I- GİRİŞ
İşletmelerin süresiz olarak kabul edilen ömrü, faaliyet sonuçlarının tespiti amacıyla belli faaliyet dönemlerine bölünmektedir. Faaliyet sonuçlarının belli dönemler itibariyle tespiti, işletme sahip ve ortakları, işletme yöneticileri, işletmeyle ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar ile devlet açısından önem taşımaktadır.
İşletmelerin ömrünün belli faaliyet dönemlerine bölünmesi ve faaliyet sonuçlarının bu dönemler itibariyle tespit edilmesi, dönem sonu envanter ve değerleme işlemlerini zorunlu kılmaktadır.
Dönem sonu işlemleri, belli bir tarih itibariyle işletme mali tablolarının, işletme faaliyet sonuçlarını ve işletmenin mali yapısını tam olarak yansıtmasını sağlamak amacıyla, mali tabloda yer alacak bilgilerin gerçekliği ve doğruluğunun sağlanmasına yönelik işlemleri içermektedir. Bu işlem mali kanunlar uyarınca yılda en az bir kez mali yıl sonunda (normal hesap döneminde 31 Aralık tarihinde) yapılmak zorundadır. VUK’da değerleme günü “Bilanço Günü” olarak nitelenmektedir (VUK md. 185).
Bunun yanında mali kanunlar yönünden geçici vergiye tabi kazanç tespitine ilişkin olarak üçer aylık dönemler itibariyle dönem sonu işlemleri (kısmen) yapılması söz konusudur. Diğer taraftan halka açık şirketlerde üç aylık dönemler itibariyle değerleme yapmak ve bilanço çıkarmak SPK uyarınca zorunludur.
Dönem sonu işlemleri esas itibariyle varlık ve kaynakların envanteri ve envanterde tespit edilen bu kıymetlerin değerleme işlemlerini kapsar.