahsis talep tarihinde Kurum kayıtlarına işlenmemesi nedenleriyle
tespit edilemeyen tahsis talep tarihinden
önceki sürelere ait hizmetler ve bu hizmetlere ilişkin prim borcu olan
sigortalıların aylıkları ise, aylık bağlama işleminde dikkate alınmamış olan
söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak tahsis talep tarihi ya da
ölüm tarihi itibariyle yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi
değiştirilmeyecek olup, aylıklar durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan 1/3 oranında kesilmek
suretiyle-tahsil edilecektir.
Ayrıca, yeniden yapılacak aylık hesabına göre aylığın
değişmesi durumunda 21.9.2017 tarihli ve 4756824 sayılı Genel Yazının
"1.Yersiz yapılan gelir/aylık ödemelerinin tespiti ile tahsiline ilişkin işlemler" alt başlığı
altında belirtilen hükümler doğrultusunda işlem yapılacaktır.
Örnek
1:
1.8.2016-30.6.2017 tarihleri arasında 4/1-(b) kapsamında hizmetleri bulunan
sigortalı, söz konusu hizmetlere ilişkin prim borcunu tahsis talep tarihinden
önce ödemiş ve 20.12.2017 tarihinde tahsis talebinde bulunmuştur. Ancak, 2018
yılı Ocak ayında söz konusu hizmetlere
ilişkin primlerin eksik tahsil edildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, sigortalının
aylığı durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylığından
kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Örnek
2:
Sigortalının tahsis talebinde bulunduğu 31.10.2009 tarihinden önce 1.1.1998-25.8.2003 süresinde 2925 sayılı Kanun
kapsamında hizmeti ve bu hizmetlere ilişkin prim borcu bulunduğu aylık bağlama
işleminden sonra 20.12.2017 tarihinde tespit edilmiştir. Bu durumda, aylık
bağlama işleminde dikkate alınmamış olan söz konusu hizmet süreleri dikkate
alınarak sigortalının aylığı tahsis talep tarihi itibariyle yeniden
hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecek olup, aylığı
durdurulmaksızın eksik prim tutarları ödenmekte olan aylığından kesilmek
suretiyle tahsil edilecektir.
Örnek
3:
1.11.2011 tarihi itibariyle 4/1-(b) kapsamında sigortalılığı başlayan ve ticari
faaliyetine devam edeceğini beyan ederek
12.3.2013 tarihinde tahsis talebinde bulunan sigortalının, tahsis talep
tarihinde 4/1-(b) kapsamındaki sigortalılığına ilişkin hizmetleri ve bu
hizmetlere ilişkin prim borcunun bulunduğu, aylık bağlama işlemleri
tamamlandıktan sonra (22.12.2017) anlaşılması halinde, prim borcu ödenmekte olan aylığından kesilmek suretiyle tahsil
edilecek olup, söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak tahsis talep tarihi
itibariyle aylık yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi
değiştirilmeyecektir.
Örnek
4:
10.09.2010 tarihinde Ölen 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının hak sahiplerine 1.10.2010 tarihinden itibaren ölüm aylığı
bağlanmış, ancak sigortalının ölüm tarihinden önceki 1.1.1998-25.8.2003
süresine ilişkin 2925 sayılı Kanun kapsamında hizmeti veba hizmetlere ilişkin prim
borcu bulunduğu 20.12.2017 tarihinde tespit edilmiştir. Bu durumda, hak
sahiplerinin aylıkları durdurulmaksızın
eksik prim tutarları ödenmekte olan aylıklardan kesilmek suretiyle tahsil edilecektir. Aylık bağlama işleminde dikkate
alınmamış olan söz konusu hizmet süreleri dikkate alınarak ölüm tarihi
itibariyle aylık yeniden hesaplanacak ve aylık başlangıç tarihi
değiştirilmeyecektir.
7. Çalışma
Nedeniyle Aylığın Kesilmesi Gerektiği Daha Sonra Tespit Edilenler
7.1.
Yaşlılık Aylıkları İçin
Yönetmeliğin
ek 10. maddesi uyarınca, yaşlılık aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre
veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle
kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilenler hakkında yersiz ödenen
aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler
esas alınarak Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem
yapılacaktır. Ancak, sigortalıların çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal
süresinde bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde, Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi gereğince işlem yapılacaktır.
Diğer taraftan, söz konusu sigortalılardan işten ayrılmış
olanlardan yeni bir talep alınmaksızın yaşlılık aylıkları, sigortalılığın sona
erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, bu tarihi takip eden ödeme
dönemi itibariyle Kanunun 30. maddesine göre yeniden hesaplanarak
bağlanacaktır.
Örnek:
1.11.2016 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan
sonra 1.4.2017-30.6.2017 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında çalışması
bulunduğu 20.12.2017 tarihinde tespit edilen sigortalının, sigortalılığının
sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek, Kanunun 30. maddesi
gereğince aylık hesabı yapılacak ve aylığı bu tarihi takip eden ödeme
döneminden itibaren başlatılacaktır. Fazla ve yersiz ödemelerle ilgili olarak,
sigortalının çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde bildirim
yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendi gereğince sadece çalıştığı sürelere ödenen aylıklara ilişkin borç
kaydı yapılacaktır.
7.2. Malullük
Aylıkları İçin
Yönetmeliğin
ek 10. maddesi uyarınca, malullük aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre
veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle
kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilenler hakkında yersiz ödenen
aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendine göre işlem yapılacaktır. Ancak, sigortalıların çalıştığı sürelerle
ilgili olarak yasal süresinde bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde
Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işlem
yapılacaktır.
7.2.1. Bu sigortalılardan işten ayrılmış olanların malullük
aylıkları, sigortalılığın sona erdiği tarih yazılı istek tarihi kabul edilerek,
kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullük halinin devam
ettiği anlaşılmak kaydıyla, bu tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle
Kanunun 27. maddesine göre yeniden hesaplanarak bağlanacaktır.
Buna göre, malullük aylığı almakta iken yeniden sigortalı
olarak çalışmaya başlamaları nedeniyle malullük aylığı kesilenlerin kontrol
muayenesi sonucu temin edilen sağlık kurulu raporları Kurum sağlık kurulunca
Kanun gereği, ilk maluliyetlerinin tespit edildiği tarihteki mevzuata göre
değerlendirilecektir. Ancak, ilk maluliyetlerinin tespit edildiği mevzuata göre
malul sayılmayanların durumları, bir kez de İşten ayrıldıkları tarihteki
mevzuata göre değerlendirilecektir.
Diğer taraftan, Kurum sağlık kurulunca malullük halinin
devam etmediği anlaşılanlara çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi
başından itibaren ödenen aylıklar için Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır.
