I- GİRİŞ
İşletmelerin süresiz olarak kabul edilen ömrü, faaliyet sonuçlarının
tespiti amacıyla belli faaliyet dönemlerine bölünmektedir. Faaliyet
sonuçlarının belli dönemler itibariyle tespiti, işletme sahip ve ortakları,
işletme yöneticileri, işletmeyle ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar ile devlet
açısından önem taşımaktadır.
İşletmelerin ömrünün belli faaliyet dönemlerine bölünmesi
ve faaliyet sonuçlarının bu dönemler itibariyle tespit edilmesi, dönem sonu envanter ve değerleme işlemlerini zorunlu kılmaktadır.
Dönem sonu işlemleri, belli bir tarih itibariyle işletme
mali tablolarının, işletme faaliyet sonuçlarını ve işletmenin mali yapısını tam
olarak yansıtmasını sağlamak amacıyla, mali tabloda yer alacak bilgilerin
gerçekliği ve doğruluğunun sağlanmasına yönelik işlemleri içermektedir. Bu
işlem mali kanunlar uyarınca yılda en az bir kez mali yıl
sonunda (normal hesap döneminde 31 Aralık tarihinde) yapılmak
zorundadır. VUK’da değerleme günü “Bilanço Günü” olarak nitelenmektedir
(Md. 185).
Bunun yanında mali kanunlar yönünden geçici vergiye tabi
kazanç tespitine ilişkin olarak üçer aylık dönemler itibariyle dönem sonu
işlemleri (kısmen) yapılması söz konusudur. Diğer taraftan halka açık şirketlerde
üç aylık dönemler itibariyle değerleme yapmak ve bilanço çıkarmak SPK uyarınca
zorunludur.
Dönem sonu işlemleri esas itibariyle varlık ve kaynakların
envanteri ve envanterde tespit edilen bu kıymetlerin
değerleme işlemlerini kapsar.