V- UYGULAMA ÖRNEKLERİ

ÖRNEK - 1:

İnşaat, İmalat ve Gayrimenkul Ticareti faaliyetinde bulunan (Z) A.Ş’nin 2007 takvim yılı faaliyetinden elde ettiği kâr 550.000 YTL tutarındadır. Kurumun 2006 takvim yılı faaliyeti 120.000 YTL zararla kapanmış olup söz konusu zararın 50.000 YTL’si yurt dışı inşaat ve onarım kazancı istisnasından kaynaklanmaktadır.

Kurumun önceki yıldan devreden indirilememiş yatırım indirimi harcamasının endekslenmiş tutarı 90.000 YTL’dir. Kurum yatırım indirimi hakkından yararlanmak istememektedir. Kurum cari dönemde ayrıca 40.000 YTL emisyon primi geliri, 60.000 YTL yurt dışı inşaat ve onarım işleri kazancı elde etmiştir. Kurum cari yılda kâr payı dağıtmama kararı almıştır.

ÇÖZÜM

Kurum tarafından cari dönem kazancına ilişkin olarak bu verilere göre hesaplanacak kurumlar vergisi ve vergi kesintisi tutarları aşağıdaki gibidir.

Kurumun cari yıl kurum kazancı toplamı 650.000 YTL olup şu kazanç unsurlarından oluşmaktadır:

    - Faaliyet Kârı.................................................................................. 550.000 YTL

    - Emisyon Primi Geliri...................................................................... 40.000 YTL

    - Yurt Dışı İnşaat ve Onarım İşleri Kazancı................................... 60.000 YTL

Stopaj Gelir Vergisi Tutarının Hesabı

Kurum cari dönem kârını dağıtmadığı için kâr payı dağıtımına bağlı vergi kesintisi hesaplanmayacaktır.

Yatırım İndirimi Stopajı ve Toplam Vegi Yükü

Kurum yatırım indirimi hakkından yararlanmak istemediği için cari dönemde indirilebilecek yatırım indirimi hakkı üzerinden herhangi bir stopaj hesaplanmayacaktır. Kurum bu yatırım indirimi hakkından vazgeçmiş olup bu hak izleyen yıllarda da kullanılamayacaktır.

Kurumun cari dönem toplam vergi yükü kurumlar vergisinden oluşmakta olup bunun dönem kazancına oranı (86.000/650.000=) %13,2’dir

ÖRNEK - 2:

4325 sayılı kanun kapsamında ilave 40 işçi çalıştıran ve Tekstil imalat ve ticareti faaliyetinde bulunan (D) A.Ş’nin 2007 yılı ticari kazancı 600.000 YTL’dir. Kurumun cari dönem giderlerinden 70.000 YTL’lik kısmı KKEG mahiyetindedir. Kurum kazancına dahil edilmiş olan bazı kazanç ve iratlara ilişkin olarak yararlanacağı istisnalar aşağıdaki gibidir.

    -  İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası (%75).......................... 210.000 YTL

    - Emisyon Primi................................................................................. 70.000 YTL

Kurum cari yıl kazancının 220.000 YTL’lik kısmını Nisan 2008 tarihinde ortaklara dağıtma kararı almıştır. Kurum ortaklarının tamamı tam mükellef gerçek kişidir.

ÇÖZÜM

Kurum tarafından dönem kazancına ilişkin olarak hesaplanacak vergiler aşağıdaki gibidir. Kurumun 4325 sayılı Kanun uyarınca kurumlar vergisi indirim hakkı 40 işçi için %54,5’tir.

Stopaj Gelir Vergisi Tutarının Hesabı

Kurum cari yıl kazancının 220.000 YTL’lik kısmını Nisan 2008 tarihinde ortaklara dağıtma kararı almıştır. Kurum dağıtacağı bu kazanç kısmı üzerinden GVK’nın 94/6-b/i maddesi uyarınca %15 oranında stopaj gelir vergisi hesaplayacaktır.

Kurumun cari dönem toplam vergi yükü aşağıdaki gibidir.

ÖRNEK - 3:

Kurumlar vergisi mükellefi (C) kredi kooperatifinin 2007 dönemi faiz geliri 280.000 YTL, diğer gelirleri 45.000 YTL’dir. Kooperatifin, elde ettiği diğer kazançlar sabit kıymet satışından doğmuş olup başka gelir unsuru yoktur. Kooperatifin kullandırdığı kredilerin %90’ını ortakları kullanmıştır. Kooperatifin indirim konusu yapılacak 55.000 YTL tutarında geçmiş yıl zararı mevcuttur.