Örnek
1:
1.11.2016 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlandıktan
sonra 1.3.2017-30.4.2017 ve 15.7.2017-31.8.2017 tarihleri arasında 4/1-(a)
kapsamında çalıştığı tespit edilen sigortalı, 20.12.2017 tarihinde kesilen
malullük aylığının yeniden bağlanması için talepte bulunmuştur. Buna göre,
sigortalı kontrol muayenesine tabi tutulacak olup, Kurum sağlık kurulunca ilk
aylığına esas malullük halinin devam ettiğinin anlaşılması halinde,
sigortalının çalıştığı dönemlerle ilgili olarak Kanunun 27. maddesi gereğince
aylık hesabı yapılacak ve aylık sigortalılığın sona erdiği tarihi takip eden
ödeme döneminden itibaren başlatılacaktır. Fazla ve yersiz ödemelerle ilgili
olarak çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit
edilmesi halinde Kanunun 96.
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem yapılacaktır.
Örnek
2:
Örnek l'deki sigortalının Kurum sağlık kurulunca ilk aylığına esas malullük
halinin devam etmediğinin anlaşılması halinde, sigortalının çalışmaya başladığı
1.3.2017 tarihi takip eden Ödeme dönemi başından itibaren yersiz ödenen
aylıkların tamamı için çalışılan sürelere ilişkin yasal süresinde bildirim
yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre işlem
yapılacaktır.
7.2.2. Aylık almakta iken aylığının çalışmaya başlaması nedeniyle
kesilmesi gerektiği tespit edilen sigortalılardan çalışması devam edenlerin
çalışma sürelerinin;
- Kesintisiz olması
durumunda, ödenmekte olan aylıklar çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme
dönemi itibariyle kesilerek yersiz ödenen aylıkların tamamı için,
- Kesintili olması
durumunda, aylığı kesilerek kontrol muayenesine tabi tutulacak ve ilk aylığına
esas malullük halinin devam etmesi halinde yersiz ödenen aylıkların tespitinde
sadece çalışılan süreler esas alınarak, malullük halinin devam etmediği
anlaşılanlara ise çalışmaya başladığı tarihi takip eden ödeme dönemi başından
itibaren yersiz ödenen aylıkların tamamı için,
Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır.
Bu durumda olan sigortalıların aylıklarına en son işten ayrılarak
talepte bulunması halinde her bir işten ayrılış tarihi dikkate alınarak Kanunun
27. maddesi gereğince işlem yapılacaktır.
Örnek 1:
1.11.2016 tarihi İtibariyle 4/1-(a) kapsamında malullük aylığı bağlandıktan
sonra 1.3.2017-30.4.2017 tarihleri arasında ve 15.7.2017 tarihinden itibaren
4/1-(a) kapsamında çalıştığı 20.12.2017 tarihinde tespit edilen sigortalının
aylığı kesilerek kontrol muayenesine tabi tutulacak olup, Kurum sağlık
kurulunca ilk aylığına esas malullük halinin devam ettiğinin anlaşılması
halinde fazla ve yersiz Ödemelerle ilgili olarak çalışılan sürelere ilişkin
yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin (b) bendi gereğince
sigortalının sadece çalıştığı sürelerle ilgili olarak borç kaydı yapılacaktır.
Örnek
2:
Örnek 1'deki sigortalının 1.12.2016 tarihinden itibaren 4/1-(a) kapsamında
çalıştığının 20.12.2017 tarihinde tespit edilmesi halinde, aylığı kesilerek
kontrol muayenesine gönderilmeksizin çalıştığı sürelere ilişkin ödenen
aylıkların tamamı Kanunun 96. maddesinin (b) bendine göre borç çıkarılacaktır.
7.3. Ölüm Aylıkları İçin
Yönetmeliğin
ek 10. maddesi uyarınca, ölüm aylığı almakta iken, aylıkları Kanuna göre veya
yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlaması nedeniyle kesilmesi
gerektiği daha sonra tespit edilen hak sahipleri hakkında yersiz ödenen
aylıkların tespitinde sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi, hak sahiplerinin çalıştığı sürelerle ilgili olarak yasal süresinde
bildirim yapılmadığının tespit edilmesi halinde ise Kanunun 96. maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendi gereğince işlem yapılacaktır.
Tespit tarihi itibariyle işten ayrılmış olan hak sahiplerinin ölüm
gelir/aylıkları, yeni bir talep dilekçesi alınmaksızın, işten ayrıldıkları
tarihi takip eden aybaşından itibaren ödenmeye devam edilecektir.
Aylık almakta iken aylığının çalışmaya başlaması nedeniyle
kesilmesi gerektiği tespit edilen hale sahiplerinin çalışmasının devam etmesi
halinde ise, işten ayrılarak talepte bulunması halinde aylıkları talep tarihim
takip eden aybaşından başlatılacak, ancak yersiz ödeme süresi belirlenirken
sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96. maddesine göre işlem
yapılacaktır.
Yönetmelik
hükmü ölüm aylığı almakta iken, aylıkları öğrenci olmamaları nedeniyle
kesilmesi gerektiği daha sonra tespit edilen hak sahipleri hakkında da
uygulanacak olup, yersiz ödenen aylıkların tespitinde sadece öğrenci olunmayan
süreler esas alınarak Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır.
Örnek
1:
1.11.2011 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlandıktan sonra
11.4.2017-22.8.2017 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında çalışması bulunduğu
ve sistem tarafından gelir/aylıklarının durdurulmadığı 20.12.2017 tarihinde
tespit edilen hak sahibinin, sigortalılığının sona erdiği tarih yazılı istek
tarihi kabul edilerek, aylığı işten çıkış tarihini takip eden aybaşından
itibaren ödenmeye devam edilecektir. Hak sahibinin çalıştığı sürelerle ilgili
olarak yasal süresinde bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi gereğince sadece çalıştığı sürelere ödenen aylıklara ilişkin borç kaydı
yapılacaktır.
Örnek
2:
3.7.2009 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlandıktan sonra
1.2.2015-3.3.2017 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında çalışması bulunduğu ve
sistem tarafından gelir/aylıklarının Mart/2015 ödeme dönemi itibari ile
durdurulması ve hak sahibinin 1.1.2018 tarihinde ölüm aylığı talebinde
bulunarak aylıklarının ödenmeye başlanmasını talep etmesi üzerine, ölüm aylığı
talep tarihini takip eden aybaşından başlatılacak, ancak yersiz ödeme süresi
belirlenirken sadece çalışılan süreler esas alınarak Kanunun 96. maddesine göre işlem
yapılacaktır.
Örnek
3:
1.8.2010 tarihi itibariyle 4/1-(a) kapsamında ölüm aylığı bağlandıktan sonra
17.12.2017 tarihinde evlenen ve evlenme ödeneği talebinde bulunan hak sahibi
kız çocuğunun 1.2.2014-3.3.2015 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında
çalışmalarının bulunduğunun 20.12.2017 tarihinde tespit edilmesi halinde, hak
sahibi kız çocuğunun aylığı yeni bir talep dilekçesi alınmaksızın, işten
ayrıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren (1.4.2015) ödenmeye devam
edilecek ve yersiz ödeme süresi belirlenirken sadece çalışılan süreler esas
alınarak Kanunun 96. maddesine göre işlem yapılacaktır. Ayrıca, evlenme ödeneği
talep tarihinde aylık alma hakkı olduğundan, tarafına evlenme ödeneği
ödenecektir.
