Tarih : 22.07.2013
Konu : 6486 sayılı Kanunda öngörülen sigorta
primi teşviki düzenlemeleri
1- GENEL AÇIKLAMALAR
Bilindiği üzere, 29.5.2013 tarihli ve 28661 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren 6486 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5.
maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun
81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin yedinci cümlesi ile son cümlesi
yürürlükten kaldırılmış, aynı fıkraya aşağıdaki (i) bendi eklenmiş, aynı
maddeye birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra ve maddenin sonuna
aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
i) Özel
sektör işverenlerinin yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere 4.
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak yurt içinden
götürülen sigortalılar için, bu maddenin (f) bendine göre prime esas kazanç
üzerinden ödenecek primin işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden
tutar Hazinece karşılanır. Bu bent hükümlerinden
faydalanabilmek için; çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak işverenler
tarafından bu Kanun uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet
belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmesi, bu sigortalılara ilişkin
olarak yatırılması gereken sigorta primi tutarlarının Hazinece karşılanmayan
kısmının yasal süresi içinde işverenlerce ödenmiş olması ve bu işverenlerin
Kuruma prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme
zammı borcunun bulunmaması şarttır. Ancak Kuruma olan prim, idari para
cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 6183
sayılı Kanunun 48. maddesine göre tecil ettiren ve taksitlendiren işverenler
ile taksitlendirme ve yapılandırma kanunlarına göre taksitlendiren ve
yapılandıran işverenler bu tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaları devam
ettiği sürece bu bent hükmünden yararlandırılır. 5335 sayılı
Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait
işyerleri; 2886 sayılı Kanun ve 4734 sayılı Kanun hükümlerine istinaden yapılan
alım ve yapım işleri, 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işlerine
ilişkin işyerleri; ek 2. madde kapsamında uygulanan teşvikten yararlanan
işyerleri ile sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmak suretiyle çalışanlar
hakkında bu bent hükümleri uygulanmaz. Hazineden karşılanan prim
tutarları, işverenler bakımından gelir ve kurumlar vergisi matrahının
tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.”
“On ve
üzerinde sigortalı çalıştıran işyerlerine uygulanmak üzere, birinci fıkranın
(ı) bendinde belirtilen ve Hazinece karşılanan puana, prime esas kazanç alt
sınırı üzerinden altı puana kadar ilave puan eklemeye, sosyo-ekonomik
gelişmişlik endeksini dikkate almak suretiyle ilave puan uygulanacak illeri ve
uygulama süresini belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.”
“Yapılan kontrol ve
denetimlerde, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya
bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi hâlinde,
işverenler bir yıl süreyle bu maddeyle sağlanan destek unsurlarından
yararlanamaz. Bu madde kapsamındaki teşvikten yersiz olarak faydalanıldığının
tespiti hâlinde, yararlanılan teşvik tutarı işverenden gecikme cezası ve
gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
Bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık, Maliye Bakanlığı ve
Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.”
5510 sayılı Kanunun 81. maddesine 6486 sayılı Kanun ile eklenen
ikinci fıkra hükmünün Bakanlar Kuruluna verdiği yetkiye istinaden, 14.7.2013
tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 30.5.2013 tarihli ve 2013/4966 sayılı
Bakanlar Kurulu kararıyla da, anılan fıkrada öngörülen işveren hissesi sigorta
primi teşviki kapsamına giren yerler, uygulama süresi ile malullük, yaşlılık ve
ölüm sigorta primlerinde beş (5) puanlık prim indirimine ilave olarak, prime
esas kazanç alt sınırı üzerinden uygulanacak olan işveren hissesi sigorta primi
teşvikine ilişkin prim oranı (6 puan) belirlenmiş bulunmaktadır.
Söz
konusu düzenlemelere ilişkin uygulamanın usul ve esasları ise aşağıda
açıklanmıştır.
2-
İŞVERENLERCE YURTDIŞINA GÖTÜRÜLEN/GÖNDERİLEN SİGORTALILAR İÇİN UYGULANACAK
İŞVEREN HİSSESİ SİGORTA PRİMİ TEŞVİKİ
2-1-
Sigorta Prim Teşviki Kapsamı
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine göre; genel sağlık
sigortası prim oranının işveren hissesine ait kısmından yapılması öngörülen beş
(5) puanlık prim indiriminden, anılan Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki sigortalıları çalıştıran özel sektör işyeri işverenleri
yararlanabileceklerdir.
Bu
bağlamda, 6486 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci
fıkrasına eklenen (i) bendi hükümlerinden, özel sektör işyeri işverenlerince
yurtdışındaki işyerlerinde çalıştırmak üzere;
- 5510
sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında sosyal
güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürülen Türk işçilerinden,
- Sosyal
güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkeler ile sosyal güvenlik sözleşmesi
imzalanmış ülkelere 5510 sayılı Kanunun 10. maddesi kapsamında geçici görevle
gönderilen sigortalıların Türkiye’deki sigortalılık statüsüne göre ödenecek
sigorta primlerinde sigorta kolları bakımından genel sağlık sigortası
primlerinin bulunması halinde, bahse konu işçilerden,
- Almanya
ile yapılan “İstisna Akdi” sözleşmesi çerçevesinde Almanya’ya götürülen Türk
işçilerinden,
dolayı, anılan Kanunda öngörülen ve bu Genelgede
belirtilen şartların sağlanması kaydıyla, genel sağlık sigortası primlerinde
beş (5) puanlık prim indiriminden yararlanılacaktır.
Dolayısıyla, yukarıda açıklanan bahse konu sigortalılardan dolayı,
yurtdışında çalıştığı süreler için 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci
fıkrasının (ı) bendi uyarınca malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinde
beş (5) puanlık prim indiriminden yararlanılamayacak, ancak bu sigortalıların
çalışmak üzere yurtdışına götürüldüğü/geçici olarak gönderildiği sürelerden dolayı
aynı maddenin (i) bendi hükümleri kapsamında genel sağlık sigortası primlerinde
beş (5) puanlık prim indiriminden yararlanılacaktır.
Örnek 1: Hollanda ile Ülkemiz arasında imzalanan
sosyal güvenlik sözleşme hükümleri kapsamında, kısa vadeli sigorta kolları prim
oranı %2 olan (A) Limited Şirketi, Türkiye’de mevcut işyerinde çalıştırmakta
olduğu (B) sigortalısını Hollanda’da kurulu bulunan işyerinde çalıştırmak üzere
geçici görevle göndermesi halinde yurtdışında bulunduğu süreler için ödenmesi
gereken genel sağlık sigorta primlerinin işveren hissesinin beş (5) puanlık
kısmı Hazinece karşılanacak, ancak bu sigortalıdan dolayı geçici görevle
yurtdışında bulunduğu süreler için 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci
fıkrasının (ı) bendinde öngörülen malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta
primlerinde beş (5) puanlık prim indiriminden yararlanılamayacaktır.
Buna
karşın, 1.9.1985 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye - Libya Sosyal Güvenlik
Sözleşmesi ve İdari Anlaşması gereğince Libya’da Türk müteahhitleri
yanında çalışan Türk işçileri hakkında genel sağlık sigortası primi hariç diğer
sigorta kollarına ilişkin yükümlülükler Ülkemizde açılacak olan işyeri dosyası
üzerinden yerine getirildiğinden, Libya’ya çalıştırılmak üzere götürülen Türk
işçilerinden dolayı 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (i)
bendi hükümlerinde öngörülen sigorta primi teşvikinden yararlanılamayacaktır.