ÇÖZÜM

Bu verilere gör kooperatifin kurumlar vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Kooperatifin yararlanabileceği risturn istisnası tutarı:

280.000 x 0,90= 252.000 YTL’dir.

Kurumun toplam kazancı 280.000+45.000=325.000 YTL’dir. 

Kooperatifin vergi yükü cari döneme ilişkin kurumlar vergisinden oluşmakta olup (3.600/275.000=) % 1,1 oranındadır.

ÖRNEK - 4:

Hitit Vergi Dairesi mükellefi (Y) Otomotiv İthalat A.Ş’nin 2007 takvim yılı ticari bilanço kârı 10.800.000 YTL olup, bunun 900.000 YTL’lik kısmı ortağı bulunduğu (B) A.Ş’nin dağıttığı kâr payından, 760.000 YTL tutarındaki kısmı KVK 5/1-e. madde kapsamında yapılan (Z) A.Ş. iştirak hisselerinin satışından, 410.000 YTL’lik kısmı emisyon priminden ve 2.700.000 YTL tutarındaki kısmı da (A) serbest bölgesinde yer alan şubelerinin kârından oluşmaktadır.

Kurumun cari dönemde 330.000 YTL tutarında KKEG mevcuttur.

Kurum, Mayıs 2005 tarihinde başladığı yatırım faaliyetine ilişkin olarak cari yılda 12.000.000 YTL yatırım harcaması yapmış olup yatırım indirimi hakkından yararlanmaya karar vermiştir. Kurum cari yıl kazancını sermayesine ekleme kararı almıştır.

ÇÖZÜM

Bu veriler ışığında şirketin kurumlar vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Cari yıl kazancından yatırımın başlandığı dönem mevzuat hükümlerine göre yararlanılabilecek yatırım indirimi tutarı; 12.000.000 x 0,40 = 4.800.000,-YTL, iştirak hissesi satış kazancı istisnası ise; 760.000 x 0,75 = 570.000,-YTL’dir.

Kurum cari dönemde yatırım indiriminden yararlanmaya karar verdiği için cari dönem kazancına uygulanacak kurumlar vergisi oranı %30 olacaktır.(GVK geçici md. 69.)

Kurum cari dönemde kâr payı dağıtmadığı için, kâr dağıtımına bağlı gelir vergisi stopajı hesaplamayacaktır. Dolayısıyla cari dönemde ödenecek kurumlar vergisi, kurumun toplam vergi yükünü oluşturacaktır. Bu durumda kurumun cari dönem vergi yükü oranı (525.000/10.800.000=) %4,86 olacaktır.

ÖRNEK -5:

Dış Ticaret Vergi Dairesi mükellefi (D) A.Ş.’nin 2007 yılı kazancı 360.000 YTL’dir. Kurumun cari dönem giderleri içinde Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na yapılan 90.000 YTL tutarında bağış ve 260.000 YTL tutarında AR-GE harcaması mevcuttur.

Kurum cari dönem kârından kâr dağıtımı yapmayacaktır.

ÇÖZÜM

Bu veriler ışığında Kurumun kurumlar vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

AR-GE İndirimi: 260.000 x 0,40= 104.000 YTL

Kurum kâr dağıtımı yapmadığından toplam vergi yükü, ödenecek kurumlar vergisinden oluşmakta olup (51.200 / 360.000) % 14,2 oranındadır.

ÖRNEK - 6:

ODTÜ Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyet gösteren (C) Limited Şirketinin 2007 yılında bu bölgedeki istisna kapsamındaki faaliyeti dolayısıyla 95.000.- YTL gider yapmış ancak henüz bir hasılat elde edememiştir. Bu kurumun aynı yılda bölge dışındaki faaliyetleri nedeniyle 125.000.- YTL hasılatı ve bu hasılatın elde edilmesine yönelik 65.000.- YTL gideri bulunmaktadır. Kurum cari dönemde kâr dağıtımı yapmama kararı almıştır.

ÇÖZÜM

Kurumun cari dönem kazanç unsurları ve ödeyeceği kurumlar vergisi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Teknoloji geliştirme bölgesi dışındaki hasılatı                      125.000,- YTL

Bu kazanca ilişkin yapılan gider toplamı                             (65.000),- YTL

Teknoloji geliştirme bölgesi dışındaki kazancı                     60.000,- YTL

Teknoloji geliştirme bölgesi hasılatı                                          0,- YTL

Teknoloji geliştirme bölgesinde oluşan zarar                       (95.000),- YTL

2007 yılı ticari kazancı (zarar)                                            (35.000),-YTL

Teknoloji geliştirme bölgesi kazancı kurumlar vergisinden istisna olduğu için bu bölge faaliyetinden oluşan zararlar diğer kurum kazancından indirilemeyecektir. Diğer taraftan kurum cari dönemde kâr payı dağıtmadığından kâr payı dağıtımına bağlı kesinti de yapılmayacaktır. Kurumun cari dönem vergi yükü 12.000,-YTL’dir.