Örnek
4:
01.12.2008 tarihinde 5510 sayılı Kanunun 32. ve 34. maddeleri esas alınarak
4/1-(c) maddesi kapsamında ölüm aylığı bağlanan, ancak 06.12.2017 tarihinde
11.09.2011-03.10.2014 ve 25.05.2015-11.03.2016 tarihleri arasında 4/1-(a)
maddesi kapsamında sigortalı olarak çalıştığı tespit edilen hak sahibi çocuğun,
her iki çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılması halinde; Kanunun
96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre tespit tarihinden beş yıl
geriye gidilerek sadece 01.01.2013-31.10.2014 ve 01.06.2015-31.03.2016
tarihleri arası ödenen ölüm aylığı borç çıkartılacak, her iki çalışmaya İlişkin
bildirimin süresi içinde yapılmaması halinde ise; Kanunun 96. maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendine göre tespit tarihinden en fazla on yıl geriye
gidilerek 01.10.2011-31.10.2014 ile 01.06.2015-31.03.2016 tarihleri arası
ödenen ölüm aylıklarına faiz tahakkuk ettirilerek borç çıkartılacak ve
01.04.2016 tarihinden itibaren aylıkları ödenmeye devam edilecektir.
Örnek
5:
01.12.2011 tarihinde 5510 sayılı Kanunun 32. ve 34. maddeleri esas alınarak
4/1-(c) kapsamında Ölüm aylığı bağlanan, ancak 12.01.2018 tarihinde
16.01.2012-18.10.2012 tarihleri arasında 4/1-(a) kapsamında sigortalı olarak
çalıştığı, 01.02.2016 tarihinden itibaren de yeniden aynı kapsamında
sigortalılığının devam ettiği tespit edilen hak sahibi çocuğun, her iki
çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılması halinde; Kanunun 96.
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre ilk çalışmasına herhangi bir
işlem yapılmadan 01.02.2016 tarihinden itibaren aylıkları sürekli olarak
kesilerek faiz tahakkuk ettirilmeden borç çıkartılacak, ancak hak sahibi
çocuğun ilk çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde yapılmaması halinde
ise; Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre tespit tarihinden
en fazla on yıl geriye gidilerek 01.02.2012-31.10.2012 tarihler arası ödenen
Ölüm aylıkları faizi ile birlikte, ikinci çalışmasına ilişkin olarak 01.02.2016
tarihinden itibaren de sürekli olarak kesilerek faiz tahakkuk ettirilmeden borç
çıkartılacaktır. Hak sahibi çocuğun sigortalılığının sona ermesinden sonra
yeniden aylık talebinde bulunması halinde aylık bağlama yönünden durumu yasal
mevzuat kapsamında tekrar incelenecektir.
Örnek
6:
17.11.2009 tarihinde 5510 sayılı Kanunun 32. ve 34. maddeleri esas alınarak
4/1-(c) kapsamında ölüm aylığı bağlanan, ancak 21.10.2017 tarihinde 4/1-(a)
kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başladığı tespit edilerek aylıkları
06.12.2017 tarihinde kesilen, bilahare sigortalılığı 03.01.2018 tarihinde son
bulan hak sahibi çocuğun, çalışmasına ilişkin bildirimin süresi içinde
yapılması halinde; 01.11.2017 tarihinden itibaren aylıkları sürekli olarak
kesilerek Kanunun 96.
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden faiz tahakkuk ettirilmeden
borç çıkartılacak, ilgili yazılı olarak müracaat etmediği takdirde her ne kadar
sigortalılığı son bulmuş ise de, Kurumumuza müracaatta bulunmadığı için ölüm
aylığı ödenmeye devam edilmeyecektir. Ancak hak sahibi çocuğun çalışmasına
ilişkin bildirimin süresi içinde yapılmaması ve 04.03.2018 tarihinde yeniden aylık
talebinde bulunduğunun anlaşılması halinde; 01.11.2017 tarihinden itibaren
aylıkları kesilerek Kanunun 96.
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine istinaden faiz tahakkuk ettirilerek
borç çıkartılacak ve hak sahibi çocuğun müracaat tarihini takip eden aybaşı
olan 01.04.2018 tarihinden itibaren aylıkları tekrar bağlanarak ödenmeye devam
edilecektir.
8. Aylık bağlandıktan sonra prim ödeme gün sayısı
eksik olduğu tespit edilenler
Yönetmeliğin
geçici 35. maddesinde;
5.12.2017 tarihinden önce Kanuna veya ilgili sosyal güvenlik
kanunlarına göre aylık bağlanmış olanlardan, tahsis talep veya ölüm tarihi
itibariyle ilgili kanunlarında öngörülen aylık bağlama koşullarından prim ödeme
gün sayısı şartının sigortalıların kasıtlı veya kusurlu davranışlarından
kaynaklanmayan nedenlerle yerine gelmediği daha sonra anlaşılan eksik hizmet
sürelerinin;
a) Kanuna veya 3201 sayılı
Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar için borçlanma talep tarihinde Kanunun
82. maddesine göre tespit edilecek prime esas günlük kazanç alt sınırı
üzerinden eksik hizmet süresi kadar borçlandırılmak,
b) (a) bendi kapsamında
borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle eksik hizmet
süresini tamamlayamayanlardan; tahsis talep tarihi ile yersiz ödemenin tespit
edildiği tarih arasında Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrası kapsamında
sigortalılığı bulunanların eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar
hizmet verilmek,
c) (a) ve (b) bendi kapsamında
süresi olmayanlardan; isteğe bağlı sigortalılık, 2925 sayılı Kanun, Kanunun ek
5. maddesi ile ek 9. maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki sigortalılıkları
tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erenlere,
eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen kapsamdaki sigortalılıkları
devam ettirilmek,
suretiyle tamamlattırılacağı öngörülmüştür.
Eksik hizmet süresi tespit edilerek aylığa hak kazanma
koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde aylıklar tespit tarihini takip
eden ödeme dönemi itibariyle durdurulacak ve bu şekilde aylığı durdurulanlardan
bu madde kapsamında olup olmadıklarının değerlendirilebilmesini teminen talep alınacaktır.
Aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı
koşulunun yerine gelmediği tespit edilen sigortalı hakkında öncelikle, eksik
hizmet sürelerinin bu madde kapsamında tamamlatılması durumu
değerlendirilecektir. Diğer taraftan, bu madde kapsamında tamamlatılacak süre
olmaması durumunda ise sigortalılara yersiz ödenen aylıkların tahsili yoluna
gidilecek ancak, aylığa hak kazanma koşullarının yerine geldiği tarihi takip
eden aybaşından itibaren tespit tarihinden önce aylığa hak kazanma koşullarının
oluştuğunun anlaşılması kaydıyla tahsis talep şartı aranmaksızın aylıkları
bağlanacaktır.
