I-
GİRİŞ
İşletmelerin süresiz olarak kabul
edilen ömrü, faaliyet sonuçlarının tespiti amacıyla belli faaliyet dönemlerine
bölünmektedir. Faaliyet sonuçlarının belli dönemler itibariyle tespiti, işletme
sahip ve ortakları, işletme yöneticileri, işletmeyle ilişkide bulunan kişi ve
kuruluşlar ile devlet açısından önem taşımaktadır.
İşletmelerin ömrünün belli faaliyet
dönemlerine bölünmesi ve faaliyet sonuçlarının bu dönemler itibariyle tespit
edilmesi, dönem sonu envanter ve değerleme işlemlerini zorunlu kılmaktadır.
Dönem sonu işlemleri, belli bir tarih
itibariyle işletme mali tablolarının, işletme faaliyet sonuçlarını ve işletmenin
mali yapısını tam olarak yansıtmasını sağlamak amacıyla, mali tabloda yer
alacak bilgilerin gerçekliği ve doğruluğunun sağlanmasına yönelik işlemleri
içermektedir. Bu işlem mali kanunlar uyarınca yılda en az bir kez mali yıl
sonunda (normal hesap döneminde 31 Aralık tarihinde) yapılmak zorundadır. VUK’da değerleme günü “Bilanço
Günü” olarak nitelenmektedir (Md. 185).
Bunun yanında mali kanunlar yönünden
geçici vergiye tabi kazanç tespitine ilişkin olarak üçer aylık dönemler
itibariyle dönem sonu işlemleri (kısmen) yapılması söz konusudur. Diğer
taraftan halka açık şirketlerde üç aylık dönemler itibariyle değerleme yapmak
ve bilanço çıkarmak SPK uyarınca zorunludur.
Dönem sonu işlemleri esas itibariyle
varlık ve kaynakların envanteri ve envanterde tespit edilen bu kıymetlerin
değerleme işlemlerini kapsar.