I- GİRİŞ
İşletmelerin
süresiz olarak kabul edilen ömrü, faaliyet sonuçlarının tespiti amacıyla belli
faaliyet dönemlerine bölünmektedir. Faaliyet sonuçlarının belli dönemler
itibariyle tespiti, işletme sahip ve ortakları, işletme yöneticileri, işletmeyle
ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar ile devlet açısından önem taşımaktadır.
İşletmelerin
ömrünün belli faaliyet dönemlerine bölünmesi ve faaliyet sonuçlarının bu
dönemler itibariyle tespit edilmesi, dönem sonu envanter
ve değerleme işlemlerini zorunlu kılmaktadır.
Dönem
sonu işlemleri, belli bir tarih itibariyle işletme mali tablolarının, işletme
faaliyet sonuçlarını ve işletmenin mali yapısını tam olarak yansıtmasını sağlamak
amacıyla, mali tabloda yer alacak bilgilerin gerçekliği ve doğruluğunun sağlanmasına
yönelik işlemleri içermektedir. Bu işlem mali kanunlar uyarınca yılda en az bir
kez mali yıl sonunda (normal hesap döneminde 31 Aralık
tarihinde) yapılmak zorundadır. VUK’da değerleme günü
“Bilanço Günü” olarak nitelenmektedir
(Md. 185).
Bunun
yanında mali kanunlar yönünden geçici vergiye tabi kazanç tespitine ilişkin
olarak üçer aylık dönemler itibariyle dönem sonu işlemleri (kısmen) yapılması
söz konusudur. Diğer taraftan halka açık şirketlerde üç aylık dönemler itibariyle
değerleme yapılması ve bilanço çıkartılması SPK uyarınca zorunludur.
Dönem
sonu işlemleri esas itibariyle varlık ve kaynakların envanteri
ve envanterde tespit edilen bu kıymetlerin değerleme işlemlerini kapsar.