Ölüm aylıklarında, aktif ölüm için ilgili kanunlarında
aranan prim ödeme gün sayısı şartının yerine gelmediği durumlarda bu madde
kapsamında hizmet süresi tamamlatılacak olup, yaşlılık veya malullük aylığı
almakta iken ölen sigortalıların hak sahipleri, ölüm aylığı bağlanması için
gereken gün sayısının yerine getirilmiş olması şartıyla eksik hizmet süresini
tamamlamaya zorlanmayacaktır.
Diğer taraftan, hak sahiplerine bağlanan Ölüm aylıklarında
sonradan tespit edilen eksik hizmet süresinin tamamlanması, ölüm tarihinden
sonrasına ilişkin hizmet oluşturulamayacağından sadece borçlanma suretiyle
yapılacaktır.
Hizmet süresi eksikliğinin sigortalıların kasıtlı
veya kusurlu davranışlarından kaynaklanması durumunda bu madde hükümleri
uygulanmayacaktır.
8.1. Kanuna veya 3201 sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar,
borçlanma talep tarihinde Kanunun 82. maddesine göre tespit edilecek prime esas
günlük kazanç alt sının üzerinden tespit edilen eksik hizmet süresi kadar
borçlandırma yapılmak suretiyle eksik hizmet süreleri tamamlatılacaktır. Bu
sigortalılar için yeni bir aylık hesabı yapılmayacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecektir. Borçlanılacak süreler
sadece prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilecektir.
Buna göre, borçlanma suretiyle eksik prim ödeme gün sayısının
tamamlatılmasında, yeniden bir aylık hesabı yapılmayacağından, sigortalılar ilk
aylık bağlanan toplam prim ödeme gün sayısını tamamlayacak süre kadar
borçlandırılacaktır.
Örnek: 14.9.2010 tarihli tahsis
talebine istinaden 1.10.2010 tarihinde 4/1-(b) kapsamında tarafına 9100 prim
ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının, 1.6.2017
tarihinde isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin karıştığı
tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 200 günlük hizmetinin
silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Askerlik yaptığı süreyi borçlanabileceği
anlaşılan sigortalının eksik hizmet süresi, askerlik borçlanması talep
dilekçesi alınarak prime esas kazanç alt sının üzerinden 200 gün askerlik
borçlanması yaptırılarak tamamlatılacak, yeni bir aylık hesabı yapılmaksızın ve
aylık başlangıç tarihi değiştirilmeksizin aylıkları ödenmeye devam edecektir.
8.2. Borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak
süreleriyle eksik hizmet süresini tamamlayamayanlardan; tahsis talep tarihi ile
yersiz Ödemenin tespit edildiği tarih arasında Kanunun 4. maddesinin birinci
fıkrası kapsamında sigortalılığı bulunanlara eksik hizmetin tamamlanacağı
tarihe kadar hizmet verilecektir.
Bu kapsamda hizmet verilecek sürelerin tespitinde;
- Sigortalının aylık bağlandıktan sonra gerek Ödenmekte
olan aylıklarından kesinti yapılmak, gerekse 1479 sayılı Kanunun ek 20. maddesi
kapsamında tahsil edilmek suretiyle sosyal güvenlik destek primine tabi olunan
süreler ile Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında sosyal güvenlik destek primine
tabi çalışılan süreler,
- Kanunun 6. maddesinin birinci
fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı sayılmayanlardan, Kanunun 4/1-(b)
bendi kapsamında faaliyeti devam edenlerin söz konusu süreleri,
esas alınacaktır.
Buna göre, eksik hizmet süresi tamamlanırken hizmetlerin
geçtiği döneme göre değerlendirme yapılarak, söz konusu hizmetlerle birlikte
eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle statü değişikliği
yapılmaksızın yeniden aylık hesabı yapılacak olup, aylık hesabında söz konusu
hizmetlere ilişkin prim ödeme gün sayılan ve kazançları değerlendirilecektir.
Bu kapsamda, borçlanma ve hizmet verme veya sadece hizmet
verme yoluyla eksik prim ödeme gün sayısını tamamlayan sigortalıların, bu
sürelerinin öncelikle borçlanma yaptırılması ve kalan gün sayısının hizmet
verme yoluyla tamamlatılması gerekmektedir. Eksik hizmet süresinin
tamamlatılmasında, ilk aylık bağlanan toplam prim ödeme gün sayısı yerine,
aylığa hak kazanma koşullan için aranan prim ödeme gün sayısının yerine
getirilmiş olması yeterli kabul edilecektir.
Borçlanma ve hizmet verme yoluyla eksik prim ödeme gün
sayısını tamamlayan sigortalılara yeniden yapılacak aylık hesabında, borçlanma
süreleri sadece prim ödeme gün sayısı, hizmet verilen süreler ise gün ve kazanç
olarak değerlendirilecektir.
Örnek
1:
14.9.2015 tarihli tahsis talebine istinaden 1.10.2015 tarihinde 4/1-(b)
kapsamında tarafına 9100 prim ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı
bağlanan sigortalının hizmetlerine, isim benzerliği nedeniyle başka bir
sigortalının hizmetinin karıştığı 1.9.2017 tarihinde tespit edilerek
hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 300 günlük hizmetinin silinmesi gerektiği
anlaşılmıştır. Bu sigortalının askerlik hizmetini aylık bağlanmadan önce
borçlandığı ve borçlanılacak başka bir hizmetinin bulunmadığı, ancak
1.5.2016-1.6.2017 tarihleri arasında vergi mükellefiyeti devam eden ancak,
Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasının (n) bendi gereğince sigortalı
sayılmayan sürelerinin olduğu tespit edilmiştir. Buna göre, aylık bağlanabilmesi
için gerekli olan 200 günlük eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar
hizmet verilecek ve eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih İtibariyle
(1.6.2017) yeniden aylık hesaplanacak olup, yapılacak hesaplamada devam eden
sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 2: 14.9.2016 tarihli tahsis
talebine istinaden 1.10.2016 tarihinde 4/1-(b) kapsamında tarafına 9100 prim
ödeme gün sayısı üzerinden yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının hizmetlerine,
isim benzerliği nedeniyle başka bir sigortalının hizmetinin karıştığı 1.9.2017
tarihinde tespit edilerek hizmetlerin ayrıştırılması sonucu 500 günlük
hizmetinin silinmesi gerektiği anlaşılmıştır. Bu sigortalının askerlik
hizmetinin 300 gününü aylık bağlanmadan önce borçlandığı ve 240 günlük
borçlanılacak süresinin bulunduğu ve 1.5.2016-1.6.2017 tarihleri arasında vergi
mükellefiyeti devam eden ancak, Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasının (n)
bendi gereğince sigortalı sayılmayan sürelerinin olduğu tespit edilmiştir. Buna
göre, aylık bağlanabilmesi için gerekli olan 9000 prim ödeme gün sayısının
tamamlanması için sigortalı öncelikle 240 günlük askerlik hizmetini
borçlanacak, 160 günlük eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar
4/1-(b) kapsamında hizmet verilecek ve eksik hizmet süresinin tamamlanacağı
tarih itibariyle (1.6.2017) yeniden aylık hesaplanacak olup, yapılacak
hesaplamada borçlanma süreleri sadece gün sayısı, devam eden sigortalılık
süreleri ise gün ve kazanç olarak değerlendirilecektir.