Diğer
taraftan, Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında yapılan sosyal güvenlik sözleşme
hükümlerinde, yurtdışına çalışmak üzere gönderilen işçilerin o ülkede
çalışabilecekleri süreye ilişkin hükümler de yer almakta olup, genel sağlık
sigorta primlerinde beş (5) puanlık prim indiriminden, sosyal güvenlik
sözleşmesinde belirtilen süreler dahilinde
yararlanılması gerekmektedir.
2-2- Sigorta
Primi Teşvikinden Yararlanılacak Sigortalılar
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi hükümlerinde, ilave
istihdam yönünden herhangi bir düzenleme yer almadığından, gerek Kanun hükmünün
yürürlüğe girdiği 1.6.2013 tarihinden önce işe alınan ve sigortalılığı devam
eden, gerekse bu tarihten sonra işe alınan sigortalıların tamamından dolayı
yararlanılacaktır.
Bu
bağlamda, bahse konu sigorta primi teşvikinden yararlanmak üzere 06486 kanun
numaralı aylık prim ve hizmet belgesinin seçilmesi gerekmekte olup, bu belge 1,
4, 5, 6, 13, 20, 21, 29, 30, 32, 33, 35 ve 36 nolu
belge türleri ile birlikte seçilebilecektir.
Buna
karşın,
- Sosyal
güvenlik destek primine tabi çalışanlardan,
-
Libya’da çalışanlardan,
- 3308
sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim
gören öğrencilerden,
- Meslek
liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri
sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerden,
- 4046
sayılı Kanunun 21. maddesi kapsamında iş kaybı tazminatı alanlardan,
- Harp malülleri ile 3713 ve 2330 sayılı Kanunlara göre vazife malüllüğü aylığı alanlardan,
dolayı, genel sağlık sigortası primlerinde beş (5)
puanlık prim indiriminden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle 2,
7, 12, 14, 19, 22, 23, 24, 25, 28, 31, 34, 37, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 90, 91
ve 92 nolu belge türleri ile 06486 kanun numaralı
aylık prim ve hizmet belgesinin seçilmesine sistem tarafından izin
verilmeyecektir.
2-3-
Sigorta Primi Teşvikinden Yararlanılmaya Başlanılacak Tarih
6486 sayılı Kanunun 14. maddesinde, 5510 sayılı Kanunun 81.
maddesine eklenen (i) bendi hükümlerinin Kanun hükmünün yayımını takip eden
aybaşından itibaren yürürlüğe gireceği öngörüldüğünden, bahse konu Kanun
hükümleri 1.6.2013 tarihinden itibaren geçerli olacak, dolayısıyla anılan Kanun
kapsamında sigorta primi teşvikinden yararlanılacak ilk aylık prim ve hizmet
belgesi 2013/Haziran ayına ilişkin belge olacaktır.
Anılan
Kanun hükmünden yararlanabilmek için kapsama giren sigortalılara ilişkin aylık
prim ve hizmet belgelerinin 06486 kanun numarası seçilmek suretiyle
düzenlenmesi yeterli olup, bahse konu sigorta primi teşvikinden
yararlanılabilmesi amacıyla işverenlerce işyerinin bağlı bulunduğu sosyal
güvenlik il/merkez müdürlüğüne başvuruda bulunulmasına gerek bulunmamaktadır.
2-4-Hazinece
Karşılanacak İşveren Hissesi Sigorta Prim Tutarının Hesaplanması
6486 sayılı Kanunun 5. maddesi uyarınca, özel sektör işyeri
işverenlerince yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ya da
geçici görevle gönderilen 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki sigortalılar için ödenmesi gereken genel sağlık
sigortası primlerinin prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanan işveren
hisselerinin beş (5) puanlık kısmı Hazinece karşılanacaktır.
Örnek 2; Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı % 2
olan (C) Limited Şirketi tarafından Ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi
imzalanmamış olan Irak’a çalışmak üzere (D) Türk işçisinin götürülmesi halinde,
bahse konu sigortalı hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık
sigortası hükümleri uygulanacağından, bu sigortalının 2013/Haziran ayına
ilişkin prime esas kazanç tutarının 3.000,00 TL olduğu varsayıldığında;
2013/Haziran
ayına ilişkin olarak Hazinece karşılanacak olan tutar (genel sağlık sigortası
primi işveren hissesinin beş puan karşılığı tutar) = 3.000,00 TL*5/100 = 150,00
TL,
İşveren
tarafından ödenmesi gereken tutar ise Hazinece karşılanmayan genel sağlık sigortası
primi işveren ve sigortalı hissesi (%2,5+%5) ile kısa vadeli sigorta kolları
primi (%2) olmak üzere prime esas kazanç tutarı üzerinden toplam %9,5’lik kısma
ilişkin sigorta primi ise;
İşveren
tarafından ödenmesi gereken tutar = 3.000,00*9,5/100=
285,00 TL,
olacaktır.
Örnek 3: 1 nolu örnekteki
işyeri işverenince Türkiye’deki işyerinden Hollanda’da kurulu işyerine geçici
görevle gönderilen (B) sigortalısına ilişkin sigorta primlerinin tüm sigorta
kolları üzerinden Türkiye’den ödendiği varsayıldığında, adıgeçen
Ülkeye gönderilen (B) sigortalısı için prime esas kazanç tutarı üzerinden genel
sağlık sigortası priminin beş puanlık kısmı Hazinece karşılanacak olup, bu
sigortalının prime esas kazanç tutarının 2.500,00 TL olduğu varsayıldığında,
Hazinece
karşılanacak olan tutar (genel sağlık sigortası primi işveren hissesinin beş
puan karşılığı tutar) = 2.500,00 TL*5/100 = 125,00 TL,
İşveren
tarafından ödenmesi gereken tutar ise Hazinece karşılanmayan genel sağlık
sigortası primi işveren ve sigortalı hissesi (%2,5+%5), kısa vadeli sigorta
kolları primi (%2) ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi (%20) olmak
üzere prime esas kazanç tutarı üzerinden toplam %29,5’lik kısma ilişkin sigorta
primi ise;
İşveren
tarafından ödenmesi gereken tutar = 2,500,00*29,5/100=
737,50 TL,
olacaktır.
2-5-
Kuruma Olan Prim, İdari Para Cezası ve Bunlara İlişkin Gecikme Cezası ve
Gecikme Zammı Borçlarının Çeşitli Kanunlar Gereğince Yapılandırılmış veya 6183
Sayılı Kanunun 48. Maddesine İstinaden Tecil ve Taksitlendirilmiş Olması
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi uyarınca, genel
sağlık sigortası primlerinin beş (5) puanlık kısmının Hazinece karşılanabilmesi
için, işverenlerin, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para
cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının
bulunmaması gerekmektedir. İşverenlerin muaccel borçlarının bulunup bulunmadığı
hususu ise, her bir işyeri bazında ayrı ayrı değerlendirilecektir.
Buna göre, uygulama,
işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerleri bazında değil, sigorta prim
indiriminden yararlanılacak işyeri bazında yapılacak olup, kapsama giren bir
işverenin aynı veya farklı sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünde işlem gören
birden fazla işyeri dosyasının bulunması halinde, genel sağlık sigortası
primlerinde beş (5) puanlık prim indiriminden, muaccel sigorta primi, işsizlik
sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve
gecikme zammı borcu bulunmayan işyerlerinden dolayı yararlanılabilecek, buna
karşın, muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile
bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan işyerlerinden
dolayı ise, (sözkonusu borçlar ödenmediği sürece)
bahse konu sigorta prim indiriminden yararlanılamayacaktır.
