2014 yılı sonbaharında mali alanda yapılan bir yasal düzenlemeyle,
mükelleflerin kamuya olan borçlarına ilişkin bir yeniden yapılandırma
uygulaması hayata geçirilmiştir. Bu düzenlemeyle, mükelleflere ödeme kolaylığı
sağlanarak kamu gelirlerinin tahsilinin hızlandırılması amaçlanmaktadır.
Yürürlükteki TTK, Ulusal Muhasebe Standartlarının daha geniş
bir mükellef kitlesince uygulanmasını öngörmektedir. Bir taraftan KGK’nın konuya ilişkin eğitim ve yetkilendirme çalışmaları devam
ederken, diğer taraftan denetim kapsamına giren mükelleflerin kapsamı her geçen
yıl biraz daha genişletilmektedir. Böylece Türkiye Muhasebe Standartları’nın
uygulanması konusunda yumuşak bir geçişle sağlanmaktadır.
Mali mevzuat, ticaret hukuku ve muhasebe ilkeleri,
süresiz kabul edilen işletme ömrünün kazanç tespiti açısından belli dönemlere bölünmesini
öngörür. Dönem sonları, işletme faaliyet sonuçları ve mali tablolarının hazırlandığı
dönemlerdir. Bu dönemler itibariyle hazırlanan mali tablolar, ilgililerin işletme
performansını ölçmeleri ve geleceğe yönelik karar vermeleri açısından önemli
mesajlar içerir.
İşletme faaliyetinin değerleme günü itibariyle kesilerek
kazancın tespiti işlemi, işletme varlık ve kaynaklarının bu tarih itibariyle değerlemesini
ve dönemsel ayırımların yapılmasını gerektirir. Değerleme sürecinde uygulanması
gereken tahakkuk esası ve dönemsellik ilkesiyle işletme varlık ve kaynaklarının
hangi ölçüye göre değerleneceği konusu VUK’da düzenlenmiştir.
Belirtilen ilke ve esaslar çerçevesinde yapılacak dönem
sonu değerleme işlemi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada, işletme
varlık ve kaynaklarının değerlemesiyle ilgili olarak kanunlarda belirlenen
genel ilkeler açıklanmış, özellikli durumlara değinilmiş, tartışmalı konulara
ilişkin çözümlere işaret edilmiştir.
İşletmelerin faaliyet sonuçları mali
tablolar aracılığıyla ilgililere aktarılmaktadır. Mali tabloların oluşturulmasında
en önemli işlem ise envanter ve değerlemedir. Ekonomik belirsizlik dönemlerinde işletmenin durumunu en
iyi yansıtacak mali tabloları hazırlamak zor olduğu kadar önemlidir de.
Anlatım kolaylığı sağlanması amacıyla
işletme varlık ve kaynaklarının envanter ve değerlemesine
ilişkin açıklamalar Tekdüzen Hesap Planı ve mali tablo kalemleri bazında yapılmıştır.
Eserde ismen belirtilmeyen işletme varlık
veya kaynakları, mahiyet itibariyle en yakın varlık ve kaynak kalemine ilişkin envanter ve değerleme ölçülerine göre değerlenmelidir.
Açıklamalarda dönem ticari kazancının tespitine yönelik maliyet
ve gelir tablosu hesaplarına ilişkin konulara ayrıca yer verilmemiş, bilanço
varlık ve kaynak kalemlerinin dönem sonu değerlemesine ilişkin olarak gerekli
görülen yerlerde ilgili gelir tablosu ve maliyet hesapları belirtilmekle
yetinilmiştir.
Çalışmamızın
okuyuculara faydalı olması dileğiyle…
Muzaffer KÜÇÜK
YAKLAŞIM YAYINCILIK - OCAK 2015