Örnek 3:
1.2.2016 tarihinde 4/1-(b) kapsamında 5400 gün prim ödeme gün sayısı üzerinden
yaşlılık aylığı bağlanan ve 400 günlük hizmeti 4/1-(a) kapsamındaki
hizmetleriyle çakışması nedeniyle 1.1.2018 tarihinde iptal edilen sigortalının,
1.4.2016-31.12.2016 tarihleri arasında şirket ortaklığının devam ettiği tespit
edilmiştir. Ancak, sigortalının Kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasının (n)
bendi kapsamındaki 270 günlük süreyle aylık bağlama şartlarını yerine
getiremediğinden ve borçlanmaya esas süresi de bulunmadığından aylığının
yeniden bağlanmasına imkan bulunmamaktadır.
8.3. "8.1." ve "8.2." maddeleri kapsamında
süresi olmayanlar ile bu kapsamlardaki süreleriyle eksik hizmet süresini
tamamlayamayanlardan; isteğe bağlı sigortalılık, 2925 sayılı Kanun, Kanunun ek
5. ve ek 9. maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki sigortalılıkları tahsis
talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erenlerin eksik
hizmet süreleri, eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar belirtilen
kapsamdaki sigortalılıkları devam ettirilmek suretiyle tamamlatılacaktır.
Diğer taraftan, yukarıda belirtilen hükümler kapsamında
sigortalılıklarını aylığa hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı
koşulunu yerine getirmeleri nedeniyle istekle sona erdirdikten sonra yazılı
istekte bulunup aylık bağlananlardan, eksik hizmet süresi olduğu tespit
edilenler hakkında da istekle sona erdirilen sigortalılıkları tahsis talep
tarihinden sonra eksik hizmet süresi kadar devam ettirilecektir.
Bu madde kapsamında olan sigortalıların durumları öncelikle
"8.1" maddesi kapsamında incelenecek, bu madde kapsamında
borçlanılacak sürenin olmaması ya da bu süreyle eksik hizmet süresinin
tamamlanamaması halinde eksik kalan süre için "8.2" maddesi
kapsamında hizmeti olup olmadığı değerlendirilecek, bu kapsamda hizmeti olmakla
birlikte eksik hizmet süresinin tamamlanamaması durumunda ise bu defa
"8.2" kapsamında verilen hizmet süresinin sona erdiği tarihten
başlamak üzere tahsis talep tarihi itibariyle sona erdirilen sigortalılık
statüsü devam ettirilmek suretiyle eksik hizmet süresi tamamlatılacaktır.
Buna göre, söz konusu hizmetlerle birlikte eksik hizmet
süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle statü değişikliği yapılmaksızın
yeniden aylık hesabı yapılacak olup, aylık hesabında söz konusu hizmetlere
ilişkin prim ödeme gün sayıları ve kazançları dikkate alınacak, borçlanma
süreleri ise sadece prim ödeme gün sayısı olarak değerlendirilecektir.
Örnek: 1.1.2010 tarihinde Kanunun
ek 5. maddesi kapsamında sigortalı iken tarafına malullük aylığı bağlanan,
1.6.2017 tarihinde hizmet çakışması nedeniyle iptal edilen 200 gün 4/1-(a)
kapsamındaki hizmeti nedeniyle aylık bağlama koşullarından prim ödeme gün
sayısı şartının gerçekleşmediği anlaşılan sigortalının, tahsis talep tarihi
itibariyle sonlandırılan ek 5 kapsamındaki sigortalılığı devam ettirilerek
eksik hizmet süreleri tamamlatılacak, devam eden sigortalılık süreleri gün ve
kazanç olarak dikkate alınarak eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih
itibariyle statü değişikliği yapılmaksızın yeniden aylık hesaplanacaktır.
8.4. Eksik hizmet süresinin Yönetmeliğin geçici 35. maddesinin
birinci fıkrasının;
- (b) bendi kapsamında
tamamlatılması durumunda tahakkuk edecek borç tutarı talep tarihinde yürürlükte
olan prime esas günlük kazanç alt sınırının % 34,5!i,
- (c) bendi kapsamında
tamamlatılması durumunda tahakkuk edecek borç tutarı, talep tarihindeki prime
esas günlük kazanç alt sınırı ve devam ettirilen sigortalılık statüsü için
aranan prim oranı,
esas alınarak belirlenecektir.
"8.2." ve "8.3." maddeleri kapsamında
verilen sürelerin aylık hesabında değerlendirilmesinde, hizmetin verildiği
ilgili dönemdeki gün sayısı 30 gün, prime esas aylık kazanç ise ilgili dönemde
yürürlükte olan prime esas kazancın alt sının olarak kabul edilecektir. Ancak,
gerek borç tutarının belirlenmesinde gerekse ilgili döneme gün ve kazanç
verilmesinde 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalılığı devam ettirilenlerin
gün sayısı 15 gün olarak dikkate alınacaktır. Kanunun geçici 16. maddesi ile
geçici 29. maddesi kapsamında olanlara ise verilen hizmet süreleri karşılığı
tahakkuk ettirilecek borç tutan, anılan maddelerde hizmetin verildiği dönem
için belirlenmiş olan gün sayısı üzerinden hesaplanacak, ilgili dönemin gün
sayısı 30 gün olarak, prime esas kazanç ise borç tahakkuku yapılan gün sayısı
üzerinden belirlenecektir.
Eksik hizmet sürelerine ilişkin gerek hizmet verilmek
gerekse aylığa hak kazanmaları nedeniyle sona erdirilen sigortalılıkları devam
ettirilmek suretiyle tahakkuk ettirilecek olan prim asılları ile borçlanma
tutarları, öncelikle birikmiş aylıktan mahsup edilecek ve kalan tutar Kanunun
96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında aylıklardan kesilmek
suretiyle tahsil edilecektir.
Diğer taraftan, Yönetmeliğin geçici 35. maddesi kapsamında
eksik hizmet süreleri tamamlanan sigortalılara yapılan yersiz ödemeler, son
aylık ödenen tarihten eksik hizmet süresi kadar geriye gidilerek tespit
edilecek sürede yapılmış olan ödemeler dikkate alınarak belirlenecek ve Kanunun
96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında aylıklarından kesilmek
suretiyle tahsil edilecektir.
Örnek
1:
1.1.2012 tarihinde Kanunun ek 5. maddesi kapsamında sigortalı iken tarafına
yaşlılık aylığı bağlanan, hizmet çakışması nedeniyle iptal edilen 200 gün
4/1-(a) kapsamındaki hizmeti nedeniyle aylık bağlama koşullarından prim ödeme
gün sayısı şartının gerçekleşmediği 1.6.2017 tarihinde anlaşılan ve en son
2017/Haziran dönemi aylığı ödenen sigortalının, tahsis talep tarihi itibariyle
sonlandırılan ek 5 kapsamındaki sigortalılığı devam ettirilerek eksik hizmet
süreleri tamamlatılacak, devam eden sigortalılık süreleri gün ve kazanç olarak
dikkate alınarak eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarih itibariyle yeniden
aylık hesaplanacaktır. Bu durumda, son aylık ödenen 17.6.2017 ödeme döneminden
geriye doğru 200 gün (6 ay 20 gün) gidilerek tespit edilecek 27.11.2016
tarihini takip eden ödeme döneminden (17.12.2016) sonraki fazla ve yersiz
ödemeler Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilecektir.
