Tarih : 06.04.2013
Konu : Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi
A- GENEL AÇIKLAMALAR
Bilindiği
üzere, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 40. maddesinin dokuzuncu fıkrası
gereğince;
“Geçici
iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi esnasında Kanunun 4. maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalının;
a) İstirahatli olduğu dönemde işyerinde
çalışıp çalışmadığının,
b) Kazanç hesabına giren döneme ilişkin
aylarda, prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemelerin,
c) Viziteye çıktığı/istirahatin başladığı
tarih itibarıyla prim ödeme hâlinin devam edip etmediğinin,
işveren tarafından Kuruma
elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, 12.5.2010 tarihli ve 27579 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İstirahatli Olan Sigortalıların
İşyerinde Çalışmadıklarına Dair Bildirimin İşverenlerce Sosyal Güvenlik
Kurumuna Gönderilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de değişiklik
yapılmasına ilişkin 2.3.2013 tarih ve 28575 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “İstirahatli Olan Sigortalıların İşyerinde
Çalışmadıklarına Dair Bildirimin İşverenlerce Sosyal Güvenlik Kurumuna
Gönderilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına
Dair Tebliğ”in 5. maddesinde bu hususta düzenleme
yapılmış olup,
(1) Bildirimin, http://www.sgk.gov.tr
internet adresinde “İŞVEREN” menüsü, “Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi”,
“Kullanıcı Şifre Ekranı”, “Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri”, “Giriş”
bölümünde yer alan bilgiler kaydedilmek suretiyle işverenler tarafından
sigortalıların hak ettikleri istirahat süresinin bitim tarihinin içinde
bulunduğu aya ait aylık prim hizmet belgesinin verileceği son gün mesai
bitimine kadar elektronik ortamda Kuruma gönderilmesi zorunludur.
(2)
Aylık prim hizmet belgesinde eksik gün nedeni olarak geçen 01 kodu ile
(istirahat) bildirilen sigortalılar için bu bildirim çalışılmadığına dair
bildirim yerine geçer.
Hükmü
getirilmiştir.
Buna
göre, 4/a kapsamında bulunan sigortalılar için 2.3.2013 tarihi itibariyle
başlayan istirahat raporları ile ilgili uygulama aşağıda anlatıldığı şekilde
gerçekleştirilecektir.
Sağlık
hizmet sunucularınca sigortalılar için elektronik ortamda düzenlenen istirahat
raporları başhekim tarafından onaylandıktan sonra işveren modülünde
“Çalışılmadığına Dair Bildirim İşlemleri” ekranına, Kurum veri tabanında ise
“İşveren Onaysız Ödeme İşlemleri” menüsü altında yer alan “İşveren Onaysız Ödeme” alt menüsüne kayıt
edilecek, istirahat bitim tarihi itibari ile söz konusu menüde toplanan
raporlar, rapor başlangıç tarihinden önceki son oniki
aydaki son üç aya ait kazançların Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarih
itibariyle operatörler tarafından kontrol işlemleri yapıldıktan ve ödeme
miktarlarının doğruluğu sağlandıktan sonra şef onayı için “Onay İşlemleri
Menüsüne” gönderilecektir. “Onay İşlemleri” menüsünde şef tarafından verilen
onayın akabinde ödenekler işverenlerce çalışılmadığına dair bildirim yapılması
beklenmeksizin ”Muhasebe İşlemleri” menüsünden MOSİP sistemine aktarılacaktır.
Yönetmelik
hükmü gereği sigortalıya ödeneğinin ödenmesi için gerekli olan rapor başlangıç
tarihinden önceki son üç aya ait kazançların Kurum kayıtlarına intikal etmemesi
nedeniyle ödenemeyen raporlara ilişkin işverenlerce Sigortalı Hesap Fişi ile
anılan kazançların bildirilmesi durumunda ödeneklerin ödenmesi mümkün
olacaktır.
Ödeme
işlemi bu şekilde tamamlanan raporlar hakkında yukarıda belirtilen Tebliğ
değişikliği hükmüne göre işveren modülünde
“Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş” ekranlarında rapor bilgileri kayıtlı olan
sigortalılar için işverenlerce;
Örnek
1- Özel sektör sigortalısı için 2.3.2013 tarihinden itibaren başlayan, 30.3.2013
tarihinde istirahat süresi sona eren bir rapor için eksik gün nedeni
bildiriminin, aylık prim hizmet belgesinin Kuruma bildirilmesi gereken son
tarih olan 24.4.2013 tarihi saat 23;59’a kadar yapılması gerekmektedir.