Genel sağlık sigortası primlerinde beş (5) puanlık prim
indiriminden yararlanacak olan işverenin muaccel sigorta primi, işsizlik
sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve
gecikme zammı borçlarının bulunmaması gerekmekle birlikte, sözkonusu
borçların çeşitli kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış veya 6183 sayılı
Kanunun 48. maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş olması ve
yapılandırma veya taksitlendirme işlemlerinin devam ediyor olması kaydıyla, sözkonusu indirimden yararlanılabilecektir.
Bu bakımdan, muaccel borçları, çeşitli kanunlar gereğince yeniden
yapılandırılmış ya da 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden tecil ve
taksitlendirilmiş olan işverenler, yapılandırma veya taksitlendirme
işlemlerinin devam ediyor olması ve yapılandırma veya taksitlendirme kapsamına
girmeyen muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile
bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının da bulunmaması
kaydıyla, aylık prim ve hizmet belgelerini 06486 kanun numarasını seçmek
suretiyle Kuruma gönderebileceklerdir.
Bu kapsamda, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının
(i) bendinde öngörülen genel sağlık sigortası primlerinde beş (5) puanlık prim
indiriminden yararlanmak amacıyla, aylık prim ve hizmet belgelerini 06486 kanun
numarasını seçmek suretiyle göndermek isteyen işverenlerin, çeşitli kanunlar
gereğince yeniden yapılandırılmış ya da 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine
istinaden tecil ve taksitlendirilmiş borçları varsa, bu borçlar sorgulama
sırasında dikkate alınamamaktadır.
Dolayısıyla, genel sağlık sigortası primlerinde beş (5) puanlık
prim indiriminden yararlanmak amacıyla aylık prim ve hizmet belgelerini 06486
kanun numarası seçerek göndermek isteyen işverenlerin Kuruma olan borçları,
çeşitli kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış ya da 6183 sayılı Kanunun
48. maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş ise bilgisayar
programlarınca yapılacak olan sorgulama sırasında, bu işverenlerin yalnızca
yapılandırma veya tecil ve taksitlendirme kapsamına girmeyen dönemlere ilişkin
muaccel borçlarının olup olmadığına bakılabilmektedir.
Bu
sebeple, borçları çeşitli Kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış veya tecil
ve taksitlendirilmiş işverenlerden, yeniden yapılandırma veya tecil ve
taksitlendirme anlaşmaları bozulması gerektiği halde bozulmamış olanların ödeme
planlarının, en geç bozma koşulunun oluştuğu tarihten itibaren bir ay içinde
bozulması icabetmektedir.
Borçları
6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş yada ilgili kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış
olmasına rağmen ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi nedeniyle
taksitlendirme/yapılandırma anlaşmaları bozma koşuluna girmiş olan
işverenlerin/alt işverenlerin aylık prim ve hizmet belgelerini 06486 kanun
numarasını seçmeksizin düzenlemeleri gerekmekte olup, söz konusu işverenler ile
ilgili olarak yapılacak bozma işlemlerinin, yukarıda belirtilen süre içinde
tamamlanıp tamamlanmadığının ilgili sosyal güvenlik il/merkez müdürleri
tarafından düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.
3- ON VE
ÜZERİNDE SİGORTALI ÇALIŞTIRAN İŞVERENLER İÇİN UYGULANACAK İŞVEREN HİSSESİ
SİGORTA PRİMİ TEŞVİKİ
3-1-
Sigorta Primi Teşviki Kapsamı
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi
teşvikinden, 30.5.2013 tarihli ve 2013/4966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki
(I), (II) ve (III) sayılı
listelerde yeralan ve aşağıdaki tabloda belirtilen
yerlerde faaliyet gösteren işyerlerinden, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin
birinci fıkrasının (ı) bendi hükümlerinden yararlanıp, aynı Kanunun 4.
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında on (dahil)
ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektöre ait işyerleri
yararlanabilecektir.
|
(I)
SAYILI LİSTE (4 yıl) |
(II)
SAYILI LİSTE (5 yıl) |
(III)
SAYILI LİSTE (6 yıl) |
|
Afyonkarahisar
|
Adıyaman
|
Ağrı |
|
Amasya |
Aksaray
|
Ardahan
|
|
Artvin |
Bayburt
|
Batman |
|
Bartın |
Çankırı
|
Bingöl |
|
Çorum |
Erzurum
|
Bitlis |
|
Düzce |
Giresun
|
Diyarbakır
|
|
Elazığ |
Gümüşhane
|
Hakkari |
|
Erzincan
|
Kahramanmaraş
|
Iğdır |
|
Hatay |
Kilis |
Kars |
|
Karaman
|
Niğde |
Mardin |
|
Kastamonu
|
Ordu |
Muş |
|
Kırıkkale
|
Osmaniye
|
Siirt |
|
Kırşehir
|
Sinop |
Şanlıurfa
|
|
Kütahya
|
Tokat |
Şırnak |
|
Malatya
|
Tunceli
|
Van |
|
Nevşehir
|
Yozgat |
Bozcaada-Gökçeada
ilçeleri |
|
Rize |
|
|
|
Sivas |
|
|
|
Trabzon |
|
|
|
Uşak |
|
|
On ve
üzerinde sigortalı çalıştırıldığının tespiti sırasında aylık prim ve hizmet
belgelerinde kayıtlı sigortalılar dikkate alınacaktır. İşverenlerce,
aynı aya/döneme ilişkin olarak kanun numaralı ya da kanun numarası
seçilmeksizin birden fazla aylık prim ve hizmet belgesinin verilmiş olması
halinde, sigortalı sayısının tespitinde, farklı belge türleri ile birden fazla
bildirimi yapılan her bir sigortalı için tek bir kayıt dikkate alınmak
suretiyle bu belgelerde kayıtlı sigortalıların toplam sayısı dikkate alınacaktır.
Örnek 4: Sigorta
primi teşviki kapsamına giren Erzurum ilinde faaliyet gösteren (F) gerçek
kişisine ait işyerinde 13 sigortalının çalıştığı ve bahse konu sigortalılardan,
- 5
sigortalının 06111 kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgesiyle,
- 1
sigortalının 54857 kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgesiyle,
bildirildiği varsayıldığında, bu Genelgede
açıklanan diğer şartların da sağlanması kaydıyla kalan 7 sigortalının 56486
kanun numarası seçilmek suretiyle düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgesi ile
bildirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Bu kapsamda, sosyal güvenlik destek
primine tabi çalışanlar sigortalı sayısının tespitinde dikkate alınacak, buna
karşın aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler,
meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri
sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler toplam sigortalı sayısı
hesabında dikkate alınmayacaktır.
Sigorta primi teşvikinden yararlanmakta olan bir işyerinden daha
sonra sigortalı çıkartılması nedeniyle, bir sonraki ayda çalışan sigortalı
sayısında azalma olmasına bağlı olarak, bu işyerinden Kuruma bildirilen
sigortalı sayısının on (10) sigortalının altına düşmesi halinde o ay için
sigorta primi teşvikinden yararlanılamayacak, dolayısıyla bu işyerinde çalışan
sigortalı sayısı yeniden on (10) sigortalıya ulaşmadıkça sigorta primi işveren
hissesi teşvikinden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
30.5.2013
tarihli ve 2013/4966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen yerlerde aynı
işverene ait birden fazla işyerinin bulunması durumunda ise, asgari on (10)
sigortalı çalıştırma şartı, işyerlerinin her biri için ayrı ayrı
değerlendirilecektir.
