Bilindiği üzere, ABD’de ortaya çıkan ve hızla dünyaya yayılan, finans sektörü (türev ürünleri) kaynaklı bir küresel likidite krizi yaşanmaktadır. Yaşanılan krizin henüz hangi aşamasında olduğumuz da dahil olmak üzere likidite daralmasının Türk ekonomisini ne düzeyde etkileyeceği hala bilinmezliğini korumaktadır. Faiz, borsa ve döviz piyasasında hareketlilik devam etmektedir.
Talihsiz bir durumla karşı karşıya kalınmıştır ki o da, dalgalanmanın mali yıl sonuna rastlamış olmasıdır. Dönem sonları işletme mali tablolarının hazırlandığı dönemlerdir. Ekonomik belirsizlik nedeniyle fiyatların oldukça dalgalı seyrettiği bir dönemde işletmenin durumunu en iyi yansıtacak mali tabloları hazırlamak çok güçtür. Bu durum değerlemenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermektedir.
Mali mevzuat ve muhasebe ilkeleri, süresiz kabul edilen işletme ömrünün kazanç tespiti açısından belli dönemlere bölünmesini gerektirir. Bu dönem bir yıllık zaman dilimidir. Dönemsellik ilkesi olarak adlandırılan bu işlem, ilgililerin işletme performansını ölçmeleri ve karar vermeleri için son derece önemlidir.
İşletme faaliyetinin değerleme günü itibariyle kesilerek kazancın tespiti işlemi, işletme varlık ve kaynaklarının bu tarih itibariyle değerlemesini ve dönemsel ayrımların yapılmasını gerektirir. Değerleme sürecinde uygulanması gereken tahakkuk esası ve dönemsellik ilkesi ile işletme varlık ve kaynaklarının hangi ölçüye göre değerleneceği konusu VUK’da düzenlenmiştir.
Belirtilen ilke ve esaslar çerçevesinde yapılacak değerleme işlemi bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada, işletme varlık ve kaynaklarının değerlemesiyle ilgili kanunlarda belirlenen genel ilkeler açıklanmış, özellikli durumlara değinilerek tartışmalı konulara ilişkin çözümlere işaret edilmiştir.
İşletmelerin faaliyet sonuçları mali tablolar aracılığıyla ilgililere aktarılmaktadır. Mali tabloların oluşturulmasında en önemli işlem ise envanter ve değerlemedir. Anlatım kolaylığı sağlanması amacıyla işletme varlık ve kaynaklarının envanter ve değerlemesine ilişkin açıklamalar tekdüzen hesap planı ve mali tablo kalemleri bazında yapılmıştır.
Eserde ayrıca belirtilmeyen işletme varlık veya kaynakları, mahiyet itibariyle en yakın varlık ve kaynak kalemine ilişkin envanter ve değerleme ölçülerine göre değerlenecektir.
Açıklamalarda dönem ticari kazancının tespitine yönelik maliyet ve gelir tablosu hesaplarına ilişkin konulara ayrıca yer verilmemiş, bilanço varlık ve kaynak kalemlerinin dönem sonu değerlemesine ilişkin olarak gerekli görülen yerlerde ilgili gelir tablosu ve maliyet hesapları belirtilmekle yetinilmiştir.
Çalışmamızın okuyuculara faydalı olması dileğiyle…
Sema KÜÇÜK