II- TAM MÜKELLEF ANONİM ŞİRKETLERİN YURT DIŞI İŞTİRAK HİSSELERİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASI

KVK’nın 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ile kazancın elde edildiği tarih itibariyle aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının %75 veya daha fazlası, tam mükellef olmayan anonim veya limited şirket niteliğindeki şirketlerin her birinin sermayesine en az %10 oranında iştirakten oluşan tam mükellefiyete tabi anonim şirketlerin, en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları, kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Düzenlemeye göre, bentte yer alan istisnadan sadece aşağıdaki şartları taşıyan tam mükellefiyete tabi anonim şirketler yararlanabilecektir.

· Yurt dışı iştiraklerinin anonim veya limited şirket niteliğinde olması ve bunların Türkiye'de tam mükellef olmaması,

· Yurt dışı iştirak kazancının elde edildiği tarih itibariyle; aralıksız olarak en az bir yıl süreyle, iştirak eden kurumun nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının %75 veya daha fazlasının yurt dışı iştirak hisselerinden oluşması ve bu sürede yurt dışı iştiraklerinin her birinin sermayesine en az %10 oranında iştirak edilmiş olması,

· Tam mükellefiyete tabi anonim şirketlerin satışa konu iştirak hisselerini elden çıkarma tarihi itibariyle en az 2 tam yıl (730 gün) süreyle aktiflerinde tutmuş olmaları gerekmektedir.

Nakit ve benzeri varlıklar olarak şirketin kasasında veya bankada bulunan nakit varlıklar, şirket tarafından alınan çekler, altın, Devlet Tahvili, Hazine Bonosu, Toplu Konut İdaresince çıkarılan veya İMKB'de işlem gören hisse senetleri, tahvil ve bonoların anlaşılması gerekmektedir.

Örneğin, Türkiye'de tam mükellef olan (A) A.Ş.'nin 13/1/2007 tarihi itibariyle, aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %80'i tam mükellef olmayan (B), (C) ve (D) anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlere iştirakten oluşmaktadır. Söz konusu yurt dışı iştiraklerinin bilançoda görülen kayıtlı değeri 400.000,- YTL, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamı ise 500.000,- YTL'dir. (A) A.Ş.'nin bu şirketlerin sermayesine iştirak payları da aşağıdaki gibidir

-(B) şirketindeki sermaye payı %50 (250.000,-YTL),

-(C) şirketindeki sermaye payı %40 (100.000,- YTL),

-(D) şirketindeki sermaye payı %5 (50.000,- YTL)’dir.

Bu durumda, (A) A.Ş.'nin (D) Şirketindeki sermaye payı %5 olduğundan ve bu iştirak payı dışındaki iştiraklerin (A) A.Ş.'nin nakit varlıklar dışındaki aktif toplamına oranı [(250.000+100.000)/500.000=] %70 olacağından, bu kurum istisna uygulaması için gereken şartları taşımamaktadır. Bu nedenle (A) A.Ş., yurt dışı iştirak hisselerinin satışından elde edilecek kazançlar için bu istisnadan yararlanamayacaktır.

Şayet, (A) A.Ş.'nin (D) şirketi dışında kalan diğer şirketlere iştirak tutarları toplamı, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %75’i kadar veya daha fazla olsaydı, hem diğer şirketler hem de (D) şirketine ait iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar için anılan istisnadan yararlanılabilecekti.