Diğer
taraftan, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrası hükmü 1.1.2013
tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden, 2013/Ocak ayına ilişkin aylık prim
ve hizmet belgesinden başlamak üzere yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanmak
suretiyle on (10) ve üzerinde sigortalı çalıştıran işyerleri de kapsama
girmektedir.
Örnek-5: Sivas
ilinde 15.10.2012 tarihinde faaliyete geçen (K) Anonim Şirketine ait işyerinde
kanun kapsamına alındığı tarih itibariyle 7 sigortalı çalıştırıldığı, 18.02.2013
tarihinde yeni işe başlayan 3 sigortalı ile birlikte işyerinde çalışan
sigortalı sayısının 2013/Şubat ayında 10 sigortalı olduğu varsayıldığında,
Bahse
konu işveren, 2013/Ocak ayı için sigorta primi işveren hissesi teşvikinden
yararlanamayacak, ancak 2013/Şubat ayında aylık prim ve hizmet belgesinde
kayıtlı on (10) sigortalısının tamamı için sigorta primi işveren hissesi
teşvikinden yararlanabilecektir.
3-2-
Sigorta Primi Teşvikinden Yararlanılacak Sigortalılar
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi hükümlerinden
yararlanmakta olan, on (10) ve üzerinde sigortalı çalıştıran özel sektör işyeri
işverenleri, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki
sigorta primi teşvikinden yararlanmak amacıyla, 46486/56486/66486
kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgelerini 1, 4, 5, 6, 13, 24, 29, 30, 31,
32, 33, 34, 35, 36 ve 37 nolu belge türleri ile
birlikte seçebilecektir.
Buna
karşın,
- Sosyal
güvenlik destek primine tabi çalışanlardan,
-
Yurtdışında çalışan sigortalılardan,
- 3308
sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ve mesleki işletmelerde eğitim
gören öğrencilerden,
- Meslek
liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri
sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerden,
-
Yalnızca işsizlik sigortası primlerine tabi olanlardan,
- Harp malülleri ile 3713 ve 2330 sayılı Kanunlara göre vazife malüllüğü aylığı alıp, yalnızca kısa vadeli sigorta
kollarına tabi olanlardan,
dolayı, söz konusu prim indiriminden yararlanılması
mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, 2, 7, 12, 14, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 28,
39, 41, 42, 43, 44, 45, 90, 91 ve 92 nolu belge
türleri ile 46486/56486/66486 kanun numaralı aylık
prim ve hizmet belgelerinin seçilmesine sistem tarafından izin verilmeyecektir.
3-3-
Sigorta Primi Teşvikinden Yararlanılacak Süre
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi
teşvikinden yararlanılacak olan süre, işyerinin faaliyette bulunduğu bölgeye
göre farklı olup, Kanun hükmünün yürürlüğe girdiği 1.1.2013 tarihinden itibaren
uygulanmak üzere 30.5.2013 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı eki;
- (I)
sayılı liste kapsamında olan illerde faaliyet gösteren işyerleri 4 yıl (46486
kanun numaralı belge) süreyle,
- (II)
sayılı liste kapsamında olan illerde faaliyet gösteren işyerleri 5 yıl (56486
kanun numaralı belge) süreyle,
- (III)
sayılı liste kapsamında olan il ve ilçelerde faaliyet gösteren işyerleri 6 yıl
(66486 kanun numaralı belge) süreyle,
sigorta primi teşvikinden yararlanabileceklerdir.
Dolayısıyla,
sigorta primi teşvikinin uygulama süresi;
- (I)
sayılı liste kapsamındaki illerde faaliyet gösteren işyerleri için 31.12.2016
tarihi itibariyle,
- (II)
sayılı liste kapsamındaki illerde faaliyet gösteren işyerleri için 31.12.2017
tarihi itibariyle,
- (III)
sayılı liste kapsamındaki il ve ilçelerde faaliyet gösteren işyerleri için 31.12.2018
tarihi itibariyle,
sona erecektir.
Diğer
taraftan, bahse konu Kanun hükümleri 1.1.2013 tarihinden geçerli olmak üzere
yürürlüğe girdiğinden, 2013/Ocak ila 2013/Mayıs aylarına ilişkin olarak gerek
kanun numarası seçmeksizin, gerekse 05510 kanun numarası seçilerek aylık prim
ve hizmet belgesi düzenleyen işverenlerin sonradan, işyerinin faaliyette
bulunduğu bölgeye göre 46486/56486/66486 kanun
numaralı aylık prim ve hizmet belgeleri düzenlemek suretiyle geriye yönelik
olarak sigorta primi teşvikinden yararlanmak istemeleri halinde;
Her bir
ay için ayrı ayrı olmak üzere ünitece yapılacak inceleme neticesinde;
- On ve
üzerinde sigortalı çalıştırıldığının,
- Aylık
prim ve hizmet belgesinin düzenlendiği işyerinden dolayı, prim belgesinin
Kuruma gönderildiği tarih itibariyle Kuruma muaccel sigorta primi, işsizlik
sigortası primi ve idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve
gecikme zammı borçlarının bulunmadığının,
- Aylık prim ve hizmet belgesinin Kuruma verilmesi gereken yasal
sürenin son gününde, Türkiye genelinde muaccel sigorta primi, işsizlik
sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve
gecikme zammı borçlarının, işverenin gerçek kişilik olması halinde ayrıca 5510
sayılı Kanunun 4/1-b kapsamında borçlarının bulunup bulunmadığının kontrol
edilerek, muaccel borcun bulunmadığının, ya da bu borcun 16 yaşından büyükler
için belirlenmiş olan brüt asgari ücretten fazla olmadığının,
- Daha
önce kanun türü seçilmeksizin yada 05510 kanun
numarası seçilerek düzenlenmiş asıl/ek nitelikteki aylık prim ve hizmet
belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmiş olduğunun,
- Kanun
numarası seçilmeksizin yada 05510 kanun numarası seçilerek
düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için düzenlenecek iptal nitelikteki
belgeler ile 46486/56486/66486 kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgesi
seçilmek suretiyle düzenlenmiş asıl nitelikteki aylık prim ve hizmet
belgelerinde kayıtlı sigortalılar, bu sigortalıların prim ödeme gün sayıları ve
prime esas kazanç tutarlarının aynı olup olmadığı kontrol edildikten sonra,
aynı olduğunun,
-
Tahakkuk etmiş sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmiş olduğunun,
- Yapılan
kontrol ve denetimler sonucunda kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığına veya
bildirilen sigortalıları fiilen çalıştırmadığına ilişkin tespitin
bulunmadığının,
anlaşılması halinde, daha önce
yasal süresi içinde kanun numarası seçilmeksizin ya da 05510 kanun numarası
seçilmek suretiyle Kuruma verilmiş aylık prim ve hizmet belgeleri için iptal
nitelikte, 46486/56486/66486 kanun numaralı asıl nitelikte aylık prim ve hizmet
belgesi düzenlenerek işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il/merkez
müdürlüğüne kağıt ortamında verilmek suretiyle kapsama giren sigortalılardan
dolayı geriye yönelik olarak sigorta primi teşvikinden yararlanılması mümkün
bulunmaktadır.
Bu
durumda, işverenlerce sigorta primi teşvikinden geriye yönelik yararlanmak
üzere 2013/Ocak ila 2013/Mayıs aylarına ilişkin 46486/56486/66486
kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenerek Kuruma verilmesi
halinde, Hazinece karşılanacak olan kısma ilişkin geriye yönelik hesaplanacak
fark işveren hissesi sigorta primi tutarlarının, işverenin Türkiye genelinde yasal
ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası
ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarına ya da bu
borçların 6183 sayılı Kanunun 48. maddesi kapsamında tecil ve taksitlendirilmiş
veya ilgili kanunlar uyarınca yeniden yapılandırılmış ve tecil
taksitlendirme/yapılandırma işlemlerinin devam ediyor olması halinde,
taksitlendirme/yapılandırma işleminin iptalini gerektirmeyen yasal ödeme süresi
geçmiş taksitlere/sigorta primlerine mahsup edilmesi, yukarıda belirtilen
nitelikte borcun bulunmaması ve işverence talep edilmesi halinde ise cari ay
prim borçlarına mahsup edilmesi ya da işverene iade edilmesi gerekmektedir.