Ancak, 5.12.2017 tarihinden önce aylıktan kesilerek Kanunun 96. maddesi
hükümlerine göre yersiz ödenen tutarların tamamı tahsil edilmiş olanlar ile
tahsil süreci devam edenlerin ödemiş oldukları tutarlar bu madde kapsamında
hesaplanan yersiz ödeme tutarından fazla ise iade ve mahsup edilmeyecektir.
5.12.2017 tarihinden önce aylıkları kesilerek yersiz ödeme
çıkarılmış olan sigortalıların eksik hizmet sürelerinin "8.1." madde
kapsamında sadece borçlanma suretiyle tamamlanması durumunda yeniden aylık
hesabı yapılmayacak ve aylık başlangıç tarihi değiştirilmeyecek olmakla
birlikte, bunların aylıkları 5.12.2017 tarihini takip eden ödeme döneminden
itibaren ödenecektir.
Öte yandan,
eksik hizmet süresinin "8.2."
ve "8.3." maddeler kapsamında 5.12.2017 tarihinden önce tamamlanması durumunda
eksik hizmet süresinin tamamlandığı tarih itibariyle aylıklar yeniden
hesaplanacak olup, hesaplanan aylık 5.12.2017 tarihini takip eden ödeme
döneminden itibaren ödenecektir.
Örnek 2: 5448 prim ödeme gün sayısı
üzerinden 01.10.2005 tarihinden itibaren aylık almakta iken 20.05.2017
tarihinde hizmet çakışması nedeniyle prim ödeme gün sayısının 300 gün eksildiği
tespit edilen sigortalıya Kanunun 96. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
18.000,00 TL fazla ve yersiz ödeme yapılmıştır.
Sigortalının 300 gün askerlik borçlanması yaparak
eksik prim ödeme gün sayısını tamamlaması halinde, en son aylık ödenen tarihten
borçlanılan süre kadar (10 ay) geri gidilerek 10.000 TL fazla ve yersiz ödeme
bulunmaktadır. Buna göre sigortalının;
- 18.000 TL tutarındaki
yersiz ödeme tutarının tamamının ödenmiş olması durumunda, yeniden borç kaydı
oluşturulmayacak ve fazla tahsil edilen tutarlar iade edilmeyecektir.
- 10.000 - 18.000 TL arasında
ödeme yapılmış olması durumunda, fazla tahsil edilen tutarlar iade edilmeyecek,
10.000 TL üzerinde yapılan ödeme ile 18.000 TL arasındaki borç tutarı terkin
edilecektir.
- 10.000 TL nin altında
ödeme yapılmış olması durumunda ise, 10.000 TL'den eksik kalan tutar
aylıklardan kesilerek tahsil edilecek ve bu tutarın üzerinde kalan borç terkin
edilecektir.
9. 2008/Ekim Aybaşından Önce Ölen Sigortalıların Hak
Sahiplerine Ölüm Aylığı Bağlanması
Kanunun geçici 1. maddesinin ikinci fıkrası;
"17.7.1964 tarihli ve 506 sayılı, 2.9.1971 tarihli ve 1479 sayılı,
17.10.1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17.10.1983 tarihli ve 2926
sayılı kanunlara göre bağlanan veya hak kazanan; aylık, gelir ve diğer
ödenekler ile 8.2.2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1. maddesine göre
ödenmekte olan ek ödemenin verilmesine devam edilir. Bu gelir ve aylıkların
durum değişikliği nedeniyle artırılması, azaltılması, kesilmesi veya yeniden
bağlanmasında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümleri
uygulanır." hükmünü amirdir.
Diğer taraftan, Yönetmeliğin geçici 4. maddesinin ikinci
fıkrasında yapılan değişiklik gereğince, Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen
sigortalıların hak sahiplerine gelir veya aylık bağlanmasında, sigortalıya
ilişkin koşulların tespiti ile gelir veya aylığın hesaplanması ve
paylaştırılmasında ölüm tarihindeki, hak sahiplerine ilişkin koşulların
tespitinde ise hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihteki Kanun
hükümleri uygulanacaktır.
Buna göre, sigortalının ölüm tarihi 2008/Ekim aybaşından önce olup
ilk defa 2008/Ekim aybaşından sonraki süreler için ölüm gelir/aylığı bağlanacak
olan hak sahiplerine ilişkin şartların tespitinde Kanunun 34. maddesi esas
alınacak ve aylığın kesilmesi ile yeniden başlatılmasında da Kanunun 35. madde
hükümleri uygulanacaktır. Ancak, ölüm gelir/aylıklarının hesaplanması ve hak
sahiplerine paylaştırılmasında ölüm tarihindeki mevzuat esas alınacaktır.
Örnek
1:
2008/Ekim aybaşından önce 506 sayılı Kanuna göre ölüm aylığı bağlanan ve
4/1-(a) kapsamında çalışması bulunan hak sahibi malul çocuğun kontrol muayenesi
nedeniyle aylığı 1.10.2017 tarihinde kesilmiştir. 1.6.2018 tarihinde yeniden
ölüm aylığı talebinde bulunması üzerine sevk işlemleri gerçekleştirilerek
yeniden malul olduğunun tespit edilmesi durumunda Kanunun geçici 1. maddesi
gereği 506 sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahipliği koşullan
değerlendirileceğinden, malul çocuğun çalışmasının bulunup bulunmadığına
bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanacaktır.
Örnek
2:
2008/Ekim aybaşından önce 506 sayılı Kanuna göre ölüm aylığı bağlanan, önlisans öğrencisi iken 4/1-(a) kapsamında çalışan hak
sahibi erkek çocuğun, önlisansı bitirmesi nedeniyle
aylığı mezuniyet tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle (17.2.2018)
kesilmiştir. 1/9/2018 tarihinde yeniden üniversiteye kayıt yaptırarak ölüm
aylığı talebinde bulunan erkek çocuğun hak sahipliği koşullan Kanunun geçici 1.
maddesi gereği 506 sayılı Kanun hükümlerine
göre değerlendirileceğinden, hak sahibi çocuğun çalışmasının bulunup
bulunmadığına bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanacaktır.
506, 2925, 1479 ve 2926 sayılı Kanun hükümlerine göre bağlanan, ancak
daha sonra iptal edilen aylıklar geçici 1 inci madde kapsamında kabul
edilmeyecektir.
