2008 yılı 2. yarısında ortaya çıkan küresel
likidite krizi etkisini hala devam ettirmektedir. Krizden etkilenme ülke
bazında farklı olmuştur. Yaşanan süreçte küresel likidite krizi, uluslararası
ticareti, üretimi ve istihdamı olumsuz yönde etkilemiştir. Bu etkilenme küresel
ekonominin birbiriyle olan sıkı ilişkisinin bir sonucudur.
Krizin olumsuzluklarını henüz tam olarak
atlatamamış ülkeler bulunmaktadır. Ülkemiz, ekonomik krizin önemli
olumsuzluklarını atlatmış gözükmekle birlikte dış ticarette sıkı ilişkide
bulunulan ülkelerde yaşanacak olumsuzluklar bizi de etkileyeceğinden bu konuda
tam bir öngörüde bulunulması güçtür.
Dönem sonları işletme mali tablolarının
hazırlandığı dönemlerdir. Ekonomik belirsizlik dönemlerinde işletmenin durumunu
en iyi yansıtacak mali tabloları hazırlamak hem zor hem de önemlidir.
Mali mevzuat, ticaret hukuku ve muhasebe
ilkeleri, süresiz kabul edilen işletme ömrünün kazanç tespiti açısından belli
dönemlere bölünmesini öngörür. Bu dönemler itibariyle hazırlanan mali tablolar,
ilgililerin işletme performansını ölçmeleri ve geleceğe yönelik karar vermeleri
açısından önemli mesajlar içerir.
İşletme faaliyetinin değerleme günü
itibariyle kesilerek kazancın tespiti işlemi, işletme varlık ve kaynaklarının
bu tarih itibariyle değerlemesini ve dönemsel ayırımların yapılmasını
gerektirir. Değerleme sürecinde uygulanması gereken tahakkuk esası ve
dönemsellik ilkesiyle işletme varlık ve kaynaklarının hangi ölçüye göre
değerleneceği konusu VUK’da düzenlenmiştir.
Belirtilen ilke ve esaslar çerçevesinde
yapılacak dönem sonu değerleme işlemi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır.
Çalışmada, işletme varlık ve kaynaklarının değerlemesiyle ilgili kanunlarda
belirlenen genel ilkeler açıklanmış, özellikli durumlara değinilmiş, tartışmalı
konulara ilişkin çözümlere işaret edilmiştir.
İşletmelerin
faaliyet sonuçları mali tablolar aracılığıyla ilgililere aktarılmaktadır. Mali
tabloların oluşturulmasında en önemli işlem ise envanter
ve değerlemedir. Anlatım kolaylığı sağlanması amacıyla işletme varlık ve
kaynaklarının envanter ve değerlemesine ilişkin
açıklamalar tekdüzen hesap planı ve mali tablo kalemleri bazında
yapılmıştır. Eserde ismen belirtilmeyen
işletme varlık veya kaynakları, mahiyet itibariyle en yakın varlık ve kaynak
kalemine ilişkin envanter ve değerleme ölçülerine göre
değerlenecektir.
Açıklamalarda dönem ticari kazancının
tespitine yönelik maliyet ve gelir tablosu hesaplarına ilişkin konulara ayrıca
yer verilmemiş, bilanço varlık ve kaynak kalemlerinin dönem sonu değerlemesine
ilişkin olarak gerekli görülen yerlerde ilgili gelir tablosu ve maliyet
hesapları belirtilmekle yetinilmiştir.
Çalışmamızın okuyuculara faydalı olması dileğiyle…
Sema KÜÇÜK
YAKLAŞIM YAYINCILIK - OCAK 2011