3-4-Hazinece
Karşılanacak İşveren Hissesi Sigorta Primi Tutarının Hesaplanması
Sigorta primi teşvikinden, öncelikle 5510 sayılı Kanunun 81.
maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen prime esas kazanç üst
sınırına kadar olan kazançlar üzerinden hesaplanacak malullük, yaşlılık ve ölüm
sigorta primlerinde beş (5) puanlık prim indirimi, ardından Bakanlar Kurulunca
belirlenen altı (6) puan kadar prime esas kazanç alt sınırına kadar olan
kazançlar üzerinden hesaplanan işveren hissesine karşılık gelen tutarın toplamı
sigorta primi kadar yararlanılacak olup, sigorta primi teşvikinden yararlanılacak
olan toplam işveren hissesi ise %11 olacaktır.
Örnek 6; Kısa
vadeli sigorta kolları prim oranı %1 olan (L) gerçek kişi işverenince
çalıştırılan 12 sigortalının 2013/Haziran ayına ilişkin prim ödeme gün
sayısının (300), prime esas kazanç tutarının ise 15.000,00 TL olduğu
varsayıldığında,
SPEK
tutarı üzerinden 5 puanlık indirim karşılığı Hazinece karşılanacak olan tutar =
15.000,00*5/100 = 750,00 TL
Asgari
ücret üzerinden 6 puanlık indirim karşılığı Hazinece karşılanacak olan tutar =
300*32,62*6/100 = 587,16 TL
olmak üzere toplam=750,00+587,16= 1.337,16 TL Hazinece karşılanacak
olan tutar,
İşverence
ödenmesi gereken tutar ise;
15.000,00*33,5/100 =5.025,00 TL,
5.025,00
TL- 1.337,16 TL= 3.687,84 TL olacaktır.
3-5-
İşyerinin Yasal Ödeme Süresi Geçmiş Prim ve İdari Para Cezası Borcunun
Bulunmaması/Yeniden Yapılandırılmış veya Tecil ve Taksitlendirilmiş Olması
30/5/2013 tarihli ve 2013/4966 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararının 3. maddesinde, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının
(ı) bendinde öngörülen sigorta primi teşvikinden yararlanamayan işyerleri
hakkında anılan Karar hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlandığından, Kuruma
yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para
cezası ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan
işyerleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinde beş (5) puanlık prim
indiriminden yararlanamayacağından, bu işyerlerinin altı (6) puanlık ilave prim
indiriminden de yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Bu bakımdan,
46486/56486/66486 kanun numaralı aylık prim ve hizmet
belgesinin düzenlendiği işyerinin bahsekonu sigorta
primi teşvikinden yararlanabilmesi için, öncelikle bu işyerinden kaynaklanan
yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para
cezası ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması,
borcu bulunmakla birlikte, bu borçların çeşitli kanunlar gereğince
yapılandırılmış veya 6183 sayılı Kanunun 48. maddesine istinaden tecil ve
taksitlendirilmiş olması ve yapılandırma/tecil ve taksitlendirme işlemlerinin
bozma koşuluna girmemiş olması gerekmektedir.
3-6-
Sigorta Primi Teşvikinden Yararlanacak Olan İşverenin Türkiye Genelinde Yasal
Ödeme Süresi Geçmiş Sigorta Primi, İşsizlik Sigortası Primi, İdari Para Cezası
ve Bunlara İlişkin Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Borçlarının
Bulunmaması/Yeniden Yapılandırılmış veya Tecil ve Taksitlendirilmiş Olması
İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik ve Desteklerde Sosyal
Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin
Usul ve Esaslara Dair Tebliğin 6. maddesinde, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince
16 yaşından büyük işçiler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarına
kadar olan borçların destek ve teşviklerin verilmesi sırasında dikkate
alınmayacağı açıklanmıştır.
Bu bağlamda, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında
öngörülen sigorta primi teşvikinin bölgesel sigorta primi teşviki olduğu
dikkate alınarak, 5510 sayılı Kanunun 90. maddesinin altıncı fıkrası kapsamına,
dolayısıyla anılan Tebliğ kapsamına girmesi nedeniyle söz konusu sigorta primi
teşvikinden yararlanılabilmesi için, işverenin Türkiye genelinde yasal ödeme
süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve
bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları ile işverenin gerçek
kişilik olması halinde ayrıca 5510 sayılı Kanunun 4/1-b kapsamındaki borçları
toplamının 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan brüt asgari ücretten
fazla olmaması veya fazla olmakla birlikte söz konusu borçların 6183 sayılı
Kanunun 48. maddesine istinaden tecil ve taksitlendirilmiş ya da çeşitli
kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış olması, ayrıca yapılandırma veya
taksitlendirme işlemlerinin devam ediyor (bozulma şartlarının oluşmamış) olması
gerekmektedir.
Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para
cezası borcunun bulunup bulunmadığının tespiti sırasında, işverenlerin kendi
adına tescil edilmiş tüm işyerleri ile ortak, üst düzey yönetici, işveren
vekili ve aracı olarak işlem gördüğü işyerlerinden kaynaklanan prim ve idari
para cezası borçlarına, işverenin gerçek kişi olması halinde, ayrıca kendi
sigortalılığından kaynaklanan 5510/4-1-b kapsamındaki yasal ödeme süresi geçmiş
prim borçlarına bakılmaktadır.
Buna
karşın, söz konusu sigorta primi teşvikinden yararlanılmasına yönelik olarak
aylık prim ve hizmet belgelerinin 46486/56486/66486
kanun numaraları seçilmek suretiyle Kurumumuza gönderilmesi sırasında, sistem
tarafından yalnızca aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlendiği işyerinden kaynaklanan
borçların olup olmadığı sorgulanabilmektedir.
Bu
nedenle, 46486/56486/66486 kanun numaralı aylık prim
ve hizmet belgelerinin düzenlendiği işyerinden dolayı Kurumumuza yasal ödeme
süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmadığı halde, kendi adına
tescil edilmiş diğer işyerleri ile ortak, üst düzey yönetici, işveren vekili ve
aracı olarak işlem gördüğü işyerlerinden kaynaklanan yasal ödeme süresi geçmiş
sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası ile işverenin
gerçek kişi olması halinde ayrıca kendi sigortalılığından kaynaklanan
5510/4-1-b kapsamındaki yasal ödeme süresi geçmiş prim borçlarının toplamı
(gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte) 16 yaşından büyükler için
belirlenmiş aylık asgari ücretin brüt tutarını aşan işverenlerce, bahse konu
sigorta primi teşvikinden yararlanılmaması gerektiğinden, bu işverenlerce aylık
prim ve hizmet belgelerinin Kurumumuza gönderilmesi sırasında 46486/56486/66486
sayılı kanun numaralarının seçilmemesi gerekmektedir.