Buna göre;
9.1. Hem Kanunun yürürlük tarihinden önceki mevzuata hem de Kanunun
34. maddesine göre ölüm gelir/aylığına hak kazanma koşullarını yerine getiren
hak sahiplerinin ölüm gelir/aylıkları, Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce de
hak sahipliği niteliği söz konusu olduğundan, zamanaşımı hükümleri de dikkate
alınarak ölüm. tarihini/hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi takip
eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
Bu hak sahiplerinin, tahsis talep tarihi itibariyle 34.
maddedeki koşulları taşımaması ancak hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihi
takip eden aybaşı ile tahsis talebinde bulunulan tarih aralığında 34. maddeye
göre hak sahibi olma koşulunun gerçekleştiği dönemlerin olması halinde bu
sürelere ilişkin aylıklar ödenecek, tahsis talep tarihinden sonraki aylıklar
ödenmeyecektir.
Örnek
1:
1.10.2006 tarihinde vefat eden 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının hak
sahibi kız çocuğunun 1.1.2016 tarihinde boşanması ve 1.1.2018 tarihinde
babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunması durumunda, kız çocuklarının
ölüm aylığına ilişkin hak kazanma koşullarında 506 ve 5510 sayılı Kanunda
farklılık bulunmadığından, hak sahibi kız çocuğunun hak sahipliği, koşulunun
oluştuğu tarihe göre değerlendirme yapılacak ve zamanaşımı hükümleri de dikkate
alınarak boşanma ilanımın kesinleştiği tarihe göre ölüm aylığı başlatılacaktır.
Örnek
2: 1.1.2000
tarihinde vefat eden 1479 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının 4/1-(a)
kapsamında çalışan, 25 yaşını tamamlamamış, önlisans
öğrencisi hak sahibi erkek çocuğunun ilk defa 10.1.2018 tarihinde ölüm aylığı
talebinde bulunması halinde, Kanunun 34 üncü maddesi hükümleri gereğince
çalışmasının bulunması nedeniyle ölüm aylığı bağlanmayacaktır. Ancak,
zamanaşımı hükümleri gereğince geriye dönük 5 yıllık süre içinde hak sahibi
niteliğinin oluştuğu dönemlere ilişkin aylıklar hak sahibine ödenecektir.
9.2. 2008/Ekim aybaşından Önce ölen 4/1-(a) ve 4/1-(b)
kapsamındaki sigortalıdan dolayı artan hisse olmadığı için ölüm aylığı
bağlanamayan ana veya babanın 5.12.2017 tarihinden sonra talepte bulunması
halinde, hak sahipliği koşullan Yönetmeliğin yürürlük tarihi itibariyle
oluştuğundan Kanunun 34. maddesi hükümlerine göre değerlendirilecek ve
koşulların oluşması halinde, 05.12.2017 tarihini takip eden aybaşından itibaren
ölüm geliri/aylığı bağlanacaktır. Hak sahiplerinin aylıklarına ilişkin
zamanaşımı kurallarının tespitinde ise 5.12.2017 tarihi esas alınacaktır.
Örnek
1:
2008/Ekim aybaşından önce vefat eden 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının aylık
almakta olan eşi, bir erkek ve bir kız çocuğu bulunmakta olup, sigortalı aylığının
tamamının ödenmesi ve artan hisse bulunmaması nedeniyle 506 sayılı Kanuna göre
aylık bağlanamayan anne/babanın, 1.2.2018 tarihinde yeniden ölüm aylığı
talebinde bulunması ve talep tarihi itibariyle 65 yaşını doldurduklarının
tespit edilmesi durumunda artan hisseye bakılmaksızın diğer çocuklarından hak
kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış
olması ve her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari
ücretin net tutarından daha az olması koşullarının yerine gelmesi şartıyla,
anne/babaya ölüm aylığı 5/12/2017 tarihini takip eden. aybaşından (1.1.2018)
itibaren başlatılacaktır. Bu durumda hisselendirme
506 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılacağından anne ve babanın her birinin
hissesi %25 olarak alınacak ve diğer hak sahiplerinin hisselerinden orantılı
olarak indirim yapılacaktır.
Örnek
2:
Örnek 1’deki anne/babanın talep tarihi itibariyle 65 yaşını doldurmamış olması
halinde, artan hisseye bakılacağından, ölüm aylığı bağlanamayacaktır. Ancak,
hak sahiplerinden kız çocuğun çalışmaya başlaması ve aylığının kesilmesi sonucu
artan hisse oluşması durumunda, diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve
aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması ve her türlü kazanç ve
irattan elde etmiş olduğu, gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az
olması halinde anne/babaya 5.12.2017 tarihini takip eden aybaşından (1.1.2018)
itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır. Bu durumda aylık hesabı ve hisselendirme 506 sayılı Kanun hükümlerine göre
yapılacağından anne ve babanın her birinin hissesi %25 olarak alınacak ve diğer
hak sahiplerinin hisselerinden orantılı olarak indirim yapılacaktır.
9.3. Sigortalının ölüm tarihi 2008/Ekim aybaşından önce
olup, 5.12.2017 tarihinden sonra malul olup olmadıklarının tespiti talebinde
bulunan hak sahibi çocukların dosyaları, talep tarihinde geçerli olan mevzuata
göre Kurum sağlık kurulunca incelenerek çalışma gücünün en az % 60'rnı kaybedip
kaybetmediklerine karar verilecektir.
Örnek:
26.5.2004 tarihinde vefat eden 4/1-(a) kapsamındaki sigortalının
"çalışarak hayatını kazanamayacak derecede malul sayılamayacağı"
karan verilen çocuğunun 5.12.2017 tarihinden sonra talepte bulunması halinde,
Kurum sağlık kurulunca talep tarihinde yürürlükte olan mevzuat çerçevesinde yapılan
değerlendirme sonucunda "çalışma gücünün en az %60 ını
kaybettiğine veya kaybetmediğine " karar verilecektir.
9.4. Sigortalının ölüm tarihi 2008/Ekim aybaşından önce
olup ilk defa 5.12.2017 tarihinden sonra talepte bulunan ve 2008/Ekim
aybaşından sonra ölüm gelir/aylığına hak kazanan hak sahibi erkek veya malul
çocukların tüm sigorta kollarına tabi çalışmaları halinde Kanunun 34. maddesi
gereğince öğrenciliğin veya maluliyetin devam etmesi durumları gözetilmeksizin
gelir/aylık bağlanmayacaktır.
9.5. 2926 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir sosyal
güvenlik kuruluşundan aylık veya gelir aldığı için ölüm aylığı iptal edilen hak
sahibi kız çocuklarının 34. maddeye göre aylığa hak kazanma koşullarını yerine
getirmesi halinde aylıkları 05.12.2017 tarihini, hak sahibi niteliğinin bu
tarihten sonra kazanılması halinde ise hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı
tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır. Ancak, bu kapsamda
Kanunun 34. maddesine göre bağlanacak aylıklara, Kanunun 54. maddesi hükümleri
uygulanarak işlem yapılacaktır.