Örnek 2- Özel sektör sigortalısı için 20.3.2013
tarihinde başlayan 10.4.2013 tarihinde sona eren bir sağlık kurulu raporu için
eksik gün nedeni bildiriminin raporun 20.3.2013-30.3.2013 günleri için
Mart/2013 aylık prim hizmet belgesinin son verileceği tarih olan 24.4.2013
tarihi saat 23;59’a kadar, 1.4.2013-10.4.2013 günleri için Nisan 2013 aylık
prim hizmet belgesinin Kuruma verileceği son tarih olan 23.5.2013 tarihi
23;59’a kadar yapılması gerekmektedir.
Bu
şekilde eksik günlerin nedeni “01- İstirahat” kodu ile bildirilen sigortalılar
için söz konusu bildirim, aynı zamanda çalışılmadığına dair bildirim yerine
geçeceğinden ayrıca Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişinin yapılmasına gerek
kalmayacaktır.
Diğer
taraftan, aylık prim hizmet belgesinde eksik gün nedeni “01-İstirahat” olarak
Kuruma bildirilmeyen ve toplu iş sözleşmesi gereği veya işverence atıfet
kabilinden primleri yatırılan sigortalılara ilişkin çalışılmadığına dair
bildirimin iki farklı ekran yerine tek bir ekrandan yapılması amacıyla aylık
sigorta primlerinin e-bildirge ile Kuruma bildirdiği Aylık Prim Hizmet
Belgesi’nde eksik günlerin nedeni için oluşturulan “01-İstirahat” paneline ek
olarak ayrı bir sütun oluşturulmuştur.
Bu
sütun başlığında “prim bildirilen sigortalı, istirahatli olduğu sürelerde,
işyerinde çalışmamıştır” ifadesi yer almaktadır. Anılan
sütunda, ilgili ayda raporlu olan fakat raporlu olduğu dönemde prime esas
kazançları ve ikramiyeleri işverenleri tarafından Kuruma bildirilenler ile
eksik gün nedeni “12 Birden fazla” bildirilen sigortalıların istirahat döneminde işyerinde “çalışmadıklarının” kazanç ve ikramiyelerin Kuruma bildirileceği son
tarih olan ayın 23’ünde saat 23;59’a kadar belirtilen sütun altında yer alan
kutucukların işaretlenerek bildirilmesi gerekmektedir.
Örnek 3- Kamu işyerlerinde çalışan bir
sigortalı için istirahatli olunan dönemde ücreti ödendiği ve Kurum tarafından
ödenen ödeneğin sigortalı tarafından sözleşmelerinde bulunan hüküm gereği
çalıştığı kurumuna iade edilmesi gerektiği için 2.3.2013 tarihinden itibaren
başlayan ve 14.3.2013 tarihinden önce sona eren raporlara ait istirahatli
olunan dönemde işyerinde çalışılmadığına dair bildirim girişinin, aylık prim
hizmet belgesi üzerinde düzenlenen sütunda yer alan kutucuğun işaretlenerek
Kuruma bildirileceği son tarih olan 8.4.2013 tarihi saat 23;59’a kadar yukarıda
belirtildiği şekilde yapılması gerekmektedir.
Örnek 4- Kamu iş yerinde çalışan, tedavi
gördüğü hastane tarafından 10.3.2013-25.3.2013 tarihlerinde düzenlenen sağlık
kurulu raporuna istinaden istirahatli olan ve istirahatli olduğu dönemde
işvereni tarafından primleri Kuruma bildirilen bir sigortalı için
çalışılmadığına dair bildirim girişinin aylık prim hizmet belgesi üzerinden
istirahatin bittiği 25.3.2013 tarihinin içinde bulunduğu 15.3.2013-14.4.2013
dönemine ait aylık prim hizmet belgesinin Kuruma bildirileceği son tarih olan 7.5.2013
tarihi saat 23;59’a kadar bildirilmesi halinde çalışılmadığına dair bildirim
girişi yapılmış sayılacaktır.
Aksi
halde “Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi” yapılmamış sayılacağından idari
para cezası uygulanacaktır.
Bu
şekilde idari para cezası uygulanan işverenden Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin
39. maddesinin 7. fıkrası hükmü gereği ayrıca Tebligat ile Çalışılmadığına Dair
Bildirim Girişinin yapılması istenmeyecektir. Ancak sigortalının işyerinde
çalıştığı yönünde inandırıcı şüphe, ihbar ve şikâyette bulunulması halinde konu
Kurumun denetim elemanlarınca incelenecek, sigortalının istirahatli olduğu
dönemde işyerinde çalıştığının tespit edilmesi durumunda ise Kanunun 22.
maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereği ödenen geçici iş göremezlik
ödeneğinin sigortalıdan tahsili yoluna gidilecektir.
Diğer taraftan, örneğin 2.3.2013-30.4.2013
tarihleri arasında istirahatli bırakılan ve özel sektörde çalışan bir
sigortalının ödeneğini, rapor sona erme tarihinden önce en az onar günlük veya
birer aylık süreler halinde talep etmesi durumunda, talep edilen günlerin
tamamlanmış olması şartıyla ödenek, Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişinin
işveren tarafından Tebliğin 5/1 maddesinde belirtilen adresten sigortalının
talep ettiği süreler için yapılması şartıyla hemen ödenecektir. Bu şekilde ödenen
Mart/2013 ödeneği için eksik gün nedeninin, anılan aya ilişkin aylık prim ve
hizmet belgesinin verileceği en son tarihe kadar bildirilmeyen primlerin izahı
açısından ayrıca bildirilmesi gerekmektedir.
Sağlık
hizmet sunucularınca istirahat raporu verilen ancak istirahatli olduğu dönemde
işyerinde çalışan sigortalılar için işverenler tarafından “Çalıştı” bildirimi,
yine eskiden olduğu gibi kâğıt ortamında düzenlenen raporlar için manuel
Çalışılmadığına Dair Bildirim ekranından,
elektronik ortamda düzenlenen raporlar için ise elektronik
Çalışılmadığına Dair Bildirim ekranlarından yapılacaktır. İşverenlerce
“Çalıştı” bildirimi yapılan sigortalılara ödenek ödenmeyecek, önceden ödenmiş
olanlar ise Kanunun 96. Maddesine göre tahsil edilecektir.
Yukarıda
ayrıntıları ile anlatıldığı şekilde istirahatli olan sigortalılar için
işverenlerce aylık prim ve hizmet belgesinde “01-istirahat”, “çalışmadı” veya
“çalıştı” bildirimleri yapıldığında işverenin çalışılmadığına dair bildirim
ekranından ilgili sigortalılara ait kayıtlar otomatik olarak düşürülecektir.
İşverenler bildirim yaptıkları sigortalılara ait listeyi Çalışılmadığına Dair
Bildirim ekranı üzerinden alabilecektir.
B- İDARİ PARA CEZASI UYGULAMALARI
İstirahat
raporları yukarıda açıklandığı şekilde elektronik ortamda gönderilen ve
ödenekleri ödenen sigortalılar için işverenlerce “01-İstirahat”, “Çalışmadı”
veya “Çalıştı” bildirimlerini yapmayanlar ya da süresinde yapmayanlar E-Ödenek
programı tarafından tespit edilecek olup bildirimleri yapmayan ya da süresinde yapmayanlara
ait liste Kurum modülünde “Ceza uygulanacak
raporlar” menüsünden
alınabilecektir.
Alınan
listede;
1- Aylık
prim hizmet belgesinde düzenlenen sütundan “Çalışılmadığına Dair Bildirim
Girişini” “Çalışmadı” olarak,
2-
Manuel veya elektronik Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş ekranından
sigortalının istirahatli olduğu dönemde çalışıp çalışmadığını “Çalışmadı” veya
“Çalıştı” olarak,
bildirmeyen işverenlere Kanunun
102. Maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde belirtilen asgari ücretin yarısı,
geç bildirenlere ise asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası
uygulanacaktır.
Eksik
gün nedeni “01-İstirahat” bildirimini yapmayan ya da geç yapan işverenlere
eksik gün nedeni bildirimi ile ilgili sigorta primleri mevzuatı gereği idari para
cezası uygulandığından ayrı bir ceza uygulanmayacaktır.
Yukarıda açıklandığı şekilde aylık prim
hizmet belgesinde, sigortalıya ait kazanç bildirilmeyen dönemde, eksik gün
nedeni olarak “01-İstirahat” de
bildirilmeyen ya da istirahatli olduğu dönemde kazanç bildirilen, fakat yeni
açılan sütundan Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi “Çalışmadı” olarak veya
Tebliğin 5 inci maddesinde belirtilen adresten “çalıştı” ya da “çalışmadı”
olarak bildirim yapılmayan sigortalıya ödenen ödenekler sigortalılardan tahsil
edilmeyecek, bu sigortalılara rapor verildiği yönünde işverenlerine Kurumca
elektronik mesaj yollandığı da göz önüne alınarak çalışılmadığına dair bildirim
girişi yapılması yönünde Tebligat gönderilmeden idari para cezası
uygulanacaktır.
Kurum
tarafından gönderilen asgari ücretin yarısı tutarındaki idari para cezası
Tebligatı işverene tebliğ edilmeden önce işveren tarafından Çalışılmadığına
Dair Bildirim Girişi yapılması halinde, asgari ücretin yarısı tutarında
uygulanan idari para cezası, onda biri tutarına düşürülerek yeniden
uygulanacaktır.
C- DİĞER
KONULAR
Diğer
taraftan birinci basamak sağlık kuruluşu durumunda olan işyeri hekimleri, aile
hekimleri, bazı sağlık ocakları, belediye hastaneleri ve askeri hastaneler ile
sınırlı sayıda ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından istirahat
raporları halen kâğıt ortamında düzenlenmekte olup kurye veya posta ile Kuruma
gönderilmektedir. Raporları bu şekilde düzenlenerek Kuruma ulaştırılan
sigortalılar için de “çalışmadı” bildirimi yerine geçen eksik gün nedeni
bildirimleri veya kazanç ve prim bildirilen dönemde “çalışılmadığına dair
bildirim girişleri” aylık prim hizmet belgesi üzerindeki sütundan veya
“çalışılmadığına dair bildirim giriş” ekranlarından aylık prim hizmet
belgesinin Kuruma bildirileceği son tarihe kadar yapılabilecektir.
Ancak kâğıt ortamında manuel
olarak Kuruma gönderilen bu raporlar için elektronik mesaj yollanmadığı,
raporun sigortalı tarafından işverenine ibraz edilmeyebileceği de göz önüne
alınarak bu raporlardan yukarda belirtilen sürelerde bildirim yapılmayanlar
için ikinci bir talimata kadar 2012/28 sayılı Genelge hükümlerine göre Tebligat
gönderildikten sonra idari para cezası ile ilgili işlemler
gerçekleştirilecektir.
Kâğıt ortamında düzenlenen
raporlar için de çalışılmadığına dair bildirim girişinin yapılıp yapılmadığı
veya süresinde yapılıp yapılmadığının aylık prim ve hizmet belgesinde yer alan
eksik gün nedeni bildirimleri ile yeni açılan sütundan veya manuel ya da
elektronik çalışılmadığına dair bildirim ekranlarından kontrol edilerek
ödeneğin ödenmesi ve idari para cezası ile ilgili iş ve işlemlerin yukarıda
açıklandığı şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Raporların elektronik ortamda gönderilmesini
sağlayan “e-ödenek programında”, eksik gün nedeni bildirimlerine ait kayıtlarda
veya yeni açılan “çalışılmadığına dair bildirim ekranı” ya da “çalıştı”
bildirimlerinin yapılacağı “manuel ve elektronik çalışılmadığına dair bildirim
ekranlarında” meydana gelen teknik arızalardan dolayı söz konusu bildirimlerin yapılıp
yapılmadığı veya süresinde yapılıp yapılmadığının tespitinin mümkün olmadığı ya
da sistemce yanlış tespit yapıldığının anlaşıldığı durumlarda işverenler
tarafından yapılacak itirazlar üzerine Kurum kayıtlarından manuel yapılan
kontrollere göre kısa vadeli sigortalar servis personeli, şef ve sosyal
güvenlik merkez müdürü veya il müdür yardımcısı tarafından müşterek tutanak
tanzim edilmek suretiyle işlem yapılabilecektir.
İşverenlerin
sigortalının istirahatli olduğu dönemde iş yerinde çalışıp çalışmadığını yeni
düzenlenen aylık prim hizmet belgesi üzerindeki sütundan bildirmek yerine eski
çalışılmadığına dair bildirim ekranlarından süresinde bildirmesi halinde
bildirim yapılmış sayılacak ve idari para cezası uygulanmayacaktır.
Tebliğ değişikliğinden, yani 2.3.2013
tarihinden önce başlayan kamu ve özel işyeri sigortalılarına ait istirahat
raporları için aylık prim ve hizmet belgesi üzerinde yapılan kontrollerde aylık
kazanç ve prim bildirilmediği ve eksik gün nedeni bildiriminin yapıldığı tespit
edilenlerin ödeneklerinin, işverenleri tarafından çalışılmadığına dair bildirim
yapılması beklenilmeden ödenmesi, ancak kazanç ve prim bildirilmediği gibi
eksik gün nedeni bildirimi de yapılmayan istirahat raporları hakkında 2012/28
sayılı Genelge hükümlerine göre işlem yapılması gerekmektedir.
Kamu veya özel işyerlerinde çalışan
sigortalıların 2.3.2013 tarihinden önce başlayan kazanç ve primleri Kuruma tam
olarak bildirilen sigortalılarının istirahat raporları için raporlar hangi
tarihte sona ererse ersin şayet işverence çalışılmadığına dair bildirim girişi
yapılmamış ise 2012/28 sayılı Genelge hükümlerine göre eskiden beri kullanılan
“çalışılmadığına dair bildirim girişi” ekranlarından bildirim yapılması
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini ve gereğinin yukarıda
açıklandığı şekilde yapılmasını rica ederim.