Bu
bağlamda, aylık prim ve hizmet belgelerini 46486/56486/66486
kanun numarası seçmek suretiyle Kurumumuza gönderen işverenlerin, Türkiye
genelinde yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının olup olmadığının her ay düzenli
bir şekilde kontrol edilmesi icap ettiğinden, bahse konu işverenlerin Türkiye
genelinde yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borçlarının olup
olmadığının kontrol edilebilmesi için işverenlerce, işyeri merkez adresinin
bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne başvuruda bulunularak e-Borcu
Yoktur aktivasyon işleminin yapılmış olması icap etmektedir.
Dolayısıyla,
5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi
teşvikinden yararlanılabilmesi için, e-Borcu Yoktur aktivasyon işlemlerinin
yapılmasının ardından, 46486/56486/66486 kanun
numaralı aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmeden önce, işverenlerce
Kurumumuz internet adresi www.sgk.gov.tr/e-SGK/e-Borcu Yoktur/T.C. Hazine
Müsteşarlığı’na Verilmek Üzere Düzenlenen E-Borcu Yoktur Belgesi linki
üzerinden kapsama giren borcun bulunup bulunmadığının sorgulanması,
46486/56486/66486 kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgelerinin gönderilmesi
sırasında kapsama giren borcun bulunması halinde, bahse konu aylık prim ve
hizmet belgelerinin işverenlerce seçilmemesi gerekmektedir.
Diğer
taraftan, 46486/56486/66486 kanun numarası seçilmek
suretiyle düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgelerinin Kurumumuza gönderilmesi
gereken sürenin son gününde, Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş prim
ve idari para cezası borcunun olup olmadığı, ilgili dosya memuru tarafından,
her ay düzenli olarak sorgulanacaktır.
Söz
konusu sorgulama işlemi, İşyeri Tescil Servislerince 16.4.2009 tarihli ve
2009/62 sayılı Genelgede belirtilen çerçevede ilgili dosya memuruna gerekli
yetki tanımlamasının yapılmasının ardından, ”İşveren”, “Kamu Kurumlarınca
Türkiye Geneli İşveren Borç Sorgulama Uygulaması” seçenekleri girilmek
suretiyle ulaşılan ekran vasıtasıyla yapılacaktır.
Bu
bağlamda, sigorta primi teşviki kapsamına giren işyeri işverenlerinin daha önce
e-Borcu Yoktur aktivasyon başvurusunda bulunulmamış olması halinde, söz konusu
işverenler tarafından aktivasyon başvurusunda bulunulması gerekecektir.
Örnek 7; Gümüşhane ilinde faaliyet gösteren ve onbeş (15) sigortalısı olan (D) Limited Şirketinin, muaccel
sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası ile bunlara
ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmamasına karşın, aynı
işverenin Sinop ilinde faaliyet gösteren ve on (10) sigortalısı bulunan diğer
işyerinden dolayı muaccel sigorta prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme
zammı borcunun bulunduğu, ancak bu borcun 16 yaşından büyük işçiler için
belirlenmiş aylık asgari ücretin brüt tutarından az olduğu varsayıldığında,
Adıgeçen
işverenin, Gümüşhane ilinde faaliyet gösteren işyerine ilişkin borcun
bulunmaması ve Türkiye genelindeki borcunun 16 yaşından büyük işçiler için
belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarından az olması nedeniyle, bu
işyerinde çalışan sigortalılardan dolayı malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta
primlerinde beş (5) puanlık prim indiriminin yanısıra
söz konusu altı (6) puanlık prim indiriminden de yararlanabilecek, buna karşın
Sinop ilinde faaliyet gösteren işyeri ise Kuruma olan borcunu ödemediği sürece
bahse konu prim indiriminden yararlanamayacaktır.
Örnek 8; 7 nolu örnekteki
işverenin Sinop ilinde faaliyet gösteren işyerinden dolayı Kuruma olan muaccel
sigorta prim borcu ile gecikme cezası ve gecikme zammı borcu toplamının 16
yaşından büyük işçiler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarından
fazla olduğu varsayıldığında, her ne kadar Gümüşhane ilinde faaliyet gösteren
işyerinden dolayı Kuruma borcu bulunmasa da, Türkiye genelindeki borcun 16
yaşından büyük işçiler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarından
fazla olması sebebiyle, Gümüşhane ilindeki işyerinden dolayı da bahse konu prim
indiriminden yararlanılamayacaktır.
3-7-
Teşvikten Yararlanmak Amacıyla Yapılacak Olan Başvurunun Şekli
5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi
teşvikinden yararlanabilmek için 46486/56486/66486
kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgelerinin e-Bildirge sistemi üzerinden
gönderilebilmesine yönelik kodlama yapılması amacıyla sosyal güvenlik il/merkez
müdürlüğüne başvuru şartı bulunmamakta, ancak sözkonusu
sigorta primi teşvikinden yararlanılabilmesi için e-Borcu Yoktur aktivasyon
işlemlerinin yapılması gerektiğinden, Kurumumuz ilgili Ünitelerine yalnızca
“e-Borcu Yoktur Aktivasyon” başvurusunda bulunulması gerekmektedir.
3-8- Alt
İşvereni Olan İşyerleri ile Alt İşverenlerin Sigorta Primi Teşvikinden
Yararlanma Şartları
Alt
işvereni bulunan asıl işverenlerce on (10) ve üzerinde sigortalı
çalıştırılmamasına karşın, alt işverenlerce çalıştırılan sigortalı sayısı ile
birlikte on (10) ve üzerinde sigortalı çalıştırılması durumunda, gerek asıl
işverence gerekse alt işverence çalıştırılan sigortalılardan dolayı sigorta
primi teşvikinden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Diğer
taraftan, 5510 sayılı Kanunun 12. maddesi uyarınca, alt işverenlerin Kuruma
olan borçlarından, alt işveren ile birlikte asıl işveren de sorumlu
tutulmaktadır. Dolayısıyla, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci
fıkrasında öngörülen sigorta primi teşviki kapsamında, sigorta primlerinin
Hazinece karşılanabilmesi için asıl işverenin bu Genelgenin (3.5)
bölümünde belirtildiği şekilde kapsama giren borcunun bulunmamasının yanısıra kendisinden iş alan alt işverenlerden kaynaklanan
muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara
ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun da bulunmaması gerekmektedir.
Buna
karşın, alt işverenler, yalnızca kendi çalıştırmış oldukları sigortalılara
ilişkin borçlardan sorumlu tutulabileceğinden, asıl işverenin veya diğer bir
alt işverenin Kuruma muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari
para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu
bulunmasına karşın, kendi alt işverenliğinden kaynaklanan bu Genelgenin (3.5) bölümünde belirtildiği şekilde kapsama giren borcunun
bulunmaması halinde, bu durumdaki alt işverenlerce sözkonusu
prim indiriminden yararlanılabilecektir.
Bununla
birlikte, gerek kendisinin bu Genelgenin (3.5)
bölümünde belirtildiği şekilde kapsama giren, gerekse kendisinden iş alan alt
işverenlerinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi,
idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu
bulunmayan asıl işverenlerce, cari aylara ilişkin aylık prim ve hizmet
belgelerinin 46486/56486/66486 kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi
içinde Kuruma gönderilmesine ve muhteviyatı prim tutarlarının da yasal süresi
içinde ödenmesine rağmen, alt işverenin aynı aya ilişkin prim borcunu süresi
içinde ve tam olarak ödememesi halinde, asıl işveren her ne kadar alt işverenin
Kuruma olan borçlarından sorumlu ise de, alt işverenin cari ay prim borçlarını
yasal ödeme süresinin sonuna kadar ödeyebileceği gerekçesi ile muaccel hale
gelmeden alt işverence ödenmemesinden dolayı, asıl işveren ilgili ay için bahse
konu prim indiriminden yararlanabilecek (alt işveren primlerini yasal süre
içerisinde ödemediği için prim indiriminden yararlanamayacak), buna karşın
takip eden aylarda alt işverenlere ait muaccel borçlar ödenmediği sürece, gerek
asıl işveren, gerekse alt işverenin sigorta primi teşvikinden yararlanması
mümkün olamayacaktır.