Örnek:
1.1.1990 tarihinde vefat eden 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının hak
sahibi kız çocuğuna 1.10.2010 tarihinde bağlanan ölüm aylığı, 5434 sayılı Kanun
kapsamındaki eşinden de ölüm aylığı aldığı tespit edildiğinden 15.3.2016
tarihinde iptal edilmiştir. Hak sahibi kız çocuğunun, 20.2.2018 tarihinde
yeniden babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunması halinde, Kanunun 54.
maddesi ve Yönetmeliğin geçici 31. maddesi uyarınca yapılan karşılaştırma
işleminde iştirakçiliği Kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan Kanunun
4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılar hariç olduğundan, Kanunun 34. madde
hükümleri gereğince 5.12.2017 tarihini takip eden aybaşından (1.1.2018)
itibaren ölüm aylığı bağlanacaktır.
9.6. 2008/Ekim aybaşından önce ölen 4/1-(b)
kapsamındaki sigortalıdan dolayı ölüm aylığı talebinde bulunan ve evli olması
nedeniyle 1479 sayılı Kanun hükümleri gereğince talebi reddedilen malul kız
çocuğuna, 5.12.2017 tarihinden sonra talepte bulunması durumunda, hak sahipliği
koşullarını Yönetmeliğin yürürlük tarihi (5.12.2017) itibariyle yerine
getirdiğinden Kanunun 34. maddesi gereğince ölüm aylığı bağlanacaktır. Bu hak
sahiplerinin aylıklarına ilişkin zamanaşımı kurallarının tespitinde ise
5.12.2017 tarihi esas alınacaktır.
9.7. 5.12.2017 tarihinden önce
talepte bulunup zamanaşımı hükümlerinin uygulanması sonucu 5 yıllık sürede
gelir tespiti işlemi devam edenlerle ilgili 22.09.2016 tarih ve 5040387 sayılı
Genel Yazı gereğince işlemler sonuçlandırılacaktır.
9.8. Kanunun geçici 1. maddesi kapsamında olmayıp,
Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra 34. maddeye göre bağlanacak
gelir/aylıklar Kanunun 54. madde kapsamında değerlendirilecektir.
Örnek
1:
4/1-(a) kapsamında sigortalı iken 10.12.2017 tarihinde vefat eden sigortalının
hak sahibi eşine, 4/1-(b) kapsamında yaşlılık aylığı almakta iken 12.12.2006
tarihinde vefat eden babasından da ölüm aylığı talebinde bulunması durumunda
hak sahiplerine ilişkin koşulların tespiti Kanunun 34. maddesine göre değerlendirileceğinden
Kanunun 54. maddesi gereğince tercih ettiği aylık ödenecektir.
Örnek 2: 1.1.1990 tarihinde vefat
eden 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalının hak sahibi kız çocuğuna 1.10.2010 tarihinde bağlanan ölüm aylığı,
4/1-(a) kapsamındaki eşinden de 1.1.2010 tarihinden itibaren ölüm aylığı aldığı
tespit edildiğinden 15.3.2016 tarihinde iptal
edilmiştir. Hak sahibi kız çocuğunun, 20.2.2018 tarihinde yeniden
babasından dolayı ölüm aylığı talebinde bulunması halinde, hak sahiplerine
ilişkin koşulların tespiti Kanunun 34. madde hükümlerine göre değerlendirilerek
5.12.2017 tarihinden itibaren hak sahibi niteliğini kazanması halinde, Kanunun
54. maddesi hükümleri gereğince tercih ettiği aylık ödenecektir.
10. 2008/Ekim Öncesi
SÎD Oranı % 50'nin Altında Olup Ölüm Nedeni İş Kazası ve Meslek Hastalığına
Bağlı Olmayan Sigortalıların Hak Sahiplerine Yapılacak İşlemler
Yönetmeliğin
geçici 36. maddesi uyarınca, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte
kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik
geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden önce ölen sigortalıların,
ölümünün geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığına bağlı olmaması
nedeniyle gelir bağlanmamış hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması imkanı
getirilmiştir.
Buna göre;
- 5.12.2017 tarihinden sonra söz
konusu haktan yararlanmak için talepte bulunacak sigortalıların hak sahipleri
sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat
edecektir.
- Hak sahiplerine bağlanacak
gelir hesabında; sigortalıya ölüm tarihinde ödenen sürekli iş göremezlik
geliri, ölüm tarihinden itibaren sürekli iş göremezlik gelirine yapılan
artışlar ve alt sınır kontrolleri dikkate alınarak 2008/Ekim aybaşına
taşınacak, hak sahiplerine Kanunun yürürlük tarihi itibariyle paylaştırılacak,
paylaştırılan tutarlar bu< tarihten sonra Kanuna göre alt sınır uygulanmadan
ve seyyanen zamlara ilişkin kurallar esas alınarak ölüm geliri başlangıç
tarihine taşınacaktır.
- Yönetmelik 5.12.2017 tarihinde yürürlüğe
girdiğinden Kanunun 34. maddesine istinaden hak sahipliği koşullan ile Kanunun
97. maddesine istinaden zamanaşımı hükümleri 5.12.2017 tarihi itibariyle
değerlendirilecektir.
- Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce
(5.12.2017) ölüm geliri talebinde bulunan ancak, iş kazası veya meslek hastalığı
sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle
sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken Kanunun yürürlük tarihinden önce
ölen ve ölümün iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmaması nedeniyle
talepleri reddedilen hak sahiplerinden konuyu yargıya intikal ettirenlerin, söz
konusu davalarından feragat etmeleri ve Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonra
yeniden talepte bulunmaları halinde ölüm gelirleri bağlanacaktır.
- Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce
(5.12.2017) ölüm geliri talebinde bulunan ancak, talepleri reddedilmemiş hak
sahiplerinden yeniden talep alınmaksızın ölüm gelirleri 5.12.2017 tarihini
takip eden aybaşından itibaren başlatılacaktır.
11. Toptan Ödeme Başvuruları
5510 sayılı Kanunun 31. maddesi kapsamında yaşlılık
toptan ödemesi talebinde bulunan sigortalıların işten ayrılış bildirgesini
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi'ne eklemesi gerekmekteydi.
Ancak, Yönetmeliğin 59. maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan "Dilekçeye; Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c)
bendi kapsamındaki sigortalılardan ilgili döneme ait aylık prim ve hizmet belgesi, henüz Kuruma verilmemiş
olanlar için sigortalı işten ayrılış bildirgesi, sigortalılığına esas
faaliyetine son vereceğini beyan eden Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar
için de sigortalı işten ayrılış bildirgesi
eklenir." hükmü kaldırılmıştır.
Buna göre, 5.12.2017
tarihinden sonra yaşlılık toptan Ödemesi talebinde bulunan 4/1-(a) ve 4/1-(b)
sigortalılarının kendisinin veya varsa vekilinin ilgili üniteye veya 4/1-(c)
sigortalılarının kendisinin veya varsa vekilinin EHGM Kamu Görevlileri
Emeklilik Daire Başkanlığına örneği Kurumca hazırlanan Tahsis Talep ve Beyan
Taahhüt Belgesi ile başvurması yeterli olacak, işten ayrılış bildirgesinin
dökümü ilgili programlardan alınarak sigortalının dosyasında muhafaza
edilecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğince işlem yapılmasını rica ederim.