ÖRNEK - 7:

Maltepe Vergi Dairesi mükellefi (M) Turizm Ticaret A.Ş’nin 2007 takvim yılı ticari bilanço kârı 5.700.000 YTL olup, bunun 840.000 YTL’lik kısmı rüçhan hakkı satış gelirinden, 3.400.000,-YTL’lik kısmı yurtdışı şube gelirinden oluşmaktadır. Yurtdışı şube geliri ilgili ülkede % 17 oranında kazanç vergisine tabi tutulmuş olup, yıl sonu itibariyle Türkiye’ye transfer edilmiştir. Kurumun cari dönemde 160.000 YTL tutarında KKEG mevcuttur.

Kurum cari dönem kazancını dağıtmama kararı almıştır.

ÇÖZÜM

Kurumun cari dönem de yararlanacağı istisnalar aşağıdaki gibidir.

-Rüçhan hakkı satış kazancı istisnası (840.000 x %75=)      630.000,-YTL

-Yurt dışı şube geliri istisnası                                                    3.400.000,-YTL

Bu veriler ışığında Kurumun 2007 yılı kurumlar vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Kurum cari dönemde kâr payı dağıtmadığı için, kâr dağıtımına bağlı gelir vergisi stopajı hesaplamayacaktır. Dolayısıyla cari dönemde ödenecek kurumlar vergisi, kurumun toplam vergi yükünü oluşturacaktır. Bu durumda cari dönem vergi yükü oranı (366.000/5.700.000=) %6,42 olacaktır. Ayrıca kurum yurtdışı şube gelirleri üzerinden ilgili ülkede ödediği kurumlar vergisi benzeri vergileri, hesaplanan kurumlar vergisinden KVK’nın 33. maddesi hükümleri çerçevesinde mahsup edebilecektir.

ÖRNEK - 8:

Halkalı Vergi Dairesi mükellefi (V) İnşaat Turizm Ticaret A.Ş’nin 2007 takvim yılında tamamlanan taahhüt işlerinden elde ettiği hasılat 345.500.000,-YTL, bu işlerin maliyeti ise 321.000.000,-YTL dir. Bu işler nedeniyle ödenen stopajlar ise 7.300.000,-YTL’dir. Kurumun inşaat işi yanısıra; turizm acentalığı işinden elde ettiği dönem kazancı 2.100.000,YTL, yedek parça işine ilişkin dönem zararı ise 3.600.000,-YTL’dir. Kurumun; cari döneme ilişkin 215.000,-YTL tutarında KKEG mevcut olup turizm ve yedek parça ticareti faaliyeti nedeniyle dönem içinde ödediği geçici vergi tutarı ise 445.000,-YTL’dir

Kurum Nisan 2008 döneminde ortaklarına 2004 yılı kazancından 1.000.000,-YTL tutarında kâr payı dağıtma kararı almıştır.

ÇÖZÜM

Kurumun cari dönemde tamamlanan taahhüt işlerinden elde ettiği kazanç;

(345.500.000 - 321.000.000 =) 24.500.000,-YTL’dir

Kurumun cari dönemde elde ettiği kazançlar toplamı ise;

[(24.500.000 + 2.100.000) - 3.600.000=] 23.000.000,-YTL’dir

Bu veriler çerçevesinde Kurumun 2007 takvim yılı kurumlar vergisi beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Kurum Nisan 2008 tarihinde ortaklara, 2004 yılı kazancından karşılanmak üzere 1.000.000,-YTL tutarında kâr payı dağıtma kararı almıştır. Kurum dağıtacağı bu kazanç kısmı üzerinden GVK’nın geçici 62 ve 94/6-b/i maddeleri uyarınca %15 oranında stopaj gelir vergisi hesaplayacaktır.

Kurumun vergi iadesi alacağının kâr dağıtımına bağlı olarak hesaplanan gelir vergisi stopajı tutarına mahsubunu talep edebilecektir. Mahsubun yapılmasını müteakip kalan (3.102.000 – 150.000=) 2.952.000,-YTL tutarında mahsup edilememiş vergi, mükellef kurumca iade talep edilebilecektir.