Örnek-9: Bitlis ilinde
faaliyet gösteren ve dokuz (9) sigortalısı bulunan (C) Anonim Şirketinin üç (3)
sigortalısı bulunan 1 numaralı ve iki (2) sigortalısı bulunan 2 numaralı alt
işverenlerinin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası
primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı
borçlarının bulunmaması nedeniyle 2013/Haziran ayına ilişkin aylık prim ve
hizmet belgelerini, 66486 kanun numarası seçmek suretiyle Kuruma yasal süresi
içerisinde gönderdiği, asıl işveren ve 1 nolu alt
işverenin kendilerince ödenmesi gereken prim tutarlarını yasal süresi içinde ve
tam olarak ödemelerine rağmen, 2 nolu alt işverenin
kendisine ait prim tutarlarını yasal süresi içinde ödemediği varsayıldığında,
-
2013/Haziran ayına ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı,
yalnızca asıl işveren ile 1 nolu alt işveren sigorta
primi teşvikinden yararlanabilecek,
- 2 nolu alt işverene ait yasal ödeme süresi geçmiş sigorta
primi ve işsizlik sigortası prim borçları gecikme cezası ve gecikme zammı ile
birlikte ödenmediği sürece, 2013/Temmuz ayına ilişkin düzenlenecek olan aylık
prim ve hizmet belgesinden başlanılarak asıl işveren ve 2 nolu
alt işveren sigorta primi teşvikinden yararlanamayacak,
- 1 nolu alt işveren ise; gerek asıl
işverenin, gerekse 2 nolu alt işverenin Kuruma olan
borçlarından dolayı sorumlu tutulamayacağından, 2 nolu
alt işverene ait borçlar ödenmese dahi, takip eden aylarda kapsama giren
borçlarının bulunmaması ve aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde
Kuruma vermesi kaydıyla sigorta primi teşvikinden yararlanabilecektir.
3-9-
Muvazaalı İşlemlerin Önlenmesi
6486
sayılı Kanunun 5. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 81. maddesine eklenen
hükümler uyarınca, Kuruma bildirmiş olduğu sigortalıları fiilen çalıştırmadığı
tespit edilen işverenler, anılan maddede öngörülen destekten bir yıl süreyle
yasaklı hale getirilmiştir.
Dolayısıyla,
5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi
teşvikinden yararlanmak üzere bildirimi yapılan sigortalının, bu işyerinde
fiilen çalışmamasına karşın aynı işverenin teşvik kapsamına giren yada girmeyen diğer illerdeki işyerlerinde çalıştığının,
başka bir ifade ile bahse konu sigorta primi teşviki için öngörülen her bir
işyeri bazında on (10) ve üzerinde sigortalı çalıştırma koşulunu sağlamamasına
karşın, sigorta primi teşvikinden yararlanmak amacıyla, diğer bir işyerinde
çalıştırmış olduğu sigortalısını kapsama giren il ve ilçelerdeki işyerlerinden
bildirdiğinin, bu Genelgenin (4.3) bölümünde belirtildiği şekilde tespiti
halinde, bu işverenler de sigorta primi teşvikinden bir yıl süre ile
yararlanamayacaklardır.
Ayrıca, bahse konu sigorta primi teşvikinden yararlanmakta olan
işverenin, kapsama giren il ve ilçelerdeki işyerlerinden Kuruma bildirimleri
yapılan sigortalısının fiilen çalışmamasına karşın, aynı işverenin teşvik
kapsamına giren ya da girmeyen diğer illerde faaliyet gösteren işyerlerinde
çalıştırdığının tespiti ve bahse konu işverenin Kurumumuza yapmış olduğu
bildirimlerde her bir ay için ayrı ayrı olmak üzere bu sigortalıdan başka diğer
sigortalı sayısı toplamının on (10) sigortalının altında olduğunun tespiti
halinde, bahse konu sigorta primi teşvikinden yersiz yararlanılmış olacağından,
tespit tarihine kadar yersiz yararlanılan aylara/dönemlere ilişkin teşvik
tutarı da işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil
edilecektir.
4- İŞVERENLERCE
YURTDIŞINA GÖTÜRÜLEN/GÖNDERİLEN İŞÇİLER İLE ON VE ÜZERİNDE SİGORTALI ÇALIŞTIRAN
İŞVERENLER İÇİN UYGULANACAK SİGORTA PRİMİ TEŞVİKİNE İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER
4-1-06486/46486/56486/66486 Kanun Numarası Seçilmek Suretiyle
Düzenlenmiş Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Kuruma Yasal Süresi İçinde
Verilmesi
Bahse
konu sigorta primi teşviklerinden yararlanılabilmesi için;
1-Yurtdışına
götürülen/gönderilen işçiler için 06486 kanun numaralı,
2- On ve
üzerinde sigortalı çalıştırmakla birlikte;
a) (I)
sayılı liste kapsamında olan illerde faaliyet gösteren işyerleri için 46486
kanun numaralı,
b) (II)
sayılı liste kapsamında olan illerde faaliyet gösteren işyerleri için 56486
kanun numaralı,
c) (III)
sayılı liste kapsamında olan il ve ilçelerde faaliyet gösteren işyerleri için
66486 kanun numaralı,
aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süre içinde Kurumumuza
gönderilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, aylık prim ve hizmet belgelerinin
yasal süresi geçirildikten sonra Kurumumuza gönderilmesi halinde, söz konusu sigorta
primi teşviklerinden yararlanılması mümkün olamayacaktır.
1.9.2012
tarihli ve 28398 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşveren uygulama Tebliğinin “2.2- Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Kuruma Verilmesi”
başlıklı bölümünde, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi kapsamında sigortalı sayılanları çalıştıran özel nitelikteki işyeri
işverenlerinin cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal
nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini, en geç belgenin ilişkin olduğu
ayı izleyen ayın 23’ünde e-Sigorta kanalıyla Kuruma göndermek zorunda olduğu,
belgenin gönderilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması
halinde, aylık prim ve hizmet belgesinin, son günü izleyen ilk iş günü Kuruma,
e-Sigorta kanalıyla gönderileceği öngörülmüş bulunmaktadır.
Buna
göre, özel nitelikteki işyeri işverenlerince cari aya ilişkin düzenlenecek
aylık prim ve hizmet belgelerinin en geç belgenin ilişkin olduğu ayı izleyen
ayın 23’üne kadar (dahil) Kuruma verilmesi
gerekmektedir.
Yine, bazı özel nitelikteki işyerlerinde, resmi nitelikteki
işyerlerinde olduğu gibi ayın 15’i ila takip eden ayın 14’ü arasında ücret alan
sigortalılar çalıştırıldığından, bu nitelikteki özel sektör işyeri
işverenlerinin aylık prim ve hizmet belgelerini en geç belgenin ilişkin olduğu
dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde Kuruma vermeleri gerekmekte, bu
işyerlerinin yukarıda belirtilen süre içerisinde aylık prim ve hizmet belgesini
Kuruma vermemesi halinde, söz konusu sigorta primi teşviklerinden yararlanmaları
mümkün bulunmamaktadır.
