Geçtiğimiz
dönemde düzenlenmiş olan yeni TTK 2012 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Yeni
TTK, Ulusal Muhasebe Standartlarının daha geniş bir mükellef kitlesince
uygulanmasını öngörmektedir. Ancak bu konudaki yaygınlaşmanın belli bir zaman
alacağı düşünülmektedir.
Mali
mevzuat, ticaret hukuku ve muhasebe ilkeleri, süresiz kabul edilen işletme
ömrünün kazanç tespiti açısından belli dönemlere bölünmesini öngörür. Dönem
sonları, işletme faaliyet sonuçları ve mali tablolarının hazırlandığı
dönemlerdir. Bu dönemler itibariyle hazırlanan mali tablolar, ilgililerin
işletme performansını ölçmeleri ve geleceğe yönelik karar vermeleri açısından önemli
mesajlar içerir.
Ekonomik
belirsizlik dönemlerinde işletmenin durumunu en iyi yansıtacak mali tabloları
hazırlamak zor olduğu kadar önemlidir de.
İşletme
faaliyetinin değerleme günü itibariyle kesilerek kazancın tespiti işlemi,
işletme varlık ve kaynaklarının bu tarih itibariyle değerlemesini ve dönemsel
ayırımların yapılmasını gerektirir. Değerleme sürecinde uygulanması gereken tahakkuk
esası ve dönemsellik ilkesiyle işletme varlık ve kaynaklarının hangi ölçüye
göre değerleneceği konusu VUK’da düzenlenmiştir.
Belirtilen
ilke ve esaslar çerçevesinde yapılacak dönem sonu değerleme işlemi bu
çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada, işletme varlık ve kaynaklarının
değerlemesiyle ilgili olarak kanunlarda belirlenen genel ilkeler açıklanmış,
özellikli durumlara değinilmiş, tartışmalı konulara ilişkin çözümlere işaret
edilmiştir.
İşletmelerin faaliyet sonuçları mali tablolar aracılığıyla
ilgililere aktarılmaktadır. Mali tabloların oluşturulmasında en önemli işlem
ise envanter ve değerlemedir.
Anlatım kolaylığı sağlanması amacıyla işletme varlık ve
kaynaklarının envanter ve değerlemesine ilişkin açıklamalar tekdüzen hesap
planı ve mali tablo kalemleri bazında yapılmıştır. Eserde ismen belirtilmeyen işletme varlık veya
kaynakları, mahiyet itibariyle en yakın varlık ve kaynak kalemine ilişkin
envanter ve değerleme ölçülerine göre değerlenmelidir.
Açıklamalarda
dönem ticari kazancının tespitine yönelik maliyet ve gelir tablosu hesaplarına
ilişkin konulara ayrıca yer verilmemiş, bilanço varlık ve kaynak kalemlerinin
dönem sonu değerlemesine ilişkin olarak gerekli görülen yerlerde ilgili gelir
tablosu ve maliyet hesapları belirtilmekle yetinilmiştir.
Çalışmamızın
okuyuculara faydalı olması dileğiyle…
Muzaffer KÜÇÜK
YAKLAŞIM YAYINCILIK - OCAK 2013