XVIII- İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI

Yatırımların, bölge ve sektör farklılaştırması da yapılmak suretiyle (esnek bir şekilde) teşvik edilmesine yönelik olarak 5838 sayılı Kanunla KVK’ya 32/A maddesi eklenmek suretiyle düzenleme yapılmıştır. 28/02/2009 tarihinde yürürlüğe giren bu uygulamanın genel çerçevesi anılan maddenin 1. fıkrasında şöyle çizilmiştir. “Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar[1] ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen ve Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur.” Günümüzde, ülkemizdeki devlet yardımı uygulamalarının ana amacı, kalkınma planları ve yıllık program hedeflerine uygun olarak bölgeler arası dengesizliği gidermek, istihdamı artırmak, katma değeri yüksek, ileri ve uygun teknolojileri kullanmak ve uluslar arası rekabet gücünü sağlamak için yatırımların ve işletmelerin uluslar arası yükümlülüklerimize aykırılık teşkil etmeyecek şekilde yönlendirilmesi ve desteklenmesidir.

Kanunun amacı gerekçede şu şekilde açıklanmıştır. “Günümüzde, ülkemizdeki devlet yardımı uygulamalarının ana amacı, kalkınma planları ve yıllık program hedeflerine uygun olarak bölgeler arası dengesizliği gidermek, istihdamı artırmak, katma değeri yüksek, ileri ve uygun teknolojileri kullanmak ve uluslar arası rekabet gücünü sağlamak için yatırımların ve işletmelerin uluslar arası yükümlülüklerimize aykırılık teşkil etmeyecek şekilde yönlendirilmesi ve desteklenmesidir….

Bölgesel ve sektörel destek sistemi; 28/08/2002 tarihli ve 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yer alan İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması-Düzey 2 seviyesi esas alınmak suretiyle kurgulanmıştır. Düzey 2 seviyesindeki her bir il grubunun mevcut yatırım hacmi, yatırım potansiyeli ile ihtiyaçları ve kaynakları dikkate alınarak il gruplarında desteklenecek yatırım konuları belirlenmiştir.”

Maddenin başında belirtilen yatırımlar bu uygulamadan yararlanamayacaktır. Bunların dışında kalan ve Hazine Müsteşarlığı’nca teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar;

- Yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden başlamak üzere,

- Yatırıma katkı tutarına ulaşılıncaya kadar,

indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulur.

A- TANIMLAR

Yatırıma Katkı Tutarı

Yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını ifade eder.

Yatırıma Katkı Oranı

Yatırım katkı tutarının, yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak orana yatırım katkı oranı denir.

B- YETKİ

İndirimli kurumlar vergisi uygulamasına ilişkin olarak Bakanlar Kurulu aşağıdaki konularda belirleme yapmaya yetkilidir.

v    Ülkede bulunan illeri, İstatistikî bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle gruplandırmaya ve her ilde gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirlemeye,

v    Her bir il grubu için yatırıma katkı oranını % 25’i[2], yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 45’i[3] geçmemek üzere belirlemeye, kurumlar vergisi oranını % 90’a kadar indirimli uygulatmaya,

v    Yatırım harcamaları içindeki arsa, bina, kullanılmış makine, yedek parça, yazılım, patent, lisans ve know-how bedeli gibi harcamaların oranlarını ayrı veya topluca sınırlandırmaya.

İndirimli kurumlar vergisi uygulamasına ilişkin olarak KVK’nın 5838 sayılı Kanunla düzenlenen 32/A maddesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Maliye Bakanlığı konuya ilişkin henüz bir belirleme yapmamıştır.

Halihazırda bu konuda Hazine Müsteşarlığı tarafından; 16/7/2009 tarihli Resmi Gazetede ‘Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (2009/15199 no.lu)’ ile 28/7/2009 tarihli Resmi Gazetede ‘Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin 2009/1 Sıra No.lu Tebliğ’ yayımlanmıştır.

C- UYGULAMA ANA HATLARI

Bu kapsamda yapılan yatırımlardan elde edilen kazançlar üzerinden yatırımın bulunduğu il ve sektöre ilişkin olarak belirlenen oranlar dikkate alınarak kurumlar vergisi hesaplanacaktır. KVK’nın 32/A maddesinin 3. fıkrası uyarınca aynı mükellef tarafından, yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde yapılan yatırımlarda elde edilen kazancın vergisi, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı dikkate alınarak hesaplanır.

KVK’nın 32/A maddesinin 4. fıkrası uyarınca Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oran bu kazanca uygulanır. Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenir. Bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınacaktır.

İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanır. Yatırıma katkı tutarına ulaşıldığı dönem itibariyle söz konusu yatırıma ilişkin indirimli kurumlar vergisi oranı uygulaması sona erecektir. Bu dönemde yatırım katkı tutarına ulaşıldıktan sonra hesaplamada normal kurumlar vergisi oranı dikkate alınmalıdır.

KVK’nın 32/A maddesinin 5. fıkrası uyarınca hesap dönemi itibarıyla maddede belirtilen şartların sağlanamadığının tespit edilmesi halinde, uygulama son bulacak, indirimli vergi oranı uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, söz konusu vergilendirme döneminde vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.

KVK’nın 32/A maddesinin 6 ve 7. fıkralarında düzenlendiği üzere yatırımın, faaliyete geçmesinden önce mükellef tarafından devredilmesi halinde, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından devralan kurum yararlanır. Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde ise, indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan mükellef, maddede belirtilen koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarına ulaşılmasına kadar yararlanmaya devam eder.

Müessesenin uygulanmasına ilişkin olarak Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak açıklama ve düzenlemeler takip edilmelidir.