4-2-
Tahakkuk Eden Sigorta Primlerinin Yasal Süresi İçinde Ödenmesi
Sigorta
primi teşvikinden yararlanmak amacıyla 06486/46486/56486/66486
kanun numaralı aylık prim ve hizmet belgesi seçilmek suretiyle Kuruma yasal
süresi içinde gönderilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı
tahakkuk eden sigorta primlerinin işveren hissesinin Hazinece karşılanabilmesi
için, aynı aya/döneme ilişkin olmak üzere, gerek 06486/46486/56486/66486 sayılı
kanun numaralı, gerek diğer teşvik kanunları, gerekse kanun numarası
seçilmeksizin Kuruma yasal süresi içinde verilmiş aylık prim ve hizmet
belgelerinden dolayı tahakkuk etmiş sigorta primlerinin, işveren hissesinin
Hazinece karşılanmayan kısmı ile sigortalı hissesinin tamamının yasal süresi
içinde ödenmesi gerekmektedir.
Sigorta
primlerinin, Hazinece karşılanmayan işveren hissesine isabet eden kısmı ile
sigortalı hissesinin yasal süresi içinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi
halinde, (sözkonusu tutar gecikme cezası ve gecikme
zammı ile sonradan ödense dahi) ilgili ay için bahse konu sigorta primi
teşviklerinden yararlanılamayacağından, tahakkuk eden sigorta primlerinin
tamamı (Hazine hissesi de dahil), gecikme cezası ve
gecikme zammı ile birlikte işverenlerden tahsil edilecektir.
4-3- Çalıştırdığı
Kişileri Sigortalı Olarak Bildirmediği veya Bildirilen Sigortalıları Fiilen
Çalıştırmadığı Tespit Edilen İşverenlerle İlgili Yapılacak İşlemler
6486 sayılı Kanunun 5. maddesi ile
5510 sayılı Kanunun 81. maddesine eklenen hükümler uyarınca, çalıştırdığı
kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıları fiilen
çalıştırmadığı tespit edilen işverenler, anılan maddede öngörülen sigorta primi
teşviklerinden bir yıl süreyle yasaklı hale getirilmiştir.
Yapılan
düzenleme uyarınca, çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya
bildirilen sigortalıları fiilen çalıştırmadığı,
-Kurum
denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetimler sonucu anlaşılan
işyerlerinden dolayı, tutanak tarihini izleyen,
-Mahkeme
ilamından anlaşılan işyerlerinden dolayı, mahkemenin kesinleşme tarihini
izleyen,
-Resmi
kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılan işyerlerinden dolayı, söz
konusu yazıların Kuruma intikal tarihini izleyen,
ay başından itibaren, gerek işverenlerce yurtdışına
götürülen/gönderilen işçilerden dolayı, gerekse on (10) ve üzerinde
çalıştırılan sigortalılardan dolayı 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinde
öngörülen sigorta primi teşviklerinden bir yıl süreyle yararlanılması mümkün
olamayacaktır.
Dolayısıyla
bu nitelikteki işyerleri ile ilgili olarak, ilgili sosyal güvenlik il/merkez
müdürlüğünce işveren sistemi ana menüden 9-1-3-10 nolu
seçenekler işaretlenmek suretiyle erişilen “PRİM İNDİRİMİNDEN BİR YIL SÜREYLE
YARARLANAMAYACAK İŞY. GİRİŞ” ekranı vasıtasıyla gerekli tanımlama yapılarak,
aylık prim ve hizmet belgelerinin bir yıl süreyle 06486/46486/56486/66486
kanun numarası seçilmek suretiyle gönderilmesi engellenecektir.
Bahse konu düzenlemenin 1.1.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe
girmiş olması nedeniyle, söz konusu işlem 1.1.2013 ve sonraki sürelere ilişkin
tespitler dolayısıyla yapılabileceğinden, gerek çalıştırdığı kişileri sigortalı
olarak bildirmediği, gerekse bildirilen sigortalıları fiilen çalıştırmadığı
tespit edilen tarihlerin 31.12.2012 ve önceki tarihlere ilişkin olması halinde,
yurtdışına götürülen/gönderilen işçiler ile on (10) ve üzerinde sigortalı
çalıştıran işverenler için uygulanacak sigorta primi teşviki için herhangi bir
yasaklama işlemi yapılmayacaktır.
Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci
fıkrasının (ı) bendinde yapılan değişiklik uyarınca, Kanun hükmünün yürürlüğe
girdiği 1.1.2013 tarihinden itibaren, Kuruma bildirmiş olduğu sigortalıları
fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işverenler de malullük, yaşlılık ve ölüm
sigorta primlerinde beş (5) puanlık prim indiriminden bir yıl süreyle yasaklı
hale getirilmiştir.
4-4-
Diğer Hususlar
5335
sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler,
fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri
tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden
yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst
kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları
ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait
olan diğer ortaklıklar, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının
(i) bendi ile ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi teşviki kapsamına
girmemektedir.
Dolayısıyla,
resmi nitelikteki işyerleri için bahsekonu sigorta
primi teşviklerinden yararlanılması mümkün bulunmadığından, mahiyet kodu (1) ve
(3) olarak tescil edilen işyerleri ile resmi nitelikte olduğu halde mahiyet
kodu (2) ve (4) olarak tescil edilen işyeri işverenleri sözkonusu
prim indirimlerinden yararlanamayacaklardır.
2886 sayılı Devlet
İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım
işleri, 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası
anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerine ilişkin
işyerlerinde çalıştırılan sigortalılardan dolayı, 5510 sayılı Kanunun 81.
maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi teşvikinden
yararlanılamayacaktır.
5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde
öngörülen sigorta primi teşvikinden ise, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri, 4734 sayılı
Kanundan istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerlerinde çalıştırılan
sigortalılardan dolayı yararlanılamayacak olup, uluslararası anlaşma
hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerlerinde
çalıştırılan sigortalılardan dolayı yararlanılabilecektir.
Diğer
taraftan, 5510 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinde öngörülen sigorta primi
teşvikinden yararlanmakta olan işverenler, bu teşvikten yararlandıkları süreler
içerisinde 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi ile
ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi teşvikinden yararlanamayacaklardır.
Ancak,
5510 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinde öngörülen sigorta primi teşvikinden
yararlanmakta olan işverenin, sigorta primi teşvikinden yararlanma süresinin,
-
Bakanlar Kurulu Kararı (I) sayılı liste kapsamındaki illerde faaliyet gösteren
işyerleri için 31.12.2016 tarihinden önce sona ermesi halinde, 31.12.2016
tarihine kadar,
-
Bakanlar Kurulu Kararı (II) sayılı liste kapsamındaki illerde faaliyet gösteren
işyerleri için 31.12.2017 tarihinden önce sona ermesi halinde, 31.12.2017
tarihine kadar,
-
Bakanlar Kurulu Kararı (III) sayılı liste kapsamındaki il ve ilçelerde faaliyet
gösteren işyerleri için 31.12.2018 tarihinden önce sona ermesi halinde, 31.12.2018
tarihine kadar,
bu Genelgede belirtilen diğer şartların da sağlanması kaydıyla, 5510
sayılı Kanunun 81. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen sigorta primi
teşvikinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
06486/46486/56486/66486 kanun numarası seçilmek
suretiyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden
işsizlik sigortası primleri hakkında, işveren hissesi sigorta prim teşviki
uygulanmayacaktır.
Hazinece
karşılanan sigorta primleri, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider
veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.
Bahse
konu sigorta primi teşviklerinden yersiz olarak faydalanıldığının tespiti
hâlinde, yararlanılan teşvik tutarı işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı
ile birlikte tahsil edilecektir.
Bilgi
edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
(*) Bu Genelgenin, 2016/8 sayılı Genelgeye
aykırı hükümleri 1.